Akciğer Kanseri Belirtileri Nelerdir? Nedenleri ve Tedavisi

Akciğer, göğüste nefes almayı kontrol eden iki süngerimsi organdır. Akciğer kanseri, bu organdaki hücrelerin büyümesiyle başlar. Dünya çapında kansere bağlı ölümlerin önde gelen nedenidir. Tedaviler arasında cerrahi, kemoterapi, immünoterapi, radyasyon ve hedefli ilaçlar bulunur. Yüksek risk altındaysanız tarama önerilir. Tedavilerdeki gelişmeler son yıllarda akciğer kanseri ölümlerinde önemli bir düşüşe neden olmuştur.

Akciğer Kanseri Nedir?

Akciğer kanseri, akciğerlerdeki kontrolsüz hücre bölünmesinden kaynaklanan bir hastalıktır. Hücreler bölünür ve normal işlevlerinin bir parçası olarak kendilerinden daha fazla kopya üretirler. Ancak bazen, yapmamaları gereken zamanlarda kendilerinden daha fazla üretmeye devam etmelerine neden olan değişiklikler (mutasyonlar) yaşarlar. Kontrolsüz bir şekilde bölünen hasarlı hücreler, sonunda organların düzgün çalışmasını engelleyen doku kitleleri veya tümörleri oluşturur. Akciğer kanseri, akciğerlerde başlayan kanserlerin adıdır. Genellikle hava yollarında (bronşlar veya bronşioller) veya küçük hava keseciklerinde (alveoller) görülmeye başlar.

Akciğer Kanseri Belirtileri Nelerdir?

Semptomlarının çoğu diğer, daha az ciddi hastalıklara benzer görünür. Birçok kişi hastalık ilerleyene kadar semptom göstermez. Ancak bazı kişilerde erken evrelerde semptomlar görülür. Akciğer kanseri belirtileri şu şekilde sıralanabilir:

• Geçmeyen veya zamanla kötüleşen öksürük
• Nefes almada zorluk veya nefes darlığı (dispne)
• Göğüs ağrısı veya rahatsızlığı
• Hırıltı
• Kanlı öksürük (hemoptizi)
• Ses kısıklığı
• İştahsızlık
• Açıklanamayan kilo kaybı
• Açıklanamayan yorgunluk
• Omuz ağrısı
• Yüz, boyun, kollar veya üst göğüste şişlik
• Bir gözde küçük göz bebeği ve düşük göz kapağı
• Horner sendromu

Tedaviden sonra tekrarlayan öksürük veya zatürre de bazen akciğer kanserinin erken bir belirtisi olabilir. Akciğer kanserinin en yaygın belirtileri arasında kalıcı veya kötüleşen öksürük, nefes darlığı, göğüs ağrısı, ses kısıklığı veya açıklanamayan kilo kaybı bulunur. Akciğer kanserinin nerede başladığına bağlı olarak, bu semptomların bazıları erken (evre I veya II'de) ortaya çıkabilir. Genellikle kanser, daha ileri evrelere ilerleyene kadar ortaya çıkmaz. Bu nedenle, daha yüksek risk altındaysanız akciğer kanseri taraması yaptırmanız önemlidir.

Akciğer Kanseri Evreleri Nelerdir?

Kanser genellikle ilk tümörün boyutuna, çevreleyen dokuya ne kadar ilerlediğine veya derinleştiğine ve lenf düğümlerine veya diğer organlara yayılıp yayılmadığına göre evrelendirilir. Her kanser türünün evrelendirme için kendine özgü yönergeleri vardır. Akciğer kanseri evreleri şu şekilde sıralanabilir:

• Evre 0 (in-situ): Kanser, akciğerin veya bronşun üst zarındadır. Akciğerin diğer kısımlarına veya akciğerin dışına yayılmamıştır.
• Evre I: Kanser, akciğerin dışına yayılmamıştır.
• Evre II: Kanser Evre I'den daha büyüktür. Akciğerin içindeki lenf düğümlerine yayılmıştır veya akciğerin aynı lobunda birden fazla tümör vardır.
• Evre III: Kanser Evre II'den daha büyüktür. Yakındaki lenf düğümlerine veya yapılara yayılmıştır veya aynı akciğerin farklı bir lobunda birden fazla tümör vardır.
• Evre IV: Kanser diğer akciğere, akciğer etrafındaki sıvıya, kalp etrafındaki sıvıya veya uzak organlara yayılmıştır.

