Astigmat Nedir, Nedenleri, Belirtileri ve Tedavisi

Korneanın şeklinde ortaya çıkan farklılıklardan kaynaklanan astigmat, yaygın bir görme sorunudur. Bu durum sonucunda gece görüşünde güçlük veya bulanık görüş gibi semptomlar ortaya çıkabilir. Astigmat durumunda göz merceği veya kornea düzensiz bir eğriliğe sahiptir. Kornea veya göz merceğinin düzensiz bir eğriliğe sahip olması ışığın retinada kırılmasına veya kırılma aralığının değişmesine neden olabilir. Astigmat, hipermetrop (yakın görüşte oluşan görme sorunu) veya miyop (uzak görüşte oluşan görme sorunu) ile birlikte ortaya çıkabilir. Astigmat durumunun düzelmesi için bir göz doktoru tarafından gözlük veya lens reçete edilebilir. Bununla birlikte tedavi için cerrahi yöntemler de kullanılabilir.

Astigmat Nedir?

İdeal olarak göz küresi yuvarlak bir top şeklindedir. Bu durumda göz küresine gelen ışık eşit şekilde bükülerek net bir görüntünün oluşmasını sağlar. Korneanın ideal yuvarlak şeklini kaybetmesi sonucunda ise göze gelen ışık bir yöne daha fazla bükülür. Işığın bir tarafta daha fazla bükülmesi nesnelerin yalnızca bir kısmının odakta olduğu anlamına gelir. Bu durum sonucunda uzakta bulunan nesneler bulanık ve dalgalı görünebilir. 

Astigmat göz şeklinin normalden daha kavisli olması anlamına gelen tıbbi bir terimdir. Bu durum göze giren ışığın dengesiz bir şekilde bükülmesine ve mesafe fark etmeksizin görmenin etkilenmesine neden olur. 

Astigmat, kornea veya mercekte oluşan bir problem sonucunda ortaya çıkabilir. Korneada bir kusur veya çarpıklık olması durumunda kornea astigmatizması meydana gelir. Mercekte bir bozulma olduğunda ise merceksi astigmatizma oluşur. 

Astigmat Belirtileri Nelerdir?

Astigmat sonucunda ortaya çıkan belirtiler her bireyde farklılık gösterebilir. Bulanık görme en yaygın görülen astigmat belirtisidir. Astigmata bağlı görülebilen diğer semptomlardan bazıları şu şekildedir:  

• Geceleri görmede zorluk yaşanması, 
• Gözde ağrı, yanma veya rahatsızlık hissi, 
• Baş ağrısı, 
• Gözü kısarak bakma ihtiyacı, 
• Çift görme. 

Bu tür semptomlar astigmat veya diğer bazı görme sorunları sonucunda ortaya çıkabilir. Semptomlardan bir veya daha fazlasının ortaya çıkması durumunda bir sağlık kuruluşuna başvurmak altta yatan nedenin erken dönemde teşhis ve tedavi edilmesi açısından önemlidir. 

Astigmat Neden Olur?

Astigmatizmaya neyin sebep olduğu henüz net olarak bilinmemektedir. Bu durum göz kapaklarının kornea üzerinde çok fazla baskı oluşturmasından da kaynaklanabilir. Bununla birlikte genetik faktörler astigmatın ortaya çıkmasında oldukça etkilidir. Bu durum bireyin doğduğu ilk anda kalıtsal olarak ortaya çıkabileceği gibi doğum sonrası diğer gelişim dönemlerinde de oluşabilir.  

Gözde meydana gelen bir yaralanma sonucu veya bir göz ameliyatı sonrasında da bulanık görme gibi görme sorunları ortaya çıkabilir. Bununla birlikte keratokonus adı verilen nadir bir durum astigmatizmaya neden olabilir. Bu göz kusuru korneayı etkileyerek kornea üzerindeki tabakanın incelmesine ve dışarı çıkıntı yapmasına neden olur. Kornea üzerindeki bu değişim sonucunda bulutlu veya açık havalar ve parlak ışıklara karşı gözde hassasiyet oluşabilir.  

Astigmat Dereceleri Nelerdir?

Astigmatizma yaygın bir kırılma bozukluğu türüdür. Bu kırma kusurunun görme kalitesi üzerindeki etkisi astigmatizma ciddiyet ölçeği ile belirlenir. Astigmatizma ciddiyet ölçeği hafiften (1,00 diyoptriden az) aşırıya (3,00 diyoptriden fazla) kadar değişir. Astigmat dereceleri şu şekilde sınıflandırılabilir: 

• Hafif Astigmatizma: 1,00 diyoptri veya daha düşük dereceye sahip olan değerler hafif astigmatlık veya normal olarak kabul edilir. Bu durum sonucunda vücutta herhangi bir belirti olmayabilir. Hafif astigmatizma durumunda net görmek için düzeltici lenslere veya göz ameliyatına ihtiyaç duyulmaz. 
• Orta Astigmatizma: 1,00 ile 2,00 diyoptri arasındaki değerler orta dereceli astigmatizma olarak ifade edilir. Orta dereceli astigmatizma hafif astigmatizmaya göre daha ciddidir. Bu durumda net görüşün sağlanması için genellikle düzeltici lensler veya lazerle göz ameliyatı gerekir. Gözlük ve kontakt lensler orta dereceli astigmatizmaya bağlı görme sorunlarını iyileştirebilir. 
• Şiddetli Astigmatizma: 2,00 ile 3,00 diyoptri arasındaki değerleri ifade eden şiddetli astigmatizma günlük işleyişi etkileyen ciddi semptomlara neden olabilir. Şiddetli astigmattan kaynaklanan bulanık görüş genel sağlık durumunu etkileyen baş ağrısına yol açabilir. 
• Aşırı Astigmatizma: 3,00 diyoptri veya daha yüksek dereceye sahip olan değerler aşırı astigmatizma olarak kabul edilir. Aşırı astigmatizma durumunda yakın ve uzakta bulunan nesneleri görebilmek için bu durumun tedavi edilmesi gerekir. 

