Polikistik Over Sendromu Nedir? Hamilelik Tedavisi

Özellikle fazla kilosu olan kadınlarda görülen “Polikistik Over Sendromu”, çocuk sahibi olmayı zorlaştırsa da bir engel değil. Bu sorunu yaşayan kadınlar da tüp bebek tedavisiyle anne olabilme şansına sahip.

Polikistik Over Sendromu Belirtileri

Saç Dökülmesi
Acne (Akne)
Hirsutism (Hirsutizm)
Düzensiz Adet Dönemi
Pelvik Ağrısı
Kısırlık
Aşırı Kilo Alma
Yüksek Testosteron Seviyesi

Kadınlar için can sıkıcı bir sorun olan “Polikistik Over Sendromu” yumurtalıklarda, büyüyemeyen çok fazla yumurta birikmesiyle ortaya çıkan hormonal bir bozukluk. Aslında bir hastalık değil, doğuştan gelen bir özellik. Sorunun temelinde yatan ise insülin direnci ve dolayısıyla fazla kilosu olan kadınlar polikistik over sendromu açısından riskli grup içinde. Çocuk sahibi olmak isteyen kadınların yüzde 30-40’ında görülen polikistik over sendromu; sağlıklı bir yumurtlamanın olmaması, adet düzensizliği, tüylenme şikayetleri ve kısırlık (infertilite) gibi sorunları da beraberinde getiriyor.

Tedavisinde ise, sorunun yarattığı bu şikayetlere göre farklı yollar izleniyor. Örneğin hasta tüylenmeden şikayetçiyse buna uygun bir tedavi, eğer çocuk sahibi olmak istiyorsa başka bir tedavi devreye giriyor. İşte bu yazımızda, polikistik over sendromunun yarattığı çocuk sahibi olamama durumunda sağlıklı bir yumurtlama için neler yapıldığını, özellikle tüp bebek tedavisi için nasıl bir yol izlendiğini ele alıyoruz. Anadolu Sağlık Merkezi Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı, Tüp Bebek Merkezi Direktörü Doç. Dr. Tayfun Kutlu ile Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Op. Dr. Ebru Öztürk Öksüz, polikistik over sendromu olan kadınların, tüp bebek tedavisiyle annelik şanslarını anlatıyor…

Tanı Nasıl Konuyor?

Polikistik over sendromunda kesin tanı için ilk adım ultrason değerlendirmesiyle yumurtalıktaki yumurta sayısına bakmak oluyor (Polikistik over görünümü için 12’den fazla yumurta olması bekleniyor). Beraberinde bazı hormon testleri yapılıyor ve hastanın insülin direncine bakılıyor. Ayrıca hastanın öyküsü, adet düzeni ve şikayetleri dinleniyor, tüylenmenin derecesini görmek için vücut muayenesi yapılıyor.

İlk Adım: Diyet ve Egzersiz

Polikistik over sendorumunun getirdiği tüm şikayetlerde, tedavi açısından ilk olarak fazla kiloların atılması için bir diyet ve egzersiz planı uygulanıyor. Hastadaki bu yaşam tarzı değişikliği ideal kiloya gelmeyi sağlamakla kalmıyor, tüylenmeyi de azaltıyor.

İlaç Tedavisiyle Amaç: Yumurtlama Sağlamak

Tüp bebek aşamasına geçmeden önce iki basamaklı bir tedavi sürecinin olduğunu söylemeliyiz. Hasta ideal kilosuna geldikten sonra, ilk basamakta yumurta üretimini sağlamaya yönelik ve genellikle 3 kür şeklinde planlanan bir ilaç tedavisiyle başlıyor süreç. Hastanın insülin direncini azaltan ilaçlar da bu aşamada tedaviye eklenebiliyor. Eğer tedavi sonunda yumurtlama olursa, hasta doğal bir ilişkiyle dahi gebe kalabilme şansı yakalıyor. Ancak yumurtlama sağlanamazsa bu kez tedavinin ikinci basamağına geçiliyor; yani iğne ve aşılama tedavilerine…

