LYM: Nedir, Ne İşe Yarar, Yüksekliği ve Düşüklüğü

Lenfositler (LYM), kemik iliğinde üretilip kan ve lenf dokusunda bulunurlar. Vücudun bağışıklık sisteminin fonksiyonuna engel olan bakteri, virüs ve kanser hücreleri gibi yabancı maddelere karşı savunmada görev alırlar.

Lym Nedir?

Kemik iliği tarafından sürekli üretilen lenfosit hücrelerinden bazıları kan dolaşımına girerken, çoğu lenfatik sistemden geçer. Lenfatik sistemi, vücudu enfeksiyonlardan koruyan dalak, bademcikler ve lenf düğümleri gibi doku ve organlar oluşturur. Yeni üretilen lenfositlerin yaklaşık dörtte biri kemik iliğinde kalır ve B hücrelerine dönüşür. Kalan dörtte üçlük grup ise timusa giderek T hücreleri olur.

B ve T hücrelerinin asli görevi enfeksiyonla savaşmaktır ve farklı türleri bulunur. Bu türler şu şekildedir:

• Aktif bir enfeksiyonla mücadele etmek için antijenler tarafından aktive edilen efektör hücreler
• Vücutta geçmişte yaşanılan enfeksiyonları tanıyan ve bir antijenle yeniden enfekte olma durumunda, hızla harekete geçebilen bellek hücreleri

Lym Ne İşe Yarar?

Lenfositler, türlerine göre çeşitli görevler üstlenirler. Lenfositlerin türleri ve işlevleri şu şekildedir:
 

B hücreleri

Bellek B hücreleri

Bellek B hücreleri denilen hücreler, vücutta yabancı bir madde ile karşılaştıklarında hızlı bir antikor yanıtı oluşturmak üzere görev üstlenirler. Yıllarca vücutta kalıp daha önce bulunan antijenleri hatırlayarak ve bağışıklık sisteminin gelecekteki saldırılara daha çabuk yanıt vermesine yardımcı olarak hafıza hücreleri görevi üstlenirler.

Düzenleyici görev alan B hücreleri

Düzenleyici B hücreleri veya Bregler denilen hücreler ise, sağlıklı bir insanda bütün B hücrelerinin yaklaşık yüzde 0,5'i kadar bulunur. Sayıları az olmasına rağmen oynayacakları hayati rolleri bulunur.

Düzenleyici B hücreleri vücutta koruyucu anti-inflamatuar etkiler gösterir ve iltihaplanmayı durdurmaya yardımcı olur. Ayrıca diğer bağışıklık hücreleriyle etkileşime girerek düzenleyici T hücrelerinin üretimini sağlar.
 

T hücreleri

Katil T hücreleri

Katil veya sitotoksik T hücreleri, vücutta enfeksiyon varlığını veya hücrelerin kanserli olduğunu tespit edebilir ve bunun için vücut hücrelerinin yüzeyini tarar. Tehlikeli bir durum gördüklerinde bu hücreleri yok ederler.

Yardımcı görevdeki T hücreleri

Yardımcı olarak görev alan T hücreleri, isminden anlaşılacağı üzere, bağışıklık sistemindeki diğer hücrelerin, vücuda giren her türlü yabancıya karşı bağışıklık tepkisini başlatmasını sağlar. Yardımcı T hücrelerinin farklı türleri bulunur ve bazıları farklı mikrop türlerine karşı diğerlerinden daha etkili davranır.

Örnek vermek gerekirse, bir Th1 hücresi, hücre içinde enfeksiyona sebebiyet veren mikroplara karşı daha büyük etki gösterirken, bir Th2 hücresi ise belirli bakteri ve parazitler gibi hücre dışında enfeksiyona karşı daha etkin bir savaş verir.
 

Düzenleyici T hücreleri

Düzenleyici T hücreleri, bağışıklık sistemindeki diğer hücreleri kontrol eder ve bunlar üzerinde baskınlık kurar. Hem yararlı hem de zararlı etkileri olduğu bilinir. Mikroplara karşı etkinlikleri sürerken otoimmün hastalıkları önlerler ve inflamatuar hastalıklara karşı korurlar. Ancak bağışıklık sisteminin bazı antijenlere ve tümörlere karşı etkinlik göstermelerinde engel oluşturabilirler.
 

Hafıza T hücreleri

Hafıza T hücreleri, vücudu, daha önceden tanışmış olduğu antijenlere karşı korur. Bir enfeksiyon bittikten sonra uzun süre yaşamaya devam ederek bağışıklık sisteminin önceki enfeksiyonları hatırlamasına yol açarlar. Aynı yabancı madde vücuda ikinci kez girerse, bellek T hücreleri onu hatırlar ve hızla üreyerek vücudun onunla daha hızlı savaşabilmesi için yardımcı olur.

Doğal öldürücü T hücreleri (Natural Killer’lar)

Doğal öldürücü T hücreleri, hem T hücrelerinin hem de doğal öldürücü hücrelerin özelliklerini taşıyan kompleks bir hücre grubudur. Diğer bağışıklık hücrelerini etkileyerek vücutta bir bağışıklık yanıtı oluşturulurken bunu kontrol de edebilir.

Lym Düşüklüğü Nedir?

Normal aralığın altındaki lenfosit sayıları lym düşüklüğü olarak adlandırılır ve geçici olabilir. Soğuk algınlığı yaşadıysanız veya başka herhangi bir enfeksiyon atlattıysanız bu durum ortaya çıkabilir. Bunun yanında yoğun tempoda egzersiz, fazla stres veya yetersiz beslenme de sebep olarak sayılabilir.

