Kalp Çarpıntısı: Nedir, Nedeni, Belirtileri ve Tedavisi

Kalp çarpıntısı acil servislere ve kardiyoloji polikliniklerine başvuru nedenlerinin başında gelen bir şikayettir. Kalp çarpıntısı kelime anlamı olarak kalp atımlarının hızlanmasını, atımların anormal bir hal almasını ya da düzensizleşmesini ifade eder. Kalbin çalışması ile ilgili bu değişiklikler sonucunda kişi boyun ya da göğüs bölgesinde bir şey kuvvetlice atıyormuş gibi hissedebilir. Kalp çarpıntısının altında yatan rahatsızlıklar genellikle iyi seyirlidir ancak bazı kişilerde kalp çarpıntısının nedeni yaşamı tehdit edici hastalıklar olabileceği için dikkatli olunmalıdır.

Kalp Çarpıntısı Nedir?

Kalp çarpıntısı, hızlı atan veya çarpan bir kalbe sahip olma hissidir. Stres, egzersiz, ilaç tedavisi veya nadiren tıbbi bir durum tetikleyebilir. Kalp çarpıntısı endişe verici olsa da, genellikle zararsızdır. 

Kalp Çarpıntısı Nedenleri Nelerdir?

Kalp çarpıntısının birçok nedeni olabilir. Yapılan çeşitli çalışmalar sonucunda kalp çarpıntısı şikayeti bulunan yaklaşık her 10 kişiden 4’ünde nedenin kalp kaynaklı olduğu, her 10 kişiden 3’ünde ise çarpıntının psikiyatrik nedenlere bağlı olarak ortaya çıktığı tespit edilmiştir.

Kalp ile ilgili nedenlere bağlı olarak ortaya çıkan kalp çarpıntısı, kalbin yapısal sorunlarından ya da kalbin iş yükünün arttığı anemi veya hamilelik gibi durumlara bağlı olarak meydana gelebilir. Damarsal problemler de çarpıntı hissinin oluşmasına neden olan sorunlar arasında yer alır.

Fiziksel aktivite ve yoğun stres zamanlarında ortaya çıkan çarpıntı şikayeti, vücudun bu durumlara bir tepki olarak ürettiği ve kan dolaşımına saldığı uyarıcı hormonlar nedeniyle meydana gelir. 

Depresyon, kaygı bozukluğu ya da panik atak gibi psikiyatrik rahatsızlıklar da çarpıntı hissinin oluşmasına neden olabilir. Ancak bu kişilerde çarpıntı hissi kalp ile ilgili sorunlara bağlı olarak da oluşabileceği için dikkatli olunmalıdır.

Tiroid bezinin aşırı düzeyde aktivite göstermesi hipertiroidizm olarak isimlendirilir. Hipertiroidi hastalarında kalp çarpıntısı sık rastlanılan şikayetler arasında yer alır. Kan şekerinin düşmesi, kan dolaşımındaki kalsiyum, magnezyum ya da potasyum gibi çeşitli minerallerin seviyelerindeki değişiklikler de çarpıntı oluşması ile sonuçlanabilir.

Genel olarak kalp çarpıntısı şikayeti bulunan kişilerde aşağıdaki durumlara daha sık olarak rastlanılır:

• Stres, aşırı kaygı ya da panik atak gibi durumlarda oluşan güçlü duygusal yanıtlar
• Depresyon
• Zorlayıcı egzersizler
• Kafein, nikotin ya da çeşitli uyarıcı kimyasal içeren ürün ve ilaçların tüketimi
• Ateş
• Adet dönemi, hamilelik ya da menopoz döneminde meydana gelen hormonal değişiklikler
• Tiroid bezi hormonlarının düzeyinin normalin altında ya da üstünde olması
• Çeşitli bitkisel takviye ürünlerinin kullanımı

Kalp ile ilgili kalp çarpıntısı nedenleri arasında yaşamı tehdit eden rahatsızlıklar bulunabilir. Bu problemler arasında düzensiz kalp atımları (aritmiler), geçirilmiş kalp krizi, kalbi besleyen koroner damarlar ile ilgili problemler, kalp kapakçıkları ile ilgili rahatsızlıklar, kalp kası hastalıkları ve kalp yetmezliği gibi rahatsızlıklar yer alır.

Kalp Çarpıntısı Risk Faktörleri Nelerdir?

Kalp çarpıntısı için risk faktörleri arasında değerlendirilebilecek durumlar genel olarak bu şikayetin meydana gelmesindeki nedenler ile ilişkilidir. Stres düzeyinin yükselmesi, anksiyete (kaygı) bozukluğu ve panik atak gibi psikiyatrik rahatsızlıklara sahip olmak, gebe olmak, uyarıcı içeren ilaçlar ile tedavi olan kişiler, tiroid hastaları ve kalp rahatsızlığı bulunan kişilerde kalp çarpıntısı meydana gelmesi için artmış bir risk söz konusudur.

Kalp Çarpıntısı Belirtileri Nelerdir?

Kalp çarpıntısı belirtileri özellikle aniden ortaya çıkması halinde ya da daha önce bu hissi tecrübe etmemiş birinin yaşaması sonrasında yoğun endişe hissine neden olabilir. Kalp çarpıntısı olarak tanımlanabilecek birçok belirti mevcuttur:

• Kalp atımlarının sanki kalp kısa bir süreliğine durup sonrasında tekrar atıyormuş gibi hissedilmesi
• Göğüs bölgesinde genellikle kuş çırpınması olarak ifade edilen dalgalanma hissi
• Kalp atımların ani olarak hızlanıyor ya da yavaşlıyormuş gibi hissedilmesi 

Bu hisler göğüs bölgesi dışında, boyun ve boğaz bölgesinde de meydana gelebilir. Kısa süreliğine gelip geçen çarpıntı hissinin zaman içerisinde çoğalması halinde veya şiddetinde zaman içerisinde değişiklik meydana gelirse sağlık kuruluşlarına başvururak hekimlerden bu şikayet konusunda yardım almanız önerilir.

Özellikle kalp çarpıntısı belirtilerine, göğüs bölgesinde ağrı ya da rahatsızlık hissi, nefes darlığı veya bayılma ya da sersemlik gibi belirtilerin eşlik etmesi acil müdahale gerektiren önemli tıbbi durumlara işaret edebileceği için dikkatli olunmalıdır. 

Kalp Çarpıntısı Tanısı Nasıldır?

Çarpıntı şikayeti ile sağlık kuruluşlarına başvuran kişilerde tanısal yaklaşımın en önemli aşamalarında fizik muayene ve hasta öyküsünün alınması yer alır. Bu şikayetin ortaya çıkmasında ya da seyrinin değişmesinde etkili olabilecek faktörler değerlendirilir. Eşlik eden belirtiler, hastanın kullandığı ilaçlar veya takviye ürünler de çarpıntı hissine neden olabileceği için üzerinde durulması gereken diğer konular arasındadır.  

Hekimler, çarpıntı yaşayan hastanın ilk değerlendirmesinden sonra altta yatan problemin aydınlatılmasına yönelik bir takım tetkiklere başvurabilirler. Kanın biyokimyasal analizi, EKG (elektrokardiyografi), Holter takılması, kalp ile ilgili olayları kaydeden cihazların takılması ya da ses dalgalarını kullanarak kalbin görüntülenmesini sağlayan EKO (ekokardiyografi), çarpıntı şikayetine tanısal yaklaşımda kullanılan yöntemler arasında yer alır.

• Laboratuvar Testleri

Hastanın tam kan sayımı, kan üre, kreatinin ve elektrolit düzeyleri değerlendirilmesi, kalp çarpıntısı yaşayan kişilerde başvurulan laboratuvar testleri arasındadır. Tiroid hormonlarının seviyesi hekimin hastada hipertiroidi gibi bir sağlık durumundan şüphelenmesi halinde değerlendirilebilir.

• EKG (Elektrokardiyografi)

Göğüs üzerine yerleştirilen elektrotlar vasıtası ile kalbin çalışması sırasında meydana gelen elektriksel aktivitelerin tespit edilmesi ve bu değerlerin bir kağıda yazdırılması işlemi EKG olarak isimlendirilir. Bu cihaz yardımı ile kişinin çarpıntı şikayeti ile ilişkili olabilecek ritim bozuklukları ya da bazı yapısal anormallikleri tespit edilebilir. 

• Holter Monitör Takılması

Taşınabilen bir cihaz olan holter ile kişinin 1-3 günlük bir süre zarfında sürekli olarak EKG’sinin çekilmesi sağlanabilir. Hastanede yapılan EKG tetkiki sonucu herhangi bir bilgi elde edinilememişse hastaya holter monitör takılarak bu kişinin hastane dışındaki zamanlarda kalbinin çalışması ile ilgili meydana gelen değişiklikler tespit edilebilir.

• Olay Kaydediciler (Event Recorder)

Çarpıntı şikayetinin haftada 1 gibi geniş zaman aralıkları ile tecrübe eden kişilerde ya da çarpıntı şikayeti bulunup ancak kalp ritminin düzenli olarak tespit edildiği hastalarda kullanılabilen bu cihazlar sayesinde haftalar ya da aylar gibi geniş zaman aralıkları boyunca EKG çekimi sağlanabilir.

Olay kaydediciler EKG kaydına hastanın çarpıntı şikayeti meydana geldiğinde aktive edici düğmeye basması ile başlar ve birkaç dakika boyunca kaydını sürdürür. 

Kalp Çarpıntısı Tedavisi Nasıldır?

Her rahatsızlıkta olduğu gibi çarpıntı tedavisi de bu şikayetin ortaya çıkmasını tetikleyen asıl nedene bağlı olarak değişkenlik gösterir. Kalp çarpıntısının nedeninin bazı ritm bozuklukları olduğunun tespit edilmesi halinde radyofrekans ablasyon gibi kardiyolojik girişimler faydalı olabilirken, kalbin fonksiyonları ile ilgili problemlere sahip kişilerde ise beta blokörler ya da kalsiyum kanal blokörleri gibi ilaçlar hekimler tarafından reçetelendirilebilir.

Çarpıntı tedavisinin temel prensipleri arasında bu şikayetin oluşması ile sonuçlanan tetikleyici faktörlerden sakınılması da yer alır. Özellikle yaşamın getirdiği stres düzeyinin yoga ya da nefes egzersizi gibi rahatlama teknikleri ile düşürülmesi ve uyarıcı özellik gösterebilen ürünlerden uzak durulması çarpıntı tedavisi kapsamında değerlendirilebilecek önemli yaşam tarzı değişiklikleri arasındadır. Tütün kullanımının sonlandırılması, düzenli fiziksel aktivite ya da sağlıklı ve dengeli beslenme gibi uygulamalar, hekiminizin bilgisi ve önerisi dahilinde çarpıntı şikayeti üzerinde etkili olabilecek diğer yaşam tarzı değişikliklerindendir.