Selin Karabulut Hızlan

Panik atak, aniden başlayan yoğun korku ve endişe hissi ile karakterize, fizyolojik ve psikolojik belirtilerle kendini gösteren bir rahatsızlıktır. Genellikle beklenmedik bir anda ve belirgin bir tetikleyici olmadan ortaya çıkan bu ataklar, bireylerde yaşamı tehdit eden bir durum yaşıyorlarmış gibi algılanan yoğun bir stres tepkisine neden olur. Kalp çarpıntısı, nefes darlığı, terleme, baş dönmesi gibi bedensel belirtilerin yanı sıra kontrol kaybı veya ölme korkusu gibi zihinsel belirtiler de panik atağın tipik özelliklerindendir.

Basitçe tanımlamak gerekirse empati; bir başkasının duygularını, düşüncelerini ve durumunu anlama ve hissetme yeteneğidir. Kişinin kendisini karşısındaki insanın yerine koyarak onun ne hissettiğini ya da nasıl düşündüğünü anlamaya çalışması da empati kurmak olarak adlandırılır. Ancak bu, sadece bir başkasının duygularını "bilmekten" öte, o duyguları derinden "hissetmek" anlamına gelir. Empati, iletişim kurma biçimini, kararları ve çevreyle olan ilişkileri köklü bir şekilde etkileyen beceridir. Sadece birinin ne hissettiğini anlamakla kalmaz, aynı zamanda bu hisleri dikkate alarak ona uygun bir şekilde tepki vermeyi de içerir. Empati kurmak, bir nevi duygusal bir aynalama işlemidir. Karşınızdakinin hislerini kendi iç dünyanızda yaşatıp ona bu doğrultuda yaklaşmanızı sağlar.

Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu (DEHB), olağandışı düzeyde hiperaktivite ve dürtüsel davranışlara neden olabilen bir zihinsel sağlık durumudur. DEHB olan kişiler dikkatlerini tek bir göreve odaklamakta veya uzun süre hareketsiz oturmakta zorluk yaşayabilirler. Birçok insan dikkatsizlik ve enerji seviyelerinde değişiklikler yaşar. DEHB olan bir kişide bu durum, bu duruma sahip olmayan kişilere kıyasla daha sık ve daha büyük oranda gerçekleşir. Çalışmaları, işleri, ilişkileri ve ev yaşamları üzerinde önemli bir etkisi olabilir.

Obsesif kompulsif bozukluk (OKB), obsesyonları, kompulsiyonları veya her ikisini birden içeren kronik bir durumdur. Kişileri farklı şekillerde etkiler. Ancak genellikle belirli bir düşünce ve davranış örüntüsüne neden olur. OKB ile yaşayan insanlar, genellikle takıntılar ya da belirli bir davranışı tekrarlamak için aşırı bir istek uyandıran düşünceler yaşarlar. Daha sonra takıntılı düşünceyi hafifletmeye yardımcı olmak için bu dürtüyü harekete geçirirler.

Gaslighting kişiler arasındaki ilişkilerde meydana gelen psikolojik bir manipülasyon türüdür. Bu yöntemde manipülatör mağdurun gerçeklik algısını, anılarını ve olayları sorgulamasına neden olur. Gaslighting'i tanıma ve mücadele etme yöntemleri arasında yaşanan olaylara dair günlük tutma, güvenilir kişilerle iletişimde olma ve profesyonel yardım alma bulunmaktadır. Bu yöntemler kişinin kendi gerçekliğini korumasına ve manipülasyonun etkisini azaltmasına yardımcı olabilir.

Halk arasında saç koparma alışkanlığı olarak bilinen trikotillomani hastalığı, zihinsel bir sağlık sorunudur. Tedavi gerektiren bu sağlık sorunu genellikle ergenlik ve yetişkinlik yılları arasında görülür. Trikotillomani hastalığına sahip olan kişilerin stres, kaygı, endişe gibi durumlarda saçlarını kopardığı bilinir. Bu yüzden kişinin yaşam standartları üzerinde ciddi bir olumsuz etki yaratır.

Travma sonrası stres bozukluğu (TSSB) aşırı stres yaşatan olaylar nedeniyle gelişen bir sorundur. Bu bozukluk genellikle belirli bir süre boyunca kişinin yaşamını olumsuz yönde etkiler. Travmatik olaylar savaş, doğal afetler, ciddi kazalar veya kişisel saldırılar gibi olağan dışı durumları içerebilir.