Akciğer Kanseri Türleri Nelerdir?

Küçük hücreli ave küçük hücreli olmayan diye adlandırılan iki ana türü vardır. Bu iki tür farklı şekilde büyür. Tedavi şekilleri de birbirinden farklıdır. Küçük hücreli olmayan akciğer kanseri daha yaygın olan türdür. Akciğer kanseri türleri şu şekilde açıklanabilir:

Küçük hücreli olmayan akciğer kanseri (KHDAK)

Akciğer kanserlerinin yaklaşık %80 ila %85'ini oluşturur. Ana alt tipleri adenokarsinom, skuamöz hücreli karsinom ve büyük hücreli karsinomdur. Farklı akciğer hücresi tiplerinden başlayan bu alt tipler, tedavileri ve prognozları (görünümleri) genellikle benzer olduğu için KHDAK olarak gruplandırılır.

• Adenokarsinom: Akciğer adenokarsinomu, akciğerdeki mukus üreten epitel hücreleri adı verilen hücrelerde başlar. Epitel hücreleri akciğerlerin yüzeyini kaplar. Adenokarsinom, küçük hücreli olmayan akciğer kanserinin en yaygın türüdür. Kadınlarda erkeklerden daha yaygındır ve diğer akciğer kanseri türlerine göre daha genç kişilerde görülme olasılığı daha yüksektir.
• Skuamöz hücreli karsinom: Skuamöz hücreli karsinom, akciğerlerdeki hava yollarının içini kaplayan düz hücreler olan skuamöz hücrelerde başlar. Akciğerlerin merkezi kısmında, ana hava yolunun (bronş) yakınında bulunma eğilimindedirler.
• Büyük hücreli (farklılaşmamış) karsinom: Büyük hücreli karsinom akciğerin herhangi bir yerinde ortaya çıkabilir. Hızlı büyüme ve yayılma eğilimindedir. Bu durum da tedavisini zorlaştırabilir. Büyük hücreli karsinomun bir alt türü olan büyük hücreli nöroendokrin karsinom, küçük hücreli akciğer kanserine çok benzeyen hızlı büyüyen bir kanserdir.

Küçük hücreli akciğer kanseri (KHAK)

Tüm akciğer kanserlerinin yaklaşık %10-15’i KHAK’dir. Bu akciğer kanseri türü, KHDAK türlerinden daha hızlı büyüme ve yayılma eğilimindedir. Çğu kişide, kanser teşhis edildiği anda akciğerlerin ötesine yayılmıştır. Bu kanser hızlı büyüdüğü için kemoterapi ve radyasyon tedavisine iyi yanıt verme eğilimindedir.

Akciğer Kanseri Neden Olur?

Bölünmemesi gerektiği halde bölünmeye devam eden hücrelerden kaynaklanır. Hücre bölünmesi normal bir süreç olsa da tüm hücrelerin daha fazla hücreye bölünmelerini (yaşlanma) engelleyen veya gerektiğinde ölmelerine (apoptozis) neden olan yerleşik bir kapatma düğmesi vardır. Kapatma düğmesi, bir hücre çok fazla bölündüğünde veya çok fazla değişikliğe (mutasyon) maruz kaldığında tetiklenir.

Kanser hücreleri, vücuttaki normal hücrelerdir ve kapatma düğmesini kaldıran mutasyonlar kazanmışlardır. Hücreler kontrolsüz bir şekilde çoğalmaya devam eder ve normal hücrelerinize müdahale eder. Kanser hücreleri kan dolaşımınıza veya lenf düğümlerinize girebilir ve vücudunuzdaki diğer yerlere hareket ederek hasarı yayabilir.

