Bulimia Nervoza: Nedir, Nedenleri, Belirtileri ve Tedavisi

Bulimia nervoza, belirli periyotlarda tıka basa yeme atakları geliştiren ve bu atakları telafi etmeye yönelik sağlıksız davranışlarla karakterize bir yeme bozukluğudur.

Bulimia nervoza, belirli periyotlarda tıka basa yeme atakları geliştiren ve bu atakları telafi etmeye yönelik sağlıksız davranışlarla karakterize bir yeme bozukluğudur. Bulimia hastalığı tedavi edilmediğinde ciddi sağlık problemlerine neden olabilir.

Bulimia Nervoza Nedir?

Bulimia nervoza ya da daha çok bilinen adıyla bulimia psikiyatrik yeme bozukluğudur. Bulimia hayatı tehdit edecek ölçüde ciddi komplikasyonlara neden olabilir.

Bulimia nervoza hastalarında yeme üzerinde kontrol kaybı hissi vardır. Bu hastalar belirli periyotlarda yeme isteğini durduramaz. Sonuç olarak bir oturuşta tıka basa yemek yiyerek daha sonra bu kalorileri yakmak için sağlıksız yollara başvurur.

Bulimia hastaları aldıkları aşırı kalorilerden kurtulmak ve kilo almanın önüne geçmek için oldukça farklı yöntemleri deneyebilir. Bu yöntemlerden en sık kullanılanlar kendini kusturma, laksatif (müshil) kullanımı, diüretik ilaç içilmesi ve zayıflama hapı kullanılması olarak sayılabilir. Hastalar bunlara ek olarak aşırı egzersiz, uzun süre aç kalma ve çok sıkı ve katı bir şekilde diyet uygulama gibi yöntemleri de kullanabilir.

Bulimia hastalarında beden algısı bozulmuştur ve hastalar sürekli kilolarını ve vücut şekillerini düşünür. Hastalar vücutlarıyla ilgili oldukça sert ve gerçekçi olmayan düşüncelere kapılabilir. Bu nedenle bulimia hastalığının tedavisi zorlayıcı olabilir. Hastanın zihnindeki beden algısının düzelmesi, sürekli kilo ile ilgili düşünceler içerisinde olmaktan kurtulması, sağlıklı yeme alışkanlıkları kazanması; tedavinin temelini oluşturur.

Bulimia Nervoza Belirtileri Nelerdir?

Bulimia hastalarında görülen belirti ve bulgular:

• Sürekli olarak kilo ve vücut şekli ile ilgili düşüncelere sahip olma
• Kilo alma korkusuyla yaşama
• Tek oturuşta tıka basa yemek yeme atakları yaşama
• Tıkınırcasına yeme atakları sırasında yemeyi durduramama ve ne yediğini kontrol edememe
• Yeme atağını telafi etmek için kendini kusmaya zorlama veya aşırı egzersiz yapma
• Tıbbi bir ihtiyaç olmadığı halde laksatif, lavman ay da diüretik kullanma
• Yeme atakları arasında uzun süre aç kalma, kalori kısıtlaması yapma
• Bitkisel zayıflama çayı benzeri ürünleri kullanma olarak sayılabilir.
   

Bulimia hastalığının şiddeti, kişinin kusma veya laksatif kullanımı gibi durumlar sonucu yapılan çıkartma davranışının sayısına göre belirlenir. Bulimiada bu sayı genellikle haftada en az bir kez olmak üzere en az üç aydır devam eden çıkartma şeklindedir.

Bulimia tedavi edilmediğinde kişi sağlığı üzerinde olumsuz etkilere neden olur. Bu nedenle bulimia belirtileri gösteren kişilerin vakit kaybetmeden bir sağlık kuruluşuna başvurması gerekir.
 

Pek çok bulimia hastası normal veya hafif kilolu aralığında yer alır. Dolayısıyla bir kişinin bulimia olduğunu anlamak her zaman kolay olmayabilir. Bulimia hastası, beden algısındaki bozulma nedeniyle hastalığının farkında olmayabilir veya bu konu hakkında konuşmak istemeyebilir. Bir yakınının bulimia hastası olduğundan şüphelenen kişi onu tedaviye zorlayamaz. Ancak ona destek olarak bu durumu atlatmasına yardımcı olacağının güvenini verebilir. Eğer bir kişi çevresinde;

• Sürekli olarak kilolu olma endişesi taşıyan veya kilosundan şikayet eden
• Vücut şekli ve görüntüsü ile ilgili negatif düşünceler besleyen
• Özellikle normale uzak durmaya çalıştığı besinleri tek oturuşta tıka basa yiyen ve bu davranışı tekrarlayan bir şekilde yapan
• Tıka basa yemek sonrası çok sıkı diyete başlayan
• Toplumda, başkalarının önünde yemek yemek istemeyen
• Yemek sırasında veya hemen sonrasında kusmak için kendini zorlayan
• Aşırı egzersiz yapan
• El veya parmak eklemlerinde yara veya yara izi bulunan (kendini kusturma alışkanlığına bağlı oluşan)
• Diş ve diş etlerinde hasar olan
• Hızlı kilo değişimleri yaşayan
• El ve ayaklarda şişme problemi olan birini tanıyorsa, bu kişinin bulimia hastalığı tanı ve tedavisi almasına yardımcı olabilir.

