Gıda İntoleransı Nedir? Gıda Alerjisiyle Arasındaki Fark Nedir?

Gıda alerjisi”, “gıda intoleransı” ve “gıda duyarlılığı” terimleri genellikle karıştırılan terimlerdir. Aslında hepsi belirli gıdalara vücudun anormal bir reaksiyon vermesi anlamına gelir. Bunlar bağışıklık sisteminin aktivasyonu ve devamında antikor üretimini içeren mekanizmalar veya bağışıklık sistemi ile bağlantılı olmayan reaksiyonlardan kaynaklanabilir.

Bağışıklık yanıtı üretmeyen reaksiyonlara genellikle ‘gıda intoleransı’ denir. Bu intoleranslar daha çok bir enzimin eksikliği ya da etkisizliğinden kaynaklanır. Örnek: Laktoz intoleransı.

Gıda intoleransı ve Gıda Duyarlılığı birbiriyle karışan kavramlardır. Gıda Duyarlılığında, duyarlı olunan gıda tüketildiğinde IgG antikorları bir bağışıklık tepkisi olarak üretilirler. IgG antikorlarının üretimi ile dokularda biriken ve kronik iltihaplanmaya yol açan antijen/antikor bileşenlerinin kademeli oluşumu ile ayırt edilir. Uzun süreçte ortaya çıkan bağışıklık tepkisidir. Klasik alerji gibi IgE artışı ile erken yanıt değildir. Bu bağışıklık tepkisi yavaş ve zamana yayılmış şekilde gerçekleşir.

Alerji terimi ise “aşırı duyarlılık (hipersensitivite), alerjene karşı vücudun abartılı veya beklenmeyen, çok kısa süre içinde ortaya çıkan immün yanıtı” olarak tanımlanmaktadır. Örnek: Yer fıstığı veya deniz ürünlerine karşı yaşamı tehdit eden reaksiyonlar gibi. Bu etkiye bir bağışıklık sistemi tepkisi olan IgE üretimi neden olur. Ciltte kızarıklık, kaşıntı ve ürtiker, dudaklarda ve göz çevresinde şişlik, kusma, nefes darlığı, boğazda tıkanıklık hissi, dilde şişme, çarpıntı alerjiye bağlı bulgulardır.

Gıda İntoleransı Ne Gibi Belirtilerle Kendini Gösterir, Nasıl Fark Edilir?

Bir gıda vücudun yüksek seviyelerde IgG üretmesine neden olduğunda, bu antikorlar gıdadaki proteinle birleşerek bir "antijen-antikor kompleksi" (immün kompleks) oluşturur. Bununla birlikte bu çözünmeyen komplekslerde aşırı artış olması sonucu vücuttaki dokularda birikerek kronik enflamasyona ve ardından semptomların ortaya çıkmasına neden olur:

• Sindirim Sistemi: Karın ağrısı, şişkinlik, gaz, mide bulantısı, ishal veya kabızlık.
• Dermatoloji: Döküntüler, kaşıntı, egzama, kızarıklık.
• Sinir Sistemi: Özellikle migren tarzında baş ağrıları, Alzheimer, Anksiyete.
• Kas İskelet Sistemi: Eklem ağrıları ve iltihaplanmalar, Kronik yorgunluk.
• Metabolizma: Obezite, Diyabet, Haşimato.

Belirtiler genellikle yavaşça ortaya çıkar ve birkaç saat ila birkaç gün sürebilir. Gıda duyarlılığından şüpheleniliyorsa, bir sağlık uzmanına danışmak önemlidir.

Kesin Tanısı İçin Nasıl Bir Yol İzleniyor, Hangi Testler Yapılıyor?

Gıda İntolerans Testi tanı için kullanılan testtir. Özellikle Mikroarray teknolojisini kullanan testlerin hassasiyeti çok yüksektir.

Bu Testler Her Yerde Yapılabiliyor Mu, Nelere Dikkat Edilmeli? Anadolu Sağlık Merkezi Hastanesi'nde Farklı Uygulamalar Var Mı?

Bu testler her yerde yapılan testler değildir. Hekim kontrolünde ve sonuçların doğru değerlendirilmesi için özellikle bu konuda tecrübeli merkezler tercih edilmelidir. ASM’de Mikroarray teknolojisini kullanan Gıda İntolerans Testini tanı için kullanmaktayız.

Bu Testlerin Yapılması Ne Kadar Sürüyor? Sonuçlar Ne Zaman Çıkıyor?

Hastadan kan örneği alındıktan sonra bu testi ASM laboratuvarlarında çalışarak, 10 gün içinde detaylı sonuç raporunu sunuyoruz. Gıda intoleransına neden olan etkenleri bulmanın yanında, bu etkenlerin dışında hastanın beslenme programına destek olacak gıdalar da raporlamada ayrıca sunulmaktadır.

Eliminasyon Diyeti Nedir, Bu Diyetin Testler İçin Faydası Nedir?

Gıda duyarlılığı, çoğunlukla sindirim sisteminde sorun oluşturan gıdaların beslenme düzeninden çıkarılması ile gerçekleştirilen eliminasyon diyetleri ile teşhis edilir.

Eliminasyon diyeti, kişide duyarlılığa sebep olan gıdaların belirli sürelerle beslenmeden çıkartılıp, süreç sonunda tekrardan yavaş yavaş beslenmeye dahil edilmesi ile reaksiyonlarının gözlenmesidir. Bu tür bir diyet, bireylerde hangi yiyeceklerin bahsedilen semptomlara neden olduğunu belirlemelerine yardımcı olur.

En Çok Hangi Gıdalar Kara Listede Çıkıyor?

Yumurta beyazı, Bezelye, İnek sütü, Arpa, Kazein, Maya, Agar Agar, Mısır, Gluten.

Gıda İntoleransının Daha Sık Görüldüğü Hasta ve Yaş Grupları Var Mı?

Hayır, spesifik bir hasta ve yaş grubu yoktur. Kronik inflamatuar hastalığı olan bireylerde ve İrritabl Bağırsak Sendromu gibi fonksiyonel sindirim sistemi bozukluğu olan kişilerde besin intoleransı daha sık görülmektedir.

Multidisipliner Yaklaşım: Uzmanlık Alanlarıyla İş Birliği Nasıl Sağlanıyor?

Tanı ve tedavisinde birden fazla uzmanlık alanının iş birliği gereklidir. Gıda intoleransının; sindirim sistemi bozuklukları, dermatoloji, sinir sistemi, kas-iskelet sistemi problemleri ve metabolizma problemleri gibi çeşitli boyutları ve etkilerinden dolayı doğru tanı koymak ve etkili tedavi yöntemleri geliştirmek için farklı alanlardaki profesyonellerin birlikte çalışmasını gerektirir.

Örneğin, gıda intoleransının sıklıkla sindirim sistemi ile ilişkili olması, gastroenterologların önemli bir rol oynamasını sağlar. Bu uzmanlar, gıda intoleransının mide-bağırsak sistemi üzerinde yarattığı etkileri anlamada yardımcı olabilir ve hastaların sindirim problemlerini tedavi etmek için daha kapsamlı bir yaklaşım geliştirebilirler.