Anestezi Nedir? Anestezi Yöntemleri Nelerdir?

Anestezi, duyu kaybı anlamına gelen bir kelimedir. Anesteziye neden olan ilaçlar anesteziklerdir.

Anestezi, duyu kaybı anlamına gelen bir kelimedir. Anesteziye neden olan ilaçlar anesteziklerdir. Anestezik ilaçlar, ameliyatlarda veya gerekli bazı testler sırasında vücudun belirli bölgelerini uyuşturmak, hissizleştirmek ya da hastayı uyutmak için kullanılır. Anestezi olmadan yapılmış olsaydı ağrıya neden olacak ve bu nedenle yapılamayacak tıbbi işlemlerin yapılmasını sağlar, hastalara konforlu tanı ve tedavi imkanı sunar. 

Çeşitli anesteziklerin arasında en çok bilinenleri; lokal ve genel anestezidir:

Lokal anestezi; vücudun küçük bir bölgesinin uyuşturulduğu ve hastanın bilincinin tamamen açık kaldığı, çevresinde olan bitenlerin farkında olduğu anestezi türüdür. Bu tipteki anestezi genellikle küçük prosedürler sırasında kullanılmak için tercih edilir.

Genel anestezi; hastanın tamamen bilinçsiz olduğu, uyutulduğu ve gerçekleştirilen prosedürden tamamen habersiz olduğu anestezi türüdür. Bu tipteki anestezi genellikle daha büyük operasyonlar yapılması gerektiğinde kullanılır.

Hekimlerin anestezi uygulama yöntemleri de gerek duyulan yere ve operasyona göre değişiklik gösterir. Hekim, ihtiyaç duyulan anestezinin türüne bağlı olarak çeşitli uygulamalar yapabilir. Bu uygulamalar:

Enjeksiyon,
Inhalasyon,
Topikal Losyon,
Sprey,
Göz Damlası şeklinde veya
Cilt Bandı ile anestezi şeklinde sıralanabilir.

Anestezi öncesi değerlendirme nedir?

Anestezi işleminden önce, anestezi uzmanı hastadan bilgi aldığı bir görüşme yapar. Bu görüşme sırasında hastanın tıbbi geçmişini ve kullandığı ilaçların -eğer varsa- hangileri olduğunu sorar. Genellikle anesteziden önce hastanın değerlendirilmesi için şu bilgilere ihtiyaç duyulur:

Hastanın alerjisinin olup olmadığı,

Hastanın; yüksek tansiyon, kalp problemleri, diyabet, karaciğer veya böbrek hastalığı, uyku apnesi ya da tiroid rahatsızlıkları gibi sistematik sağlık problemleri olup olmadığı ve eğer bu sorunlar varsa ne süredir devam ettiği,

Astım, KOAH, bronşit ve benzeri solunum sistemini etkileyen problemlerin varlığı,

Hastanın NSAİİ (Nonsteroid Antienflamatuar ilaç), steroid ilaç, insülin ya da oral hipoglisemik kullanımı,

Hastanın dolaşım sistemi ile ilgili bilgi veren kollarında ya da bacaklarında uyuşma veya güçsüzlük olup olmaması,

Hastanın bilinen bir kanama sorunu olup olmadığı,

Hastanın hamilelik durumu ve 

Geçmişte anestezik ilaçlara karşı alerjik reaksiyon verip vermediği anestezi uygulamaları öncesinde sık sorulan sorulardır.

Ameliyat öncesi, ameliyatla ilgili, ameliyatın iyileşme süreci veya uygulanacak anestezi ile ilgili sorularınız ve çakincelerinizi hekiminizle paylaşabilirsiniz. Bu sayede anesteziden ve ameliyattan ne beklemeniz gerektiğini bilerek operasyona girmiş olursunuz.
 

Anestezi yöntemleri nelerdir?

Uzman hekiminizin kullanmayı seçtiği anestezi, uygulanacak prosedürün türüne ve kapsamına bağlıdır. Hekiminiz size mümkün olan seçenekleri sunduktan ve sizi bilgilendirdikten sonra planlanan ameliyat veya tanı testi için gerekli olan anestezi yöntemini size söyler. Karşınıza çıkabilecek anestezi yöntemleri şu şekilde sıralanabilir:

Lokal anestezi: Bu anestezi türü, vücudun küçük bir bölümünü uyuşturur. Hekimler bu anestezi türünü genellikle katarakt ameliyatı ya da cilt biyopsisi gibi küçük işlemler için kullanır. İşlem sırasında hastanın bilinci açıktır, yani hasta uyanıktır.

Sedasyon: "Alacakaranlık uykusu" olarak da adlandırılır. Sedasyon, hastayı uyuklamaya başlayacağı noktaya kadar rahatlatarak çalışır. İşlem sırasında hasta ile iletişim kurmak gerekirse, hasta uyanabilir. Sedasyonun sıklıkla tercih edildiği prosedürler: yirmi yaş dişinin çekilmesi, kalp kateterizasyonu ve bazı kolonoskopiler olarak sıralanabilir. Bu anestezik hastanın uyumasına yardımcı olduğu için, hasta prosedürü işlemden sonra hatırlamayabilir.

Bölgesel anestezi: Bu anestezi lokal anesteziden farklı olarak, hastanın vücudunun daha büyük bir bölümündeki ağrıyı engeller. Örneğin; doğum ağrısını hafifletmek için yapılan epidural anestezi ya da el ameliyatı için kullanılan kol bloğu bölgesel anestezidir. Sedasyona ek olarak da uygulanabilir.

Genel anestezi: Bu anestezi türünde, hasta bilinçsiz hale gelir. Genel anestezi, uygulanan kişiyi ağrıya veya diğer uyaranlara karşı duyarsız hale getirir. Büyük ameliyatlar ya da prosedürler için oldukça fayda sağlar.

Uzman hekim duruma uygun gördüğü takdirde farklı anestezi tipleri kombinasyon halinde kullanabilir. Misal, bir ameliyattan sonra ağrı problemi ile başa çıkmada genel anestezi ile birlikte bölgesel bir anestezi de kullanabilir.

Spinal Anestezi nedir?

Spinal anestezi, sezaryen doğumlarda annenin belden aşağısının uyuşturulmasını sağlayan bir anestezi yöntemidir. Sağlık çalışanı, spinal anestezide belden omuriliğe anestezik ilaç uygular. Anestezik etki, ilaç uygulanır uygulanmaz başlar. Etki süresi çok uzun değildir ve anestezik materyal yalnızca bir defa uygulanabilir. Sezaryen doğum öncesinde hangi türde anestezi kullanacağınız ile ilgili sorularınız varsa,takibinizi yapan kadın doğum uzmanına danışmayı düşünebilirsiniz.

Anestezi kimlere yapılmaz?

Anestezinin hangi hastalar için uygun olacağına uzman hekim karar verebilir. Hastanın durumu, operasyonun ya da prosedürün büyüklüğü, hastanın tıbbi geçmişi ve benzeri faktörler hekimin kararını etkiler. Bu nedenle anestezi hakkında sorularınız varsa en yakındaki sağlık kuruluşuna başvurabilirsiniz.