Düşük lym seviyesi, lenfositopeni veya lenfopeni olarak bilinen bir durumun işaretçisi olabilir. İlaçların veya diğer tıbbi tedavilerin bir yan etkisi de olabilir. Bunun yanında lenfositopeni kalıtsal olabildiği gibi aşağıdakiler dahil olmak üzere belirli hastalıkların yanında kendini gösterebilir:

• Ataksi-telenjiektazi gibi nadir görülen genetik hastalıklar
• Multipl skleroz (MS) gibi sinir hastalıkları
• Otoimmün hastalıklar
• Bulaşıcı hastalıklar (AIDS)

Lenfositopeni sinyali veren lenfosit sayıları, yetişkinler ve çocuklar arasında değişiklik gösterir. Genellikle yetişkinler için 1 µL kanda 1.000'den az lenfosit, çocuklarda ise için 1 µL kanda 3.000'den az lenfosit şeklindedir.

Lym Yüksekliği Nedir?

Normal aralığın üzerindeki lenfosit sayıları lym yüksekliği olarak adlandırılır. Vücudun bir enfeksiyona veya inflamatuar duruma normal tepkisi nedeniyle genellikle zararsız ve geçici bir durum olur. Ancak bazen yüksek seviyedeki lenfositler, daha ciddi bir durum olan lenfositozu işaret edebilirler.

Lenfositoz çoğunlukla kronik enfeksiyonlarla, bazı kan kanserleriyle ve inflamatuar bağırsak hastalıklarıyla bağlantılıdır.

Yetişkinlerde, lenfositoz genellikle 1 µL kanda 3.000 lenfositten daha yüksek bir lenfosit sayısıdır. Çocuklarda ise lenfositoz 1 µL kanda yaklaşık 9.000 lenfosit sayısına karşılıktır. Ancak bu değer yaşla birlikte değişim gösterebilir.

Sonuçlar Ne Anlama Gelir?

Düşük lenfosit sayısı soğuk algınlığı olarak anlamlandırılabilir. B ve T hücre taraması yapılarak kandaki T ve B hücrelerinin miktarı hakkında bilgi edinilir ve bu sonuçlar, normal hücre sayısını veya anormal hücre sayısını anlatır. Varsa ikinci olası bir hastalığın varlığına dikkat çeker. Bu durumda, doktorunuz muhtemelen tanıyı kesinleştirebilmek için ek testler de talep eder.

Normal seviyenin üzerindeki T hücreleri aşağıdaki durumların habercisi olabilir:

• Frengi gibi cinsel ilişki yoluyla bulaşan hastalıklar
• Bulaşıcı mononükleoz gibi viral enfeksiyonlar
• Toksoplazmoz gibi parazitlerin yol açtığı enfeksiyonlar
• Akciğerleri ve diğer organları etkileyen hastalıklar
• Beyaz kan hücreleriyle ilişkili kanserler
• Kemik iliğinde baş gösteren kan kanseri
   

Normal aralığın üzerindeki B hücre sayıları aşağıdaki durumları işaret edebilir:

• Kronik lenfositik lösemi
• Multipl myeloma
• DiGeorge sendromu olarak bilinen ailesel bir hastalık
• Waldenström makroglobulinemi adındaki kanser türü
   

Normal aralığın altındaki T hücre sayıları aşağıdaki durumları işaret edebilir:

• Doğuştan olan hastalıklar
• T hücresi eksikliği hastalıkları (AIDS veya HTLV-1'e ilerleyebilen HIV)
   

Normal aralığın altındaki B hücre sayıları aşağıdaki durumları işaret edebilir:

• Akut lenfoblastik lösemi
• HIV veya bağışıklık sisteminin direncini düşüren başka bir hastalık
   

Olağandışı yüksek veya düşük lym sayıları hiçbir belirti göstermeyebilir veya kendi başına ciddi sorunlara yol açmayabilir. Vücudun sadece bir enfeksiyona, inflamatuar duruma veya diğer olağandışı durumlara verdiği sıradan bir yanıt da olabilir. Hatta bunun ardından normal seviyelere dönebilir.

Lenfosit sayıları belirli bir süre normalinden yüksek veya düşük seviyede kalırsa, bunlar bir hastalığın işaretçisi olabilir ve lenfositopeni veya lenfositoz teşhisi konulabilir. Anormal lenfosit seviyelerinin sebep olduğu hastalıkların tedavisi, bu seviyelerin oluşmasındaki nedene ve durumun ciddiyetine bağlıdır. Bazen hafif seyreden anormal seviyeler için tedavi bile gerekmeyebilir.

Kronik olan, çok düşük lenfosit sayısı sizi enfeksiyonlara karşı savunmasız hale getirdiğinden, bulaşıcı hastalıklara yakalanmaya açık hale gelirsiniz. Bağışıklığını güçlendirmek için öncelikle el hijyenine dikkat etmelisiniz ve ellerinizi her zaman düzenli ve iyice yıkamalısınız. Ayrıca soğuk algınlığı veya başka bir bulaşıcı hastalığı olanlardan uzak durmanız gerekir. Uzun süren, çok yüksek lenfosit sayısı durumu ise çoğu zaman, birkaç hafta içinde düzelir. Lenfositoz devam ederse özel kan testleri durumu aydınlatmaya yardımcı olur. Nedeni belirgin değilse, doktorunuz sizi kan hastalıkları konusunda uzmanlaşmış bir doktora (hematolog) sevk eder. Bağışıklık sisteminizin güçlü savaşçıları lenfositlerinizin normal seviyelerde olması önemlidir. Anormal değerlerdeki lenfosit sayılarınız için doktorunuzla görüşün.