Kemik İliği Kanseri Nedir? Kemik İliği Kanseri Belirtileri

Kemik iliği kanseri, kemik iliğinde kan hücrelerinin üretildiği dokuda meydana gelen ve vücudun kan üretim sürecini ciddi şekilde etkileyebilen bir kanser türüdür. Bu hastalık, kemik iliğinde sağlıklı hücrelerin yerini anormal ve kontrolsüz bir şekilde çoğalan kanser hücrelerinin almasıyla oluşur. Hastanın bağışıklık sistemini zayıflatır. Bunun sonucunda da vücudun enfeksiyonlarla savaşma kapasitesini düşürür. Kansızlık, yorgunluk, kemik ağrıları gibi hayat kalitesini olumsuz yönde etkileyen semptomlara neden olur. Kanser türünün evresine ve hastanın genel sağlık durumuna göre çeşitli teşhis ve tedavi yöntemleri mevcuttur. Erken teşhis ile tedavi sürecine başlanması, yaşam süresini uzatmada ve belirtilerin kontrol altına alınmasında kritik rol oynar.

Kemik İliği Kanseri Nedir?

Kemik iliğinin kan hücrelerinde gelişen bir kanser grubudur. Kemiklerin içindeki süngerimsi madde olan ilikteki kök hücreler, kırmızı kan hücrelerine (RBC), beyaz kan hücrelerine (WBC) veya trombositlere dönüşür. Kemik iliği kanseri geliştiğinde, kemik iliğindeki hücreler kontrol dışı bir oranda büyümeye ve çoğalmaya başlar. Hastalığın başlıca türleri arasında lösemi, multiple miyelom, lenfoma, miyelodisplastik sendromlar ve myeloproliferatif neoplazmlar bulunur. Bu kanserin belirtileri kanser türüne göre değişebilir ancak yorgunluk, ağrı ve istenmeyen kilo kaybını içerebilir. Onkolog ve hematolog genellikle kemik iliği kanserini tedavi etmek için birlikte çalışır.

Kemik İliği Kanseri Belirtileri Nelerdir?

Hastalığın türüne göre belirtileri de farklılık gösterebilir. Bazı türlerde yoğun kemik ağrısı ve hassasiyet ön plandayken, diğer türlerde kansızlık sonucu gelişen yorgunluk, nefes darlığı ve solgun cilt gibi belirtiler görülebilir. Ayrıca bağışıklık sistemini etkileyen türlerde sık enfeksiyonlar, kolay morarma ve kanamalar bazı türlerde daha belirgin olabilir. Bu değişken belirtiler, kemik iliği kanserinin türüne göre doğru bir değerlendirme yapılmasını ve her bir durumun özgün özelliklerine göre ele alınmasını gerektirir. Türlerine göre kemik iliği kanseri belirtileri şu şekildedir:

Multiple Myeloma

Kemik iliği kanserinin en yaygın türü multipl miyelomdur. Multiple miyelom plazma hücrelerinde başlar. Bunlar vücudu yabancı istilacılardan korumak için antikor üreten WBC'lerdir. Vücut çok fazla plazma hücresi üretmeye başladığında tümörler oluşur. Bu, kemik kaybına ve enfeksiyonlarla savaşma yeteneğinin azalmasına yol açabilir. Multiple miyelom belirtileri şöyledir:

• Kansızlık
• Kırmızı kan hücrelerinin eksikliğinden kaynaklanan halsizlik ve yorgunluk
• Beyaz kan hücrelerinin eksikliğinden kaynaklanan enfeksiyonlar
• Düşük kan trombositleri nedeniyle oluşan kanama ve morarma
• Sık idrara çıkma
• Aşırı susuzluk
• Karın ağrısı
• İştahsızlık
• Uyuşukluk
• Kanda yüksek kalsiyum seviyelerinden kaynaklanan zihin bulanıklığı
• Kemik ağrısı
• Böbrek hasarı ve böbrek yetmezliği
• Sinir hasarına bağlı karıncalanma

Lösemi

Lösemide vücut, olması gerektiği gibi ölmeyen anormal kan hücreleri üretir. Sayıları artan kan hücreleri akyuvarları, alyuvarları ve trombositleri istila ederek bu hücrelerin ve trombositlerin işlev görme yeteneğini engeller

Blast adı verilen olgunlaşmamış kan hücrelerini içeren Akut lösemide semptomlar hızla ilerleyebilir. Kronik lösemi daha olgun kan hücrelerini içerir. Kronik löseminin semptomları ilk başta hafif olabilir. Bu nedenle yıllarca fark edilmeyebilir. Löseminin bazı belirtileri ve semptomları şunlardır:

• Ateş ve titreme
• Zayıflık ve yorgunluk
• Sık ve şiddetli enfeksiyonlar
• Açıklanamayan kilo kaybı
• Şişmiş lenf düğümleri
• Genişlemiş karaciğer veya dalak
• Sık sık burun kanaması da dahil olmak üzere kolay kanama
• Ciltte oluşan küçük kırmızı noktalar
• Aşırı terleme
• Gece terlemeleri
• Kemik ağrısı

Lenfoma

Lenfomada lenfositler veya hücreler kontrolden çıkarak çoğalır, tümörler oluşturur ve bağışıklık sisteminim işini yapmasını zorlaştırır. Bu hastalık, lenf düğümlerinde veya kemik iliğinde başlayabilir. Lenfomanın bazı belirti ve semptomları şunlardır:

• Ateş ve titreme
• Düşük enerji
• Açıklanamayan kilo kaybı
• Şişmiş lenf düğümleri
• Boyun, koltuk altı, kol, bacak veya kasıkta şişlik
• Gece terlemeleri
• Uyuşma ve karıncalanma
• Midede dolgunluk hissi
• Göğüs veya bel ağrısı
• Döküntü ve kaşıntı

Kemik İliği Kanseri Neden Olur?