Yukarıda sayılan belirtilerden bir ya da birkaçını gösteren kişilerle doğru bir şekilde iletişime geçmek, bu kişilerin kendilerini ifade etmelerine olanak tanımak gerekir. Bu kişileri dinlerken yargılayıcı ifadelerden kaçınılmalıdır. Kişiye gereken güven ve destek verilmeli, kişiye tedavi için baskı yapılmamalıdır. Kişi tedavi olması gerektiğine doğru bir şekilde ikna edilmeli ve donanımlı bir sağlık kuruluşuna yönlendirilmelidir.

Bulimia Nervoza Neden Olur?

Bulimia hastalığının neden oluştuğu henüz tam olarak aydınlatılamamıştır. Ancak hastalık gelişiminde diğer yeme bozukluklarında olduğu gibi genetik, psikolojik ve çevresel pek çok etkenin rol aldığı düşünülür.

Bulimia hastalığı kadınlarda erkeklere oranla daha sık görülür. Hastalık genellikle ergenlik ve genç yetişkinlik dönemlerinde ortaya çıkar.
 

Bulimia hastalığına yakalanma riskini artıran durumlar:

• Biyoloji: Anne, baba, kardeş gibi birinci derece yakınlarında yeme bozukluğu olan kişilerde bulimia riski artmıştır. Bu durumun ailelerde yeme bozukluklarına yatkınlık sağlayan bir genetik yapı olmasından kaynaklanıyor olabilir. Çocukluk döneminde fazla kilolu olan kişilerin de ileride bulimia hastası olma ihtimalinde artış söz konusudur.
• Psikolojik ve Duygusal Sorunlar: Depresyon, anksiyete veya madde bağımlılığı gibi psikolojik ya da duygusal problemler, yeme bozukluğu ile yakından ilişkilidir. Bulimia hastaları kendileriyle ilgili olumsuz düşüncelere sahip olabilir. Bazı vakalarda travmatik olaylar ve çevresel stres, bulimia hastalığının gelişmesinde rol oynar.
• Diyet: Diyet ya da kullanılan diğer adıyla rejim yapan kişilerde yeme bozukluğu gelişme riski artmıştır. Bulimia hastalarının pek çoğu yemek atakları arasında çok sıkı bir kalori kısıtlaması yapar. Bu kısıtlama tekrar yeme ve çıkartma atağını tetikleyebilir.

Bulimia Nervoza Teşhisi Nasıl Konulur?

Bulimia nervoza tanısında hastanın yeme davranışları oldukça önemlidir. Hastanın hikayesi sorgulanırken yeme atakları ve çıkartma davranışı gibi durumların fark edilmesi tanı koymaya yardımcı olur. Tanı için hastaya fizik muayene yapılır. Hastadan kan ve idrar tahlili istenir. Hastanın vücudu ve kilosu hakkındaki düşüncelerini irdelemek adına hastaya psikolojik bir değerlendirme yapılabilir. Bulimia hastalığının kesin tanısının bir psikiyatrist tarafından çeşitli uluslararası kriterlere uygun bir şekilde konulur.

Bulimia Nervoza ile Birlikte Görülen Belirtiler Nelerdir?

Bulimia hastalarda çeşitli besin eksikleri ve elektrolit dengesizliklerine bağlı olarak bazı semptom ve hastalıkların oluşmasına neden olabilir. Bunlardan sık görülenleri şu şekilde sıralanabilir:

• Tırnakta kırılma
• Saç dökülmesi, cansız saç
• Yorgunluk, güçsüzlük
• Regl düzeninde bozulma
• Lenf bezlerinde şişkinlik
• Reflü
• Böbrek hastalıkları
• Kas spazmları
• Kalp rahatsızlıkları
• Nöbet
• Kemik erimesi

Bulimia Nervoza Tedavisi Nasıldır?

Bulimianın tedavisinde birkaç farklı yöntemin bir arada kullanılması tedavi başarısını artırır. Hastalığın tedavisinde kullanılan en önemli yöntemlerden biri psikoterapidir. Konuşma terapisi olarak da bilinen psikoterapi, hastanın kendisi ve vücudu hakkındaki olumsuz düşüncelerden kurtulmasına yardımcı olur. Bu terapi ile hasta zararlı yeme alışkanlıklarını daha sağlıklı davranışlarla değiştirebilir. Psikoterapiye bulimia hastalarının yakınlarının katılması da yararlı olabilir. Hasta yakınları terapi sayesinde hastalık hakkında ayrıntılı bilgi sahibi olur ve hastaya destek olmak için neler yapabileceğini öğrenebilir.

Bulimia tedavisinde antidepresanlar da kullanılabilir. Antidepresanlar psikoterapi ile birlikte uygulandığında etkili sonuç verir.

Bulimia hastasının diyetisyen yardımıyla hazırladığı beslenme listesi de zararlı yeme ataklarını önlemeye ve atak arasındaki aşırı kalori kısıtlamanın ortadan kaldırılmasına yardımcı olur.

Bulimia tedavisi çoğu zaman hastaneye yatışı gerektirmez. Ancak şiddetli semptomları olan genel sağlık durumunda ciddi derecede bozuk hastaların tedavi için hastaneye yatırılması gerekebilir.

Bulimia nervoza, mutlaka tedavi edilmesi gereken bir yeme bozukluğudur. Hasta veya hasta yakının bulimia şüphesi durumunda donanımlı bir sağlık merkezine başvurarak gerekli kontrolleri yaptırması faydalı olacaktır.