Galyum-68 PSMA PET/CT Prostat kanserinin başka organ veya dokulara yayılımını değerlendirmede kullanılan en başarılı güncel görüntüleme teknolojisidir.
Galyum-68 PSMA PET/CT
Prostat kanserinin başka organ veya dokulara yayılımını değerlendirmede kullanılan en başarılı güncel görüntüleme teknolojisidir. PSMA adı verilen prostata özgü madde, galyum 68 radyoizotopu ile bağlanarak hastaya damar yolu ile verilir ve PET/CT cihazı ile görüntüleme yapılır. Galyum 68 PSMA prostat kanser hücresindeki özel bazı moleküllere bağlanıp kanserli dokuları göstermeyi sağlar. Bu yöntem ile hastalara çok yüksek radyasyon verilmez.
Tetkik için bir gün önceden planlama gerekir. Bu nedenle randevulu çalışılır. İlaç damar yolu ile verildikten sonra 45-60 dakika bekleme süresi vardır. Cihaz içindeki çekim süresi yaklaşık 20 dakika olup bu sürede hareket etmemek gerekir. Nükleer Tıp Bölümü’nde toplamda 2-3 saat süre geçebilir. Tetkik önce ve sonrası bol su içilmesi önerilir. Tetkik sonrası radyasyon bir süre daha (8-12 saat) vücutta bulunacağından özellikle hamile ve çocuklara mesafeli olmak gerekir.
Nöroendokrin tümörlerin tanısında kullanılabilecek en gelişmiş teknolojidir. Nöroendokrin tümör hücrelerinin yüzeyinde “somatostatin” adı verilen özel bir reseptör (algılayıcı protein) bulunmaktadır. DOTATATE, bu reseptörlere bağlanabilen peptid yapıda bir bileşiktir. “Galyum-68” adı verilen radyoaktif madde ile birleştirilerek hastaya verildiğinde PET/CT cihazı ile tümör hücrelerin bulunduğu dokular yüksek doğrulukta görüntülenebilmektedir. Bu yöntemde hastaya yüksek radyasyon dozu verilmez.
Lutesyum-PSMA (177Lu-PSMA) tedavisi, ileri evre prostat kanserli hastalarda kullanımı günden güne artan bir radyonüklid tedavidir. Bu tedavinin amacı tümör boyutunu küçültmek, tümör hücrelerinin çoğalmasını durdurmaktır. Bu bağlamda hem hastalığın ilerleyişi kontrol altına alınabilir hem de yaygın kemik ağrısı, yorgunluk gibi ileri hastalık belirtilerini yatıştırmak mümkün olur. Bu tedavi genellikle hastalık ilerlediğinde, yayıldığında veya kemoterapi vb. gibi diğer tedavilerin yan etkileri hasta tarafından tolere edilemediğinde kullanılmaktadır.
Bu tedavide kullanılan radyasyon kanser hücrelerini yok etmek için tasarlanmıştır. Vücuda enjekte edilen PSMA tümöre doğru yolculuk eder ve kanserli hücreleri hedef alır. Prostat kanser hücreleri dışında, PSMA tükürük bezleri, gözyaşı bezleri, böbrek gibi dokularda da bulunmaktadır. Bu nedenle bu dokular da radyasyona maruz kalabilirler. Ancak bu etki düşük seviyededir ve PSMA kanserli hücrelere direkt olarak yapıştığından kemoterapinin yıkıcı yan etkilerini göstermez. Ağız kuruluğu, geçici yorgunluk veya kan değerlerinde geçici düşüş şeklinde yan etkiler bazı hastalarda görülebilir. Tedavi sonrası dönemde belirli aralıklarda yapılan kan tahlilleri ile bu etkiler kontrol alınabilir. Ayrıca yan etkilere maruz kalma ihtimali olan hastalar, tedavi kararı verilmeden önce yapılan testler sayesinde tespit edilebilir. Test sonuçları ve yapılan dozimetre çalışmaları ile desteklenen her hastaya özgü kişiselleştirilmiş tedavi stratejileri sayesinde yan etkiler olabilecek en düşük seviyede tutulur.
Lutesyum-Oktreotid, [Lutesyum-DOTATATE (177Lu-DOTATATE)] tedavisi, ileri evre nöroendokrin kanserli hastalarda giderek daha sık kullanılan bir tedavidir. “Peptid reseptör radyonüklid tedavi” (PRRT) bir diğer adıdır. Bu tedavinin amacı tümör boyutunu küçültmek, tümör hücrelerinin çoğalmasını durdurmaktır. Bu bağlamda hem hastalığın ilerleyişi kontrol altına alınabilir hem de yaygın kemik ağrısı, yorgunluk gibi ileri hastalık belirtilerini yatıştırmak mümkün olur. Bu tedavi genellikle hastalık ilerlediğinde, yayıldığında veya diğer tedavilerin yan etkileri hasta tarafından tolere edilemediğinde kullanılmaktadır.
Lutesyum-Oktreotid tedavisinde kullanılan radyasyon kanser hücrelerini yok etmek için tasarlanmıştır. Vücuda enjekte edilen somatostatin reseptörlerini hedefleyen akıllı moleküller tümöre doğru yolculuğu sırasında kanserli hücreleri hedef alır. Kanser hücreleri dışında, somatostatin reseptörleri birçok farklı organda bulunur. Bu nedenle bu dokular da radyasyona maruz kalabilirler. Ancak bu etki düşük seviyede olup, akıllı moleküller kanserli hücrelere direkt olarak yapıştığından kemoterapinin yıkıcı yan etkilerinin hiçbirini göstermez. Kan değerlerinde geçici düşüş şeklinde yan etkiler bazı hastalarda görülebilir. Tedavi sonrası dönemde belirli aralık ile yapılan kan tahlilleri ile bu etkiler kontrol alınabilir. Ayrıca yan etkilere maruz kalma ihtimali olan hastalar, tedavi kararı verilmeden önce yapılan testler sayesinde tespit edilebilir. Test sonuçları ve yapılan dozimetre çalışmaları ile desteklenen, hastaya özgü kişiselleştirilmiş tedavi stratejileri sayesinde yan etkiler olabilecek en düşük seviyede tutulur.
Radyum tedavisi, prostat kanserinin iskelet sistemine ve kemiklere metastaz yaptığı veya yayıldığı hastalarda kullanılan bir tedavi şeklidir. Bu tedavinin amacı kemiklerdeki kanser hücrelerini tahrip etmek ve böylece tümörlerin küçülmesini ve hatta kaybolmasını sağlamaktır. Tedavi edici etkisinin yanı sıra kemik metastazlarının sebep olduğu ağrıyı azaltmak için de kullanılır.
Radyum tedavisinde kullanılan radyasyonun enerji seviyesi çok yüksek olduğu için tahrip edici gücü çok yüksektir. Ancak alfa tipindeki bu radyasyon, doğası gereği çok kısa mesafede yol alabilir. Burada kısa mesafe ile kastedilen, 2 ila 10 adet kadar hücrenin boyutu kadar bir uzunluktur. Alfa tipindeki radyasyon bu özellikleri sayesinde, kemikteki kanser hücrelerini tahrip ederken, sağlıklı normal hücrelere etki yapmaz. Tedavi sonrası görülen yan etkiler nadir olup genellikle kan değerlerinde geçici düşüş şeklinde ortaya çıkar. Bu nedenle hastalar tedavi sonrası belli aralıklarla kontrol edilmelidir.
Ac-225 PSMA, prostat kanserinde hedefe yönelik alfa tedavide hastaya verilen radyoaktif maddenin adıdır. Metastatik ileri evre prostat kanser hastalarında kullanılabilen bir tedavidir. Bu tedavinin amacı tümör boyutunu küçültmek, tümör hücrelerinin çoğalmasını durdurmak ve tümör hücrelerini yok etmektir. Radyonüklid tedaviler prostat kanserinin tedavisinde hastalık ilerlediğinde, yayıldığında veya kemoterapi vb. gibi diğer tedaviler etkisiz kaldığında veya yan etkileri hasta tarafından tolere edilemediğinde tercih edilirler. Genel yaklaşım olarak radyonüklid tedavi kararı verilen hastalarda birinci tercih Lutesyum PSMA tedavisidir. Lutesyum-PSMA dünyada ve Türkiye de binlerce hastaya uygulanmış bir tedavi yöntemidir. Lutesyum-PSMA tedavisinde ana hedefleri arasında semptomları azaltmak, yaşam süresini uzatmak ve yaşam kalitesini iyileştirmek sayılabilir. Ancak bazı hastalarda Lutesyum-PSMA tedavisine rağmen tedaviye yanıt alınamayabilir veya hastalığın tedaviye verdiği yanıt yetersiz kalabilir. Hatta tedaviye rağmen hastalık ilerleyişini sürdürebilir. Bu gruptaki hastalarda Aktinyum-225-PSMA ile hedefe yönelik alfa tedavilerin çok daha iyi sonuç verdiği tıbbi literatürde günden güne daha çok hastada gösterilmektedir.
Aktinyum (Ac-225) tedavisinde kullanılan radyasyon kanser hücrelerini yok etmek için tasarlanmıştır. Vücuda enjekte edilen PSMA tümöre doğru yolculuğu sırasında kanserli hücreleri hedef alır. Prostat kanser hücreleri dışında, PSMA tükürük bezleri, gözyaşı bezleri, böbrek gibi dokularda da bulunmaktadır. Bu nedenle bu dokular da radyasyona maruz kalabilirler. Ancak bu etki çok düşük seviyede olup, PSMA kanserli hücrelere direkt olarak yapıştığından kemoterapinin yıkıcı yan etkilerinin hiçbirini göstermez. Ağız kuruluğu, geçici yorgunluk veya kan değerlerinde geçici düşüş şeklinde yan etkiler bazı hastalarda görülebilir. Tedavi sonrası dönemde belirli aralık ile yapılan kan tahlilleri ve muayene ile bu etkiler kontrol alınabilir.
Son güncellenme tarihi: 21 Eylül 2023
Yayınlanma tarihi: 21 Eylül 2023
Nükleer Tıp
21 Ağustos 2023 Pazartesi
Radyoaktif iyot tedavisi
15 Mayıs 2024 Çarşamba
Dijital PET/CT’de Yapay Zeka Dönemi
Öne Çıkan Kanser Yazıları
Bunları da oku
Doktorlar
