Çocuklarda kasık fıtığı ve tedavisi

Kasık fıtığı, bebeklerde ve çocuklarda en sık rastlanan doğumsal sorunlardan biri. Erkek bebekler anne karnındayken kendi karınlarının içinde olan testisleri, hamilelik ilerledikçe kasık kanalı aracılığıyla bebeğin karnından aşağı doğru iniyor ve yumurta keselerine yerleşiyor. Kasık kanalı içindeki periton (karın zarı) kökenli bu kese (prosesus vaginalis) doğumla birlikte kendiliğinden kapanıyor. Ancak kapanmadığı durumlarda iç organların bu kanala girmesi ve yaratacağı baskı nedeniyle kasık fıtığı (indirekt fıtık) dediğimiz tablo ortaya çıkıyor.

İkizlerde ve diğer aile bireylerinde kasık fıtığı öyküsünün olması, kasık fıtığı riskini de artıran önemli bir unsur. Rakamlara göre kasık fıtığı olan hastaların aile bireylerinde görülme olasılığı %11,5. Açık kalan kesenin kabızlık, ateş, öksürük ve kusma gibi karın içi basıncını artıran durumlara maruz kalması da kasık fıtığını tetikleyici faktörlerden. Bebekler ve aileleri için son derece önemli olan bu konuyu uzman bilgileriyle aktarıyoruz. Ayrıntıları, Anadolu Sağlık Merkezi Çocuk Cerrahisi Uzmanı Dr. Ahmet Nadir Tosyalı anlattı…

İLK BULGULARI NELER?

Kasık veya yumurta kesesinde şişlik, huzursuzluk, bazı durumlarda kusma gibi belirtiler veren kasık fıtığının ön tanısını aslında genellikle aileler koyuyor. Çocuklar kliniğe zaman zaman sağ ya da sol kasık bölgelerinde şişlik şikayetleriyle getiriliyor (Kasık fıtığı vakaların %60’ında sağda, %30’unda solda, %10’unda ise iki taraflı görülebiliyor). Bu şişlik ıkınma, ağlama ve öksürme gibi karın içi basıncının arttığı durumlarda ortaya çıkan ve istirahatle genellikle kaybolan bir şişlik. İlerlemiş vakalarda şişlik skrotum (torba) içini doldururken, büyük yaş çocuklarda özellikle bedensel aktivite artışı ve egzersiz esnasında kasıkta ağrı da olabiliyor. Yenidoğan bebeklerde ise emmede isteksizlik ve huzursuzluk gibi belirtiler gözleniyor.

HANGİ YAŞ ARALIKLARINDA DAHA SIK GÖRÜLÜYOR?

Çocuklarda daha çok karın içi organlarının periton kökenli kese içine girmesiyle oluşan indirekt kasık fıtığı çocukların %1-5’inde görülen bir durum. Bu oran prematüre bebeklerde %30’lara kadar yükseliyor. Bebeklerde doğumdan sonraki ilk aylarda daha sık görülmekle beraber, büyük çoğunluğu 1 yaş altında. Erişkinlerde ise daha çok 50 yaş sonrasında ortaya çıkıyor. Genel olarak erkeklerin yaklaşık %28- 30'unun, kadınların ise % 2-3'ünün yaşamlarının bir döneminde kasık fıtığı geçirdiği kabul ediliyor.

TANI AŞAMASINDA NELER YAPILIYOR?

İyi bir öykü alma, genital bölgeyi içeren dikkatli, sabırlı bir genel fizik muayene ve gereğinde ultrasonografik tetkikle kesin tanı rahatlıkla konabiliyor. Vakaların %30-60’ına ilk altı ayda tanı konduğunu da belirtelim.

TEDAVİDE TEK SEÇENEK CERRAHİ

Kasık fıtıkları sadece cerrahi yöntemle tedavi ediliyor ve bu onarım çocuk cerrahisi kliniklerinin en sık uyguladığı cerrahi girişim. Ameliyatlar klasik açık veya laparoskopik yöntem kullanılarak gerçekleştiriliyor. Açık yöntemde, kasık bölgesinden yapılan minik yatay bir kesi sonrası, yüksekten fıtık kesesi düğümleme tekniğiyle onarım yapılıyor. Laparoskopik yöntemde ise ameliyat, karın ön duvarında tek veya 2-3 küçük kesiyle oluşturulan deliklerden içeri girilen alet ve kamerayla gerçekleştiriliyor. Hasta için yatış da gerekmiyor. Sabah ameliyat edilen bebekler akşam üstü taburcu ediliyor. 0-12 ay arası bebekler ameliyat sonrasında 3-4 saat içinde normale dönerken, daha büyük yaş gruplarındaki çocuklarda ise bu süre sadece 1-2 gün oluyor. Ameliyat sonrasında belirli bir süre (6-8 hafta) ağır yük kaldırmamak, kabızlıktan uzak olmak için bol lifli gıda tüketmek ve aşırı zorlamalardan sakınmak önemli.

Kasık fıtığı kendiliğinden geçer mi?

Hayır, geçmez. Ayrıca oluşabilecek risk ve tehlikelerin ne zaman, nerede ortaya çıkacağı da bilinemez. Dolayısıyla kasık fıtıkları tanısı konduğunda mutlaka tedavi edilmelidir.

Kasık fıtığı tekrarlar mı?

Ameliyat sonrası fıtığın tekrarlama ihtimali her zaman vardır. Ancak çocuk yaş grubunda ameliyat sonrası tekrarlama oranı %1’den fazla değildir. Cerrahi teknikte zafiyet veya hastaya ait yapısal bir bağ dokusu rahatsızlığı gibi nedenlerle tekrar edebilir.

Fıtık boğulması nedir?

İnkarserasyon (fıtık boğulması); fıtık kesesi içindeki organların karın boşluğuna kolaylıkla geri dönememesine denir. Eğer bu organların beslenmesi bozularak çürüme meydana gelmişse bu duruma da “strangülasyon” denir. Her iki durum da kasık fıtığı riskleri olarak bilinir ve acil müdahale gerektirir.