Konjonktivit: Nedir, Belirtileri, Neden Olur ve Nasıl Geçer?

Gözlerin sklera adı verilen beyaz kısmı ile göz kapaklarının iç yüzünü örten şeffaf doku, konjonktiva olarak adlandırılır. Konjonktiva tabakasında çeşitli nedenlerle oluşabilen enfeksiyonlar ise konjonktivit olarak adlandırılır. Hem çocuklarda hem de yetişkinlerde en yaygın görülen göz hastalıklarından biri olan konjonktivit, halk arasında kırmızı veya pembe göz hastalığı olarak da adlandırılır. Göz içerisinde enfeksiyon kaynaklı meydana gelen kanlanma, gözlerin pembeleşmesi veya kızarmasının nedenidir. Tedavi edilmeyen konjonktivitler şiddetlenerek gözde kalıcı hasarlara yol açabilir. Bu nedenle gözlerde kızarıklık, kaşıntı gibi sorunlar söz konusu ise göz doktorlarına başvurularak muayeneden geçilmelidir.

Gözlerin sklera adı verilen beyaz kısmı ile göz kapaklarının iç yüzünü örten şeffaf doku, konjonktiva olarak adlandırılır. Konjonktiva tabakasında çeşitli nedenlerle oluşabilen enfeksiyonlar ise konjonktivit olarak adlandırılır. Hem çocuklarda hem de yetişkinlerde en yaygın görülen göz hastalıklarından biri olan konjonktivit, halk arasında kırmızı veya pembe göz hastalığı olarak da adlandırılır. Göz içerisinde enfeksiyon kaynaklı meydana gelen kanlanma, gözlerin pembeleşmesi veya kızarmasının nedenidir. Tedavi edilmeyen konjonktivitler şiddetlenerek gözde kalıcı hasarlara yol açabilir. Bu nedenle gözlerde kızarıklık, kaşıntı gibi sorunlar söz konusu ise göz doktorlarına başvurularak muayeneden geçilmelidir.

Konjonktivit Nedir?

Gözün sklera (göz akı) kısmı ile göz kapağının iç kısmını örten konjonktiva tabakasının iltihaplanması, konjonktivit olarak adlandırılır. Normalde konjonktiva içerisinde yer alan kılcal damarlar, konjonktivit durumunda belirginleşerek kolaylıkla görülebilir hale gelir. Bu nedenle gözlerin beyaz kısmı ile göz kapaklarının içerisinde kızarıklık veya pembeleşme görülür. Konjonktivitin en yaygın nedenleri bakteriyel veya viral kökenli enfeksiyonlar ile alerjik reaksiyonlardır. Göz yaşı kanalının tıkanması veya bebeklerde henüz tam olarak açılmamış olması da konjonktivit gelişimine neden olabilir. Gözde hassasiyet, kaşıntı ve yanma gibi rahatsızlıklara neden olsa da konjonktivit çok fazla ilerlemediği sürece genellikle görüşte herhangi bir soruna yol açmaz. Ancak tedavi edilmemesi halinde şiddetlenebilir ve daha ciddi sorunları beraberinde getirebilir. Her iki gözü ya da tek bir gözü etkileyen konjonktivit aynı zamanda enfeksiyon kaynaklı olması halinde bulaşıcıdır.

Konjonktivit Belirtileri Nelerdir?

Konjonktivit, pembe göz veya kırmızı göz hastalığı olarak da adlandırılmasından anlaşılacağı üzere en belirgin semptomu göz kızarıklığı olan bir hastalıktır. Bu kızarıklık tek bir gözde ya da iki gözde birden mevcut olabilir. Alerjik kökenli konjonktivitte genelde her iki göz de etkilenir. Enfeksiyöz ajanların neden olduğu konjonktivitte ise tek bir gözde başlayan enfeksiyon bu göz ile sınırlı kalabilir ya da zamanla diğer göze de bulaşabilir. Hijyene dikkat edilmesi ve muayeneden geçilerek tedaviye başlanması durumunda bulaşma olasılığı azalır. Gözlerde oluşan şu belirtiler, konjonktiviti işaret edebilir:

• Tek gözde veya her iki gözde kızarıklık
• Gözde kaşıntı veya yanma hissi
• Gözün ışığa veya göz kırpma hareketine karşı hassasiyet gelişmesi
• Göz kapaklarında şişme
• Gözlerde kumlu veya pürüzlü bir his
• Gece boyunca biriken ve sabah sertleşerek gözü açmakta zorlanmaya neden olan akıntı
• Söz konusu akıntıdan kaynaklı gözlerde aşırı çapaklanma

Konjonktivit ile Birlikte Ortaya Çıkan Semptomlar Nelerdir?

Bazı durumlarda, özellikle gözlerinde alerji sorunu bulunan kişilerde kızarıklık ve göz kaşıntısı kısa süre içerisinde iyileşen basit reaksiyonlar şeklinde olabilir. Daha önceden böyle bir teşhis almış hastaların büyük bir kısmına alerji önleyici göz damlaları reçetelendirilir. Bunların kullanımı ile söz konusu belirtilerde bir iyileşme olmazsa sorunun enfeksiyon kaynaklı olması ihtimali yüksektir. Bununla birlikte gözlerde ağrı, hassasiyet veya batma hissine neden olabilen farklı ve daha ciddi göz hastalıkları da mevcuttur. Gözlerde dış etkenlerden kaynaklı bir travma oluşmuş olması buna örnek olarak verilebilir. Vakit kaybetmeden acil sağlık hizmeti almak için sağlık kuruluşlarına başvurmayı gerektiren semptomlardan bazıları şu şekildedir:

• Göze yabancı cisim kaçmasını andıran batma ve acı hissi
• Sarı veya yeşilimsi göz akıntısı
• Gözlerde şiddetli ağrı
• Bulanık görme veya görüş kaybı
• Işığa bakmakta güçlük çekme

Konjonktivit Neden Olur?

Konjonktiva tabakasının iltihaplanması ile ortaya çıkan konjonktivit durumu, birçok farklı nedenden kaynaklı olabilir. Temel olarak tabaka üzerindeki kan damarlarının iltihaplanması, bu nedenle genişleyip daha görünür hal alması ile göz kızarıklığı ortaya çıkar. Bu durumun olası nedenleri ise şunlardır:

• Bakteriler ve virüslerin neden olduğu enfeksiyonlