Yoğun Meme Dokusu (Dens Meme)

Memeler dokusu süt üreten lobüllerle, sütü meme başına ileten kanallardan (duktuslardan) ve destek dokusu olarak yağ dokusu ile fibröz bağ dokusundan oluşur. Lobüller ve süt kanalları memenin yapısını oluşturur ve süt üretiminden sorumludur. Yağ ve fibröz dokular memeye şeklini verir. Yağ ve fibröz doku birleşimine “grandüler” yapı adı verilir.

Bu durum tamamen genetik bir özelliktir. Fonksiyonel olarak yani süt üretimi açısından dens meme ile lipoma (yağ dokusu ağırlıklı) meme arasında bir fark yoktur. Bu anormal bir durum olmadığı gibi sık olarak rastlanan bir yapısal özelliktir

Yoğun meme dokusuna daha çok genç kadınlarda ve küçük meme yapılarında sık rastlanır. Ancak tüm yaş gruplarında ve tüm meme yapılarında olabilir. Yaş ilerledikçe memenin yoğunluğu azalır.

Yoğun memelerde kötü huylu kitleler gözden kaçabilmektedir. Bunun sebebi meme dokusunu oluşturan yapıların her biri mammografide X (Röntgen) ışınını farklı derecelerde geçirirler. Yağ dokusunun direnci düşük olduğundan X ışınının büyük kısmı geçerek bu kısımların siyah renkte görünmesine neden olur. Glandüler ve fibröz dokular ise nispeten daha dirençli olduklarından X ışınının bir kısmı geçebilir. Bu da bu dokuların gri/beyaz renkte görünmesine yol açar. Kanser dokusu da yoğun bir dokudur ve X ışınını çok düşük oranlarda geçirdiğinden gri/beyaz renkte görünür. Yoğun memelerde kitlelerin gözden kaçabilmesinin ana nedeni bu özelliktir.

Yoğun meme dokusu varlığı orta derecede bir risk artışı demektir. Diğer risk faktörleri de göz önünde bulundurularak tarama programı radyolog tarafından şekillendirilir. Meme yoğunluğuna göre mammografiyle taramaya devam edilebileceği gibi, meme ultrasonografisi ve meme MR incelemesi de yapılabilir.

Yoğun meme dokusu yaş, erken adet/geç menopoz, ailede meme kanseri öyküsü veya BRCA gen mutasyonu olması gibi diğer risk faktörleri göz önüne alındığında yüksek bir risk oluşturmaz.

Yoğun dens meme ile ilgili genel özellikler

Yoğun meme mammografide hatalı yorumlara neden olabilir.
Menopoz sonrası kadınlarda görülme sıklığı azalır
Mammografiye ek olarak ya da doğrudan meme ultrasonografisi tercih edilir
Kanser riski normal yoğunluktaki memeye oranla 4-6 kat fazladır
Mammografinin normal meme dokusunda kanser saptama becerisi %98 oranında iken yoğun meme de bu oran %48 dir.
Kanserin tekrar etme olasılığı yoğun memede daha fazladır.

Meme yoğunluğu yalnızca mammografi ile anlaşılabilen bir özelliktir. Muayene veya ultrasonografi ile meme yoğunluğu hakkında bir karar verilemez. Radyologlar tarafından iki BIRADS (Breast Imaging Reporting and Data System) skalası kullanılmaktadır ve ACR (American College of Radiology) BIRADS skalası meme yoğunluk değerleri şu şekildedir;

Tip 1 = Yağlı Doku Neredeyse tamamen yağ dokusundan ibaret meme: Mamografi sonuçları en küçük tümörleri bile gösterecek kadar hassastır.
Tip 2 = Seyrek Fibroglandular (beze tarzı) Doku Yağ dokusu içerinden bir miktar glandüler ve fibroz doku görülen meme: Hassasiyette minör bir düşüş vardır.
Tip 3 = Heterojen Yoğunlukta Doku Glandüler ve fibroz dokunun daha fazla olduğu, küçük lezyonların görülmesinin zorlaştığı meme: Orta derece hassasiyette sonuç alınmıştır.
Tip 4 = Oldukça Yoğun Doku Mamografide tamamına yakınının glandüler ve fibröz dokulardan oluştuğu, kitlelerin gözden kaçabileceği meme: Düşük hassasiyette sonuç alınmıştır.