Kanser hastaları tanı, tedavi ve hastalığın ileri evrelerinde çeşitli ruhsal ve davranışsal tepkiler gösterebilirler. Bu tepkilerin bir kısmı normal hatta uyuma yöneliktir. Bu tür tepkiler bu hastalık sürecinde beklediğimiz “normal” tepkilerdir. Ancak bozuk ve uyumu bozan tepkiler söz konusu olduğunda Anadolu Sağlık Merkezi Psiko-Onkoloji Bölümü’nde; bu grup hastalara psikolojik ve psikososyal destek tedavileri altında psikolojik/psikiyatrik değerlendirme ve tedavi hizmeti veriliyor.

Kanser tanısı sonrası ortaya çıkabilecek psikolojik tepkiler nelerdir?

Kişiden kişiye değişiklik gösterse de kanser tanısı sonrası hastada ortaya çıkabilecek tepkiler şunlardır:

• Şok geçirme ve inanmama (inkar)
• Kızgınlık ve isyan (“Neden ben?”, “Neden benim çocuğum?” gibi)
• Yok olma tehdidi, kayıp algısı, ayrılık ve ölüm düşünceleri
• Yaşanılan yeni gerçekliğin yarattığı kaygı, panik ve çaresizlik duyguları

Kanser tanısı sonrası psikolojik destek ihtiyacını belirleyen durumlar

• Uyuma yönelik duygudurum değişiklikleriyle baş edememe
• Tedavi seçenekleri ve tedavi süreciyle ilgili endişe, korku ve beklentiler
• Hastalığı ve tedaviyi reddetme
• Aile içi dengelerin ve ilişkilerin bozulması
• Sosyal desteğin yetersizliği
• Ağrıların kontrol altına alınamaması
• Depresyon
• Her zamanki işlere karşı ilgi ve zevk kaybı
• Sıkıntı, bunaltı, halsizlik
• Ağlama, karamsarlık duyguları
• Uyku bozuklukları
• İştahın artması/azalması
• Aşırı sinirlilik
• Unutkanlık / konsantrasyon güçlüğü
• Gerginlik, huzursuzluk
• İçe kapanma
• Ölüm korkusu
• İntihar düşüncesi / girişimi
• Anksiyete bozukluğu
• Huzursuzluk, gerginlik, endişe, kaygı, korku, irritabilite
• Sabırsızlık, sıkıntı, uykuya dalamama, yerinde duramama, konsantrasyon güçlüğü
• Kendini patlayacakmış gibi hissetme
• Delirecekmiş gibi olma
• Kontrolünü yitirme
• Uyku sorunları

Kanser hastalarında psikososyal zorlanmalar nelerdir?

• Geleceğe yönelik belirsizlik ve endişeler
• Hastalığın tekrarlayacağı endişesi
• Ayrılık endişesi
• Temel işlevlerini kaybetme endişesi
• Vücut organ ve bölümlerinin hasar görme endişesi
• Görünümünde değişme ve kötüleşme
• Sevgi, ilgi ve desteği kaybetme korkusu
• Kendini eksik hissetme
• Tedavi ve yan etkileri sebebiyle işten ve sosyal çevreden uzaklaşma
• Gelişebilecek psikolojik sorunlar
• Sosyal desteğin yetersiz olması
• Ölüm korkusu

Psiko-Onkolojik uygulamanın etik kuralları nedir?

• Hasta-Psikolog ilişkisinde empati ve bilgilendirme esastır.
• Mahremiyet ve gizlilik ilkesine saygı gösterilir.
• Hastanın izni ve bilgisi dışında hiçbir bilgi başka kişilerle paylaşılmaz.
• Hasta ile kurulan ilişkide, hastanın duygularını serbestçe ifadesi bir diğer ilkedir.
• Psikolog yakın, saygılı, empatik durumları ile hastanın bu duygu ve düşünceleri açıklamasına izin verir.
• Hastayı yaşadığı-yaşayabileceği psikolojik durumlar hakkında bilgilendirir.
• Bu anlamda, psikolog aynı zamanda eğitici ve öğreticidir.

Anadolu Sağlık Merkezi Psiko-Onkoloji bölümünde ne gibi çalışmalar yürütülüyor?

Poliklinik hizmetleri

• Onkolojik bilimlerden polikliniğe yönlendirilmiş hasta yakını ve ailesine psikolojik destek
• Bireysel başvurmuş olan onkoloji hastası ve ailesine psikolojik destek
• Yataklı servisten taburcu olmuş onkoloji hastası ve ailesine psikolojik destek

Yatan hasta katlarında psiko-onkolojik çalışmalar

• Rutin vizitler
• Aile görüşmeleri
• Hasta odaklı bakım kapsamında, haftalık olarak belirlenen söyleşiler, resim, müzik ve spor etkinlikleri, nefes egzersizleri
• Bireysel görüşmeler
• Özel günlerde yapılan, sosyal destek amaçlı kutlamalar (bayram, yılbaşı, doğum günü)
• Psikolojik değerlendirme testleri