Kemik iliği kanserine yakalanma riski, kanser türüne bağlı olarak farklılık gösterebilir. Örneğin multiple miyelom riski, özellikle ailede bu hastalığa ait bir öykü varsa, hastanın vücut kitle indeksi yüksekse ve yaşı 65’in üzerindeyse artış gösterebilir. Löseminin risk faktörleri de türüne göre değişir. Ancak genel olarak tüm lösemi türlerinde yüksek radyasyon, kemoterapi geçmişi, ailede lösemi öyküsünün bulunması ve Down sendromu gibi genetik durumlar, ortak risk faktörleri arasındadır. Lenfoma risk faktörleri ise yine hastalığın türüne göre çeşitlenmekle birlikte radyasyon ve kemoterapiye maruz kalmış kişilerde, yüksek vücut kitle indeksine sahip olanlarda, HIV pozitif bireylerde ve romatoid artrit veya lupus gibi bağışıklık sistemi hastalıkları bulunanlarda daha yüksektir. Bu faktörler, yaşam tarzı ve tıbbi geçmişe göre kemik iliği kanseri türlerinin gelişme olasılığını etkileyebilir.

Kemik İliği Kanseri Nasıl Teşhis Edilir?

Kemik iliği kanseri belirtileri yaşandığında, doktorunuz öncelikle tıbbi geçmişinizi ayrıntılı bir şekilde değerlendirir. Bununla birlikte kapsamlı bir fizik muayene yapar. Bu ön değerlendirmeler ışığında teşhisi kesinleştirmek ve kanserin kapsamını belirlemek için çeşitli tanı testleri yapılır. Bu testler arasında şunlar sayılabilir:

• Kan Testleri: Tam kan sayımı (CBC) ve tam metabolik profil gibi testlerle kan hücrelerinin durumu, böbrek ve karaciğer fonksiyonları değerlendirilir. Ek olarak tümör belirteçlerine yönelik testler, anormal protein veya hücre seviyelerini tespit edebilir ve kanserin varlığı hakkında bilgi verebilir.
• İdrar Testleri: Protein seviyelerini kontrol etmek, böbrek fonksiyonlarını değerlendirmek ve vücuttaki olası anormal protein atıklarını saptamak amacıyla yapılır. Bazı kemik iliği kanseri türlerinde idrarda belirli proteinler görülebilir.
• Biyopsi: Kanserli hücrelerin varlığını kesin olarak doğrulamak ve kanser türünü belirlemek için kemik iliğinden veya genişlemiş lenf düğümlerinden biyopsi örnekleri alınır. Biyopsi, hücrelerin mikroskop altında incelenmesiyle hücrelerin genetik ve biyokimyasal özelliklerinin değerlendirilmesine olanak tanır, böylece hastalığın türü ve evresi hakkında bilgi sağlar.
• Görüntüleme Testleri: Kanserin yayılımını ve organ etkilerini saptamak için bilgisayarlı tomografi (BT), manyetik rezonans görüntüleme (MRI), pozitron emisyon tomografisi (PET) ve X-ışını gibi ileri görüntüleme teknikleri kullanılır. Bu testler, tümörlerin tam konumunu belirlemeye, kanserin diğer dokulara yayılıp yayılmadığını saptamaya ve tedavi planlamasında rehberlik sağlamaya yardımcı olur.

Biyopsi sonuçları, kemik iliği kanseri tanısını doğrularken kanserin türü ve özellikleri hakkında önemli bilgiler sunar. Görüntüleme testleri ise kanserin evresini belirleyerek hangi organların etkilendiği ve hastalığın vücutta ne kadar yayıldığı konusunda detaylı bilgi sağlar.

Kemik İliği Kanseri Tedavisi

Kanserin türüne, ne kadar yayıldığına ve hastanın genel sağlık durumuna bağlı olarak belirlenir. Kemik iliği kanseri tedavisi, multidisipliner bir yaklaşımla hastaya özel olarak planlanır. Tedavi süreci boyunca hasta, sürekli olarak değerlendirilir. Tedavi sırasında yan etkilerin yönetimi ve hastanın yaşam kalitesinin korunması için destekleyici tedavilere de sıklıkla başvurulur. Bu süreçte, hastalığın seyrine göre farklı tedavi yöntemlerinin kombinasyonları kullanılabilir. Böylece tedavinin etkinliği artırılır ve hastalığın tekrarlama riskinin azaltılması hedeflenir. Kemik iliği kanseri tedavisi için tercih edilen yöntemler arasında kemoterapi, immünoterapi, hedefe yönelik tedavi ilaçları, radyasyon tedavisi ve kök hücre nakli yer alır. Bu tedaviler genellikle tek başına veya bir kombinasyon halinde uygulanarak en iyi sonucun alınması hedeflenir. Tedavi sürecinde, hastalığın ilerleme durumuna ve hastanın tedaviye yanıtına göre planlar değerlendirilerek daha iyi sonuçlar elde edilmesi sağlanır.