Böbrek İltihabı (Piyelonefrit) Nedir, Alınması Gereken Önlemler Nelerdir?

“Böbrek iltihabı” veya “böbrek enfeksiyonu” adını verdiğimiz durum bir tür idrar yolu enfeksiyonudur.

“Böbrek iltihabı” veya “böbrek enfeksiyonu” adını verdiğimiz durum bir tür idrar yolu enfeksiyonudur. Böbrek enfeksiyonu tıbben “piyelonefrit” adı ile tanımlanır. Böbrek iltihabının belirtileri, nedenleri, teşhisi ve tedavi yöntemleri hakkında detaylı bilgi edinmek için Doçent Doktorumuz Enes Murat Atasoyu'nun hazırladığı yazının devamını okuyabilirsiniz.

BÖBREK İLTİHABI (PİYELONEFRİT) NEDİR?

Böbrek iltihabı nedir?

“Böbrek iltihabı” veya “böbrek enfeksiyonu” adını verdiğimiz durum bir tür idrar yolu enfeksiyonudur. Böbrek enfeksiyonu tıbben “piyelonefrit” adı ile tanımlanır. 

Ne tür belirtiler veriyor?

• Ağrı: Hastalanan böbrek tarafında yan ağrısı veya karın ağrısı şeklinde olabilir
• İdrar değişiklikleri: Bulanık, kötü kokulu veya kanlı idrar 
• İdrar yaparken yanma, ağrı 
• Yüksek ateş 
• Üşüme, titreme
• Bulantı, kusma
   

Belirtiler aniden mi ortaya çıkar?

Böbrek enfeksiyonlarının pek çoğu önce idrar yollarının alt kısmında yani mesane veya üretrada başlar. Daha sonra enfeksiyon yukarı ilerler ve böbrekte de enfeksiyon gelişir. O nedenle hastalığın başlangıcında sık sık idrar çıkma, idrarda koku, halsizlik, kasıklarda ağrı gibi belirtiler görülür. Bu aşamada tedavi edilmez ise enfeksiyon yukarıya böbreğe doğru ilerleyerek daha şiddetli bir tablonun gelişmesine yol açar.

Nedenleri nelerdir?

Enfeksiyon etkeni genellikle bakteri ve virüslerdir. Böbrek enfeksiyonuna yol açan bakterilerin büyük bölümü bağırsaklarda bulunan ve sindirime yardımcı olan mikroorganizmalardır. Özellikle kadınlarda tedavi edilmeyen genital enfeksiyonlar da komşuluk yolu ile idrar yollarına geçerek enfeksiyon gelişmesine neden olabilirler. 

Vezikoüreteral reflü (mesanedeki idrarın böbreklere doğru geri kaçmasına yol açan anomali), böbrek taşları, böbreklerinde doğumsal anomaliler bulunan (at nalı böbrek, gelişmemiş küçük böbrek, polikistik böbrek gibi), az su içen, kabızlık çeken, idrarını tutan (tuvalet beğenmeyen) kimselerde böbrek enfeksiyon gelişme riski yüksektir. 

Tedavi edilmezse ne olur?

Böbrek enfeksiyonları tedavi edilmez ise böbrekte hasar, böbrek absesi, böbrek yetmezliği, sepsis (enfeksiyonun kana geçmesi), hipertansiyon gibi ciddi durumların gelişmesine neden olabilirler.

Ne zaman doktora gitmek gerekir?

İdrar yaparken yanma, ağrı, bulanık, kötü kokulu idrar yapma, karın ağrısı, böbrek bölgesinde ağrı, mesanede basınç hissi, kasıklarda ağrı, ateş yüksekliği gibi yakınmalar başladığında doktora müracaat edilmesi gerekir. 

Teşhis nasıl konur?

Kan tahlili, idrar tahlili, idrar kültür-antibiyogram testi, böbrek ve idrar yollarına yönelik ultrasonografi, bilgisayarlı tomografi (BT) veya magnetik rezonans görüntüleme (MRG) tetkikleri ile tanı konulur.

Nasıl tedavi edilir?

Hastalığın şiddetine göre hasta ayaktan takip edilir veya hastaneye yatırılır. Uygun antibiyotik tedavisi ve sıvı desteği uygulanır. 

Doç. Dr. Enes Murat Atasoyu, böbrek sağlığı için alınması gereken 7 basit önlemi şöyle sıraladı:

Yeterli miktarda sıvı alımına dikkat edin.

Avustralya ve Kanadalı araştırmacılara göre, yeterli sıvı tüketimi kronik böbrek hastalığı gelişimi riskini azaltıyor. Geleneksel bilimsel görüşe göre günlük 1.5- 2 litre su tüketmeniz sağlığınız için ideal ancak en doğru miktar için doktorunuza danışın. 

Hareketli bir yaşam benimseyin.

Düzenli olarak yürüyüş, hafif koşu, bisiklete binmek gibi egzersizleri yaparak hem dinç bir bedene sahip olur hem de varsa fazla kilolarınızdan kurtulabilirsiniz.

Kan şekerinizi düzenli kontrol edin.

Diyabet, kronik böbrek hastalığına neden olan hastalıklar içinde ilk sırada. Diyabete bağlı böbrek hasarının (diyabetik nefropati) erken dönemde tanınması sonrasında uygulanacak tedaviler sayesinde böbreklerdeki hasar geri döndürülebiliyor veya hızı düşürülebiliyor. 

Kan basıncınızı ölçtürün.

Hipertansiyon, kronik böbrek hastalığına yol açan bir faktör olabileceği gibi, böbrek hastalığının sonucu olarak da gelişebilir ve tansiyon yüksek seyrettikçe hastalığın ilerlemesi de hızlanır. 

Tuz tüketimine ve sağlıklı beslenmeye dikkat edin.

Dünya Sağlık Örgütü bir günde alınması gereken tuz miktarının 5 gr. olduğunu söylüyor. Ancak ülkemizde günlük ortalama tuz tüketimi 18 gr. civarındadır. Yemek masalarınızda tuzluk bulundurmayın ve yemeklerinizi baharat ve bitkiler (nane, kekik vb.) ile tatlandırın. 

Tütün mamullerinden uzak durun.

Sigara içimi böbrek kan akımında azalmaya neden olur. Böylece böbrekler yeterince süzme yapamaz ve atık maddeler vücutta birikir. Sigara içen kişilerde böbrek kanseri gelişme riski de yüksektir: yüzde 50. 

Gelişigüzel ilaç kullanmayın.

Doktor reçetesi olmadan ağrı kesici ilaçlar kullanmayın. Bu ilaçlar bazen kullanıldıkları doz ve süreyle ilişkili olarak bazen de bunlardan bağımsız olarak böbrek hasarı oluşturabiliyor.