Odaklanma sorunu her yaşta bireyde gözlenebilen, kişinin genel olarak herhangi bir işi maksimum verimle yapmasını zorlaştıran bir durumdur. Belirtiler, çevresel uyaranların artmasıyla ya da kişinin hayatında yaşadığı değişikliklerin etkisiyle ortaya çıkabilir. Erken yaşta ortaya çıktığında gelişme yaşındaki çocuklarda okul öncesi ve ilkokul dönemlerinde öğrenmede zorluk, erişkin döneminde iş veriminde azalma bu belirtiler arasındadır. Kişinin hayat kalitesini düşüren ve günümüzde yaygın olarak görülen odaklanma sorunu kişinin tekrar hayata adapte olması için çözülmesi önemli bir konudur. Fizyolojik veya psikolojik olarak ortaya çıkabileceği gibi düzensiz bir hayat tarzında da kendisini gösterebilir. Dikkat dağıtıcı bir etkene bağlı olarak bir ders süresi gibi kısa süreli yaşanabileceği gibi yapılan art arda görevlerde uzun süreli odaklanma problemleri görülebilir. İleri vakalar psikiyatrik destek ve ilaçla çözülebileceği gibi erken evre odaklanma sorununa sahip bireyler bunu hayat tarzı değişiklikleri ile de çözebilir.

Erkeklerde Lohusa Sendromu Bebeğin dünyaya gelmesi ile birlikte başlayan süreçte birçok duygudurum değişikliğinin de mevcut olması gayet doğaldır. Mutluluktan yoğun üzüntüye kadar duygular ani geçişler ile değişkenlik gösterebilir ancak üzüntü ve endişe halinin ilerlemesi veya duyguların artık kişinin yaşamını sürdürmesini engelleyici bir hal alması halinde bu durum postpartum depresyon veya lohusa sendromu olarak isimlendirilir. Lohusa sendromu ile birlikte şikayetler genellikle doğumu takiben ilk birkaç hafta içerisinde çıkar. Bazı bireylerde ise bu süreç doğum sonrası 6 aylık bir zaman dilimine kadar uzayabilir. Sendromun gelişmesi halinde oluşan temel şikayetler duygusal dalgalanmalar, düşünme güçlüğü, karar almada zorlanma veya bebek ile bağ kurmada sorun yaşama gibi durumlar olabilir. Böyle bir durumun sizde mevcut olduğunu düşünmeniz halinde yalnız olmadığınızı bilmeniz ve sağlık kuruluşlarına başvurarak hekimlerden destek almanız oldukça önemlidir. Lohusa sendromu hakkında merak ettiğiniz diğer konular için yazının devamını takip edebilirsiniz.

Narsistik kişilik bozukluğu, insanların mantıksız derecede yüksek bir kendi önem duygusuna sahip olduğu bir ruh sağlığı durumudur. Çok fazla ilgiye ihtiyaç duyarlar ve bunu ararlar. Tüm insanların kendilerine hayran olmasını isterler. Bu bozukluğa sahip kişiler, başkalarının duygularını anlama veya önemseme yeteneğinden yoksun olabilir. Ancak bu aşırı özgüven maskesinin ardında, öz değerlerinden emin değildirler. En ufak bir eleştiriden kolayca rahatsız olurlar.

Çocuklar, dil ve konuşma becerilerini geliştirmek için doğumdan itibaren çevrelerinden sürekli olarak etkilenir. Ancak bazı çocuklar, normal gelişim sürecinden farklı bir yolculuğa çıkar ve konuşma bozukluklarıyla karşı karşıya kalabilir. Konuşma bozukluğu, çocuğun konuşma seslerini doğru bir şekilde üretememesinden dil becerilerini yetersiz kalmasına kadar geniş bir yelpazede kendini gösterir. Bu durum, çocuğun iletişim yeteneklerini ve sosyal etkileşimlerini etkiler. Konuşma bozukluğunun erken tanınması ve müdahale edilmesi çocuğun konuşma ve dil becerilerini geliştirmesi açısından oldukça önemlidir.

Aşırı Kıskançlık Hastalığı Tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de şiddet, özellikle de kadına şiddet çok önemli bir sorun olarak karşımıza çıkıyor.

Anksiyete bozukluğu, kişinin nedensiz ya da aşırı endişe ve kaygı duyma eğiliminde olduğu bir psikiyatrik bozukluktur.

Çoğu insan hayatının bir noktasında kendini üzgün veya moralsiz hissedebilir. Bu tür hislerin dönem dönem (örneğin olumsuz bir durum karşısında) ortaya çıkması normal olarak kabul edilir. Majör depresyon geçici bir moral bozukluğundan, kötü bir günden veya geçici üzüntüden daha fazlasını içeren bir ruh sağlığı bozukluğudur. Klinik depresyon olarak da bilinen bu durum günün büyük bölümünde depresif bir ruh hali ve normal aktivitelere ve ilişkilere ilgi kaybıyla kendini gösterir. En az iki hafta bu tür durumların oluşması majör depresyonu işaret ediyor olabilir. Majör depresyon tedavisinde doktor tarafından ilaç kullanımı veya psikoterapi gibi bazı yöntemler önerilebilir.