Astigmat Kimlerde Görülür?

Astigmat bebeklikten yetişkinlik dönemine kadar farklı yaş aralığına sahip bireylerde görülebilir. Astigmatın oluşmasında farklı risk faktörleri etkili olabilir. Bu risk faktörlerinden bazıları şu şekildedir: 

• Aile geçmişinde astigmatlık öyküsü veya keratokonus (korneanın dejenerasyonu) gibi diğer göz hastalıkları, 
• Korneanın hasar görmesine neden olan durumlar, 
• Miyop veya hipermetrop gibi bazı görme kusurları, 
• Katarakt ameliyatı (göz merceğinin cerrahi olarak çıkarılması) gibi belirli göz ameliyatlarının geçirilmiş olması. 

Bu tür durumlara sahip olan bireylerde astigmat ortaya çıkabilir.  

Astigmat Teşhisi Nasıl Konulur?

Bir göz doktoru tarafından yapılan muayene sonucunda astigmat hastalığı kolaylıkla teşhis edilebilir. Astigmatın teşhis edilmesinde bireyde var olan belirtiler doktor tarafından değerlendirilir. Bu belirtilere göre farklı testler uygulanarak astigmat varlığı değerlendirilebilir. Astigmat tanısında kullanılan testlerden bazıları şu şekildedir: 

• Görme Keskinliği Testi: Görme keskinliği testi normal görüş yeteneğini kontrol eden bir testtir. Bu test göz muayenesi sırasında harflerden veya sembollerden oluşan bir duvar tablosunda bulunan işaretleri tanımlamayı içerir. 
• Kırılma Testi: Bu test ile doktor tarafından gözün ışığı nasıl kırdığı ve nasıl odaklandığı değerlendirilir. 
• Yarık Lamba Muayenesi: Yarık lamba parlak ve ışıklı özel mikroskop yardımıyla yapılır. Bu mikroskop gözün farklı katmanlarını ve kısımlarını görmek için ışık ışınının parlaklığını ve kalınlığını ayarlar. Böylece astigmatizma sorunu da araştırılabilir. 
• Keratometre: Korneanın ortasındaki kıvrımı ölçen bu makine korneanın şekli ve ne kadar iyi odaklanabildiği hakkında bilgi verir. 
• Kornea Topografı: Bu teknoloji korneanın şekli hakkında detaylı bilgi verir. Test sırasında bireyin belirli bir noktaya bakması istenir. Bu sırada cihaz binlerce küçük ölçümü toplar. Bir bilgisayar aracılığı ile elde edilen verilerden korneanın renkli bir haritası oluşturulur. 

Astigmat Tedavisi

Astigmat tedavisinde astigmatın derecesine ve bireysel özelliklere göre farklı yöntemler uygulanabilir. Şiddetli olmayan astigmat sonucunda ortaya çıkan belirtiler gözlük veya lens kullanımı ile iyileştirilebilir. Tedavide kullanılan gözlük camları bulanık görmeye neden olan kornea veya merceğin şekline karşı koymak için kavislidir. 

Astigmatın daha şiddetli olduğu durumlarda gaz geçirgen özelliğe sahip sert kontakt lensler tercih edilebilir. Bu tedavide uyurken kullanılan lensler ile kornea yeniden şekillendirilir. Korneada oluşan yeni şekli korumak için lens kullanımının belirli aralıklarla devam etmesi gerekir. 

Astigmatın şiddetli olduğu bazı durumlarda tedavi için cerrahi uygulamalar kullanılabilir. Lazer göz ameliyatı (LASİK veya PRK) adı verilen bu uygulama gözün ışığı daha iyi odaklayabilmesi için korneayı yeniden şekillendirir. İşlem sırasında göze uygulanan damlalarla göz uyuşturulur. Anestezi sonrasında doktor korneada ince bir flep oluşturmak için steril bir mekanik cihaz kullanır. Korneanın merkezi katmanlarını açığa çıkarmak için korneayı geri çeker. Daha sonra korneayı yeniden şekillendirmek için lazer kullanır ve korneayı orijinal konumuna geri döndürür. 

Astigmat, gözün kornea veya içindeki lensin eğriliğindeki uyumsuzluktan kaynaklanan bir görme kusurudur. Bu durum bulanık görme, çift görme, göz yorgunluğu, baş ağrısı ve gece görüşünde zorluk gibi belirtilerle kendini gösterebilir. Astigmat genellikle doğuştan gelir ve miyop veya hipermetropi ile birlikte görülebilir. Bu durumun etkili bir şekilde tedavi edilmesinde düzenli doktor muayeneleri oldukça önemlidir. Düzenli aralıklarla doktor muayenesine gitmek astigmatın erken dönemde teşhis ve tedavi edilmesine, böylelikle ilerleyişinin önlenmesine yardımcı olabilir.