Açıkalan Korkusu (Agorafobi) Nedir?

Agorafobi, anksiyete bozuklukları arasında yer alan ve kişinin belirli yerlere veya durumlara karşı yoğun bir korku ve endişe duyması ile meydana gelen bir rahatsızlıktır. Bu yerler veya durumlar genellikle uzak kalması zor olan, açık veya kalabalık alanlar, alışveriş merkezleri, toplu taşıma araçları veya evden uzakta bulunma durumları gibi yerleri içerebilir. Agorafobik kişiler, bu tür yerlere veya durumlara girmekten veya bu yerlerde uzun süre kalmaktan kaçınma eğilimindedirler, çünkü bu durumlar panik atak gibi şiddetli anksiyete semptomlarına yol açabilir. Agorafobi, psikolojik bir rahatsızlık olup kişinin günlük yaşamını ve aktivitelerini olumsuz etkileyebilir.

Agorafobi, kelime anlamıyla "alan" veya "meydan korkusu" anlamına gelir. Ancak bu terim, sadece meydanları değil, genellikle insanların birçok kişi tarafından toplandığı, uzaklaşmanın zor olduğu veya yardım ulaştırmanın güç olduğu açık veya kalabalık alanları ifade eder. Agorafobik kişiler, bu tür durumlarda kontrolünü kaybetme durumu, panik atak geçirme veya utanma korkusu gibi şiddetli anksiyete semptomları gösterebilirler. 

Agorafobi, çoğu zaman panik bozukluğu ile görülür. Kişilerde meydana gelen panik ataklar agorafobiyi tetikleyebilir. Bununla birlikte, agorafobi bağımsız bir bozukluk olarak da meydana gelebilir. Agorafobik kişiler, korktukları yerlere veya durumlara karşı kaçınma davranışları sergilerler. Örneğin, kişi açık alanlarda veya toplu taşıma araçlarında panik atağa yakalanma korkusuyla evden çıkmaktan kaçınabilir. Kişinin yaşadığı bu rahatsızlık durumu günlük yaşamını kısıtlayabilir ve sosyal izolasyona yol açabilir. 

Agorafobi Belirtileri Nelerdir?

Agorafobi belirtileri, kişiden kişiye değişebilir ve şiddeti farklılık gösterebilir. Ancak agorafobiye sahip birçok kişide görülen yaygın belirtiler: 

• Açık veya Kalabalık Alan Korkusu: Açık mekanlar, kalabalık alanlar, toplu taşıma araçları veya alışveriş merkezleri gibi yerlerde bulanmaktan duyulan yoğun bir korku ve endişe durumu yaşayabilirler. 
• Kaçınma Davranışları: Korkulan yerlere gitmekten veya bu yerlerde uzun süre kalmaktan kaçınma eğiliminde olabilirler. 
• Panik Ataklar: Korkulan bir yerde veya durumda panik ataklar yaşama korkusu görülebilir. Panik atak semptomları arasında nefes darlığı, kalp çarpıntısı, terleme ve baş dönmesi bulunabilir. 
• Bağımlılık: Agorafobik kişiler, güvendikleri bir kişi veya bir yerden ayrılmadan önce kendilerini rahat hissetme eğilimindedirler. 
• Sosyal İzolasyon: Korku ve kaçınma davranışları, kişinin sosyal yaşamını sınırlayabilir ve güvenli alanlarından çıkmayarak izolasyona neden olabilir. 

Agorafobi Nasıl Teşhisi Edilir?

Agorafobi Risk Faktörleri Nelerdir?

Risk faktörleri, olumsuz bir durumun belirme olasılığını artıran ve mevcut olumsuzlukların sürmesine katkıda bulunabilen etkenler olarak tanımlanır. Agorafobi, genellikle belirli bir olayın veya durumun tekrarlanması veya kişilerin geçmişte yaşadıkları olumsuz deneyimlerle bağlantılı olarak incelenir. Ancak agorafobi risk faktörleri karmaşık bir kombinasyona dayanabilir ve her birey için farklılık gösterebilir. 

• Önceki Anksiyete Bozuklukları: Agorafobi riski, daha önce anksiyete bozuklukları (örneğin, panik bozukluk) yaşamış olan kişilerde daha yüksektir. Bu durum, kişilerin daha önce yaşadığı anksiyete rahatsızlıklarının agorafobi gelişimine katkıda bulunabileceğini göstermektedir. 
• Aile Öyküsü: Ailesinde anksiyete bozukluğu veya agorafobi öyküsü bulunan kişiler, bu tür bozukluklara karşı daha yüksek bir risk altında olabilirler. Genetik faktörler kişilerde agorafobi gelişiminde rol oynayabilir. 
• Travmatik Deneyimler: Travmatik olaylar veya kişilerin yaşadığı zorlu deneyimler, agorafobi riskini artırabilir. Özellikle, çocukluk döneminde yaşanan travmatik olaylar agorafobi gelişimine katkı verebilir. 
• Kişilik Özellikleri: Bazı kişilik özellikleri, agorafobi riskini artırabilir. Özellikle utangaçlık, düşük özsaygı, mükemmeliyetçilik gibi kişilik özellikleri agorafobinin oluşumu ile bağlantılı olabilir. 
• Stres ve Baskı: Kronik stres, yoğun iş temposu veya aşırı baskı altında çalışmak gibi zorlayıcı durumlar, agorafobi gelişimini tetikleyebilir. 
• Sağlık Sorunları: Kronik sağlık sorunları veya ağrılar, kişinin dışarıda olma konusundaki rahatsızlığı artırabilir ve agorafobi riskini artırabilir. 
• Sosyal Fobi: Sosyal fobi (sosyal anksiyete bozukluğu) gibi diğer anksiyete bozuklukları da agorafobi riskini artırabilir. 