Akciğer Kanseri Tanısı Nasıl Konulur?

Nefes darlığı veya sürekli öksürük gibi akciğer kanseri belirtileri gösteriyorsanız, hekime danışmanız gerekir. Hekim, genel sağlık durumunuz ve semptomlarınız hakkında sorular soracaktır. Sizi muayene edebilir ve spirometre adı verilen bir cihaza nefes almanızı isteyebilir. Bu cihaz, ne kadar hava soluduğunuzu ve dışarı verdiğinizi ölçer. Bunun yanı sıra göğüs enfeksiyonu gibi semptomların olası nedenlerinden bazılarını elemek için kan testi yaptırmanız istenebilir. Bu testler, akciğer kanseri tanısı için de fayda sağlar. Akciğer kanseri tanısı için istenen bazı testler şu şekilde sıralanabilir:

• Göğüs röntgeni: Göğüs röntgeni genellikle akciğer kanserini teşhis etmek için kullanılan ilk testtir. Çoğu akciğer tümörü röntgende beyaz-gri bir kitle olarak görünür. Ancak, göğüs röntgeni kesin tanı koyamaz çünkü çoğu zaman kanser ile akciğer apsesi (akciğerlerde oluşan irin birikimi) gibi diğer durumlar arasında ayrım yapamaz.
• BT taraması: Genellikle göğüs röntgeninden sonra yaptıracağınız bir sonraki testtir. Vücudun iç kısmının detaylı görüntülerini oluşturmak için X-ışınları ve bir bilgisayar kullanır. BT taramasından önce, görüntülerin kalitesini artırmaya yardımcı olan kontrast madde adı verilen özel bir boya içeren bir enjeksiyon yapılacaktır.
• PET-CT taraması: Bilgisayarlı tomografi (BT) taraması sonuçları kanser gösteriyorsa PET-BT taraması istenir. PET-CT taraması aktif kanser hücrelerinin nerede olduğunu gösterebilir. Bu, tanı koymaya ve en iyi tedaviyi seçmeye yardımcı olabilir.
• Bronkoskopi ve biyopsi: Eğer BT taraması göğsünüzün orta kısmında kanser olabileceğini gösteriyorsa, size bronkoskopi önerilebilir. Bronkoskopi, doktorun hava yollarınızın içini görmesini ve küçük bir hücre örneği almasını (biyopsi) sağlayan bir işlemdir. Bronkoskopi sırasında bronkoskop adı verilen ucunda kamera bulunan ince bir tüp ağzınızdan veya burnunuzdan geçirilerek boğazınızdan aşağı hava yollarınıza ulaştırılır.

Akciğer Kanseri Tedavisi Nasıl Yapılır?

Akciğer kanseri tedavisi, vücuttaki kanserden kurtulmak veya büyümesini yavaşlatmak için tasarlanmıştır. Tedaviler kanserli hücreleri yok edebilir, onları yok etmeye veya çoğalmalarını engellemeye yardımcı olabilir veya bağışıklık sisteminize onlarla savaşmayı öğretebilir. Bazı terapiler ayrıca semptomları azaltmak ve ağrıyı hafifletmek için kullanılır. Tedavi, akciğer kanseri türüne, nerede olduğuna, ne kadar yayıldığına ve diğer birçok faktöre bağlı olacaktır.

Akciğer Kanserinden Korunma Yolları Nelerdir?

Akciğer kanserini önlemenin kesin bir yolu yoktur. Ancak, risk faktörlerinden kaçınmak akciğer kanserini önlemeye yardımcı olabilir. Örneğin, işyerinde tehlikeli maddelere maruz kalıyorsanız, bunu azaltmanız gerekir. Radona maruz kalmanızı azaltın. Radon testleri evinizde yüksek seviyede radon olup olmadığını gösterebilir. Bunun yanı sıra çeşitli meyve ve sebzelerle sağlıklı bir diyet seçin.