İğne ve Aşılama Tedavileri

İğne tedavisi, daha kaliteli yumurta gelişimini sağlamak için yapılıyor ve böylelikle elde edilen bir ya da daha fazla yumurtanın olgunlaştırılıp çatlaması sağlanıyor. Bu tedavinin devamında, aşılama kısmında ise erkekten alınan spermler daha kaliteli olması için laboratuar ortamında yoğunlaştırılarak, en ideal döllenme için yumurtanın çatladığı saatlerde ona en yakın yere bırakılarak birleştiriliyor. İğne ve aşılama tedavisi de 3’er kür şeklinde uygulanabiliyor. Tabii bu aşamalarda tedavinin en büyük rakibinin “yaş” kriteri olduğunu hatırlatmalı ve şunun da mutlaka altını çizmeliyiz: Hastanın çocuk sahibi olmayla ilgili alınan öyküsünde bazı ek risk faktörleri varsa (ileri yaş, ameliyat öyküsü, tüp tıkanıklıkları vs) bahsettiğimiz basamakların bazıları atlanarak bir üst basamağa geçilebilir. Örneğin hastanın yaşı 35 üstündeyse ilaç, iğne ve aşılama tedavilerindeki başarı şansı çok az olacağı için doğrudan tüp bebek tedavisine geçilebiliyor. Bu tip hastalarda tüp bebek tedavisinde başarı oranları, diğer basamak tedavilerine göre daha yüksektir.

Tüp Bebekte Birden Fazla Deneme Şansı Var!

Tüp bebek tedavisi, sayıca fazla yumurta gelişiminin sağlandığı ve bu nedenle de birden fazla deneme şansı sağlayan bir yöntem. Bu tedavide, nispeten daha düşük dozdaki ilaçlarla yumurta uyarısı yapılabiliyor ve elde edilen yumurtalar toplanıyor. Fakat polikistik over sendromlu hastalarda yumurta sayısı beklenenin üzerinde olursa bazı riskler doğabiliyor. Bunlardan biri; yumurta sayısının fazla olmasıyla, oluşan embriyoların rahim içine tutunma şanslarının azalması. Diğeri ise yumurtalıkların aşırı uyarılması. Ancak bu riskleri bertaraf etmenin de bir yolu var...

Elde edilen yumurtaların taze transfer yerine, en iyi oldukları aşamada dondurulup bir sonraki adet dönemine kadar saklanması, rahmin ve vücudun da dinlenmesini sağlıyor. Böylece hem hormonal dengelerin normal fizyolojik sınırlara gelmesi için zaman kazanılıyor. Bu rahim dinlendirme tekniğiyle hastanın gebelik şansı da artırılmış oluyor.

Tüm bunlara rağmen ilk denemede hamilelik olmazsa, daha önce elde edilip kullanılmayan embriyolarla (5-10 yıla kadar saklanabiliyorlar) yeni denemeler yapılabiliyor. Bu açıdan tüp bebek tedavisinin, kadınlara tekrar tekrar şans veren bir yöntem olduğunu bir kez daha belirtmiş olalım.

Tüp Bebek Hamileliği Zorlu Mu Geçiyor?

İlk aylar önemli

Polikistik over sendromu olan hastaların tüp bebek hamileliklerinde ilk aylar son derece önemli, çünkü diğer hasta gruplarına göre, özellikle hormonal düzensizlikleri nedeniyle düşük yapma riskleri biraz daha yüksek oluyor.

Olası riskler ve doğru bilgilendirme

Polikistik over sendromunun temelinde insülin direnci yattığı için hamileliğe bağlı diyabet ve hipertansiyon ve erken gebelik kayıpları da bu hastalarda daha sık görülüyor. Bu açıdan tüm

riskler ve tedavi süreci hakkında hastanın en doğru şekilde bilgilendirilmesi önemlidir.