Agorafobi gelişiminde kişilerde birden fazla riskli durum bir araya gelebilir ve bu durum kişilerin agorafobiye olan yatkınlığını artırabilir. Ancak her kişinin farklı özellikleri ve farklı çevre etkileri bulunduğundan faktörlerin etkisi kişiden kişiye değişebilir. Agorafobi riski taşıyan kişiler, doktor tarafından uygulanan tedavi ve destekle semptomlarını yönetebilirler. 

Agorafobi Tedavisi Nedir?

Agorafobili kişiye doğru bir yaklaşım sergilemek önemlidir ve tedavi kişinin semptomlarının şiddeti ve süresine göre değişebilir. En doğru tedavi yöntemi uzman doktor kontrolünde yapılan tedavilerdir. Başlıca tedavi yöntemleri: 

• Kognitif Davranış Terapisi (KDT): KDT, agorafobi semptomlarını yönetmeye yardımcı olabilen bir yöntemdir. Bu yöntem kişiye korkularını tanımada ve bu korkularla başa çıkmada beceriler kazandırılabilir. 
• İlaç Tedavisi: Uzman doktor tarafından verilen antidepresanlar veya anksiyolitik ilaçlar, agorafobi semptomlarını hafifletmeye yardımcı olabilir. Bu ilaçlar genellikle terapinin bir parçası olarak kullanılır. 
• Maruziyet Terapisi: Bu terapi, kişinin korktuğu yerlere veya durumlara kontrollü bir şekilde maruz kalmasını içerir. Bu, korkularıyla yüzleşmeyi ve toleranslarını artırmayı amaçlar. 
• Grup Terapisi: Agorafobik kişiler için destek grupları, deneyimlerini paylaşmalarına ve diğerlerinden destek almalarına yardımcı olabilir. 

Agorafobi Hakkında Sık Sorulan Sorular

Agorafobi, kişilerin karşılaştıkları zorlayıcı bir durumdur, ancak uygun tedavi ve destekle, kişiler yaşadıkları semptomları yönetilebilir ve günlük normal yaşamlarına geri dönebilirler. 

Agorafobi Ne Demek? 

Agorafobi" terimi kelime anlamı "alan korkusu" olarak çevrilebilir. Agorafobi rahatsızlığı bulunan kişiler evi terk etmek, kamuya açık alanlarda bulunmak, alışveriş merkezlerine veya dükkanlara gitmek, kalabalık ortamlarda bulunmak, gibi durumlara maruz kalmaktan korkabilirler. Bu nedenle bu yerlere gitmekten kaçınabilir veya bu yerlerde bulunduğu sürece yoğun korkular yaşayabilirler. 

Agorafobi İlaçları Nelerdir? 

Agorafobi tedavisinde doktor tarafından terapi ve ilaç tedavileri genellikle beraber uygulanır. Uzman doktor tarafından verilen antidepresanlar veya anksiyolitik ilaçlar, agorafobinin meydana getirdiği semptomları hafifletmeye yardımcı olabilir. 

Agorafobi Tedavisi Ne Kadar Sürer? 

Agorafobi tedavisi kişinin semptomlarına göre değişen zorlayıcı ve zaman alıcı bir süreçtir. Ancak düzenli yapılan tedaviler ile belirtilerin hafiflemesi, zamanla kaybolması ve kişinin günlük normal yaşamına dönmesi mümkün olabilir. Yalnızca ilaç ya da destekleyici olarak ilaç tedavisine başlanmış ise ilaçların etkisini göstermesi belirli bir süre alabilir. Kişinin semptomlarını rahatlatan ve yan etkileri az olan ilacın tespit edilebilmesi için farklı birkaç ilacın denenmesini gerekebilir. Semptomların hafifletilmesi ve belirtilerin tekrarlamaması için tedavi 6 ay ile 2 yıl arasında sürebilir. Hastanın semptomlarına göre bu süre azalıp artabilir. 

Agorafobi riski taşıyan kişilerin, hastanelerin psikiyatri bölümünden randevu alarak tedaviye başlamaları günlük aktivitelerine dönmesi için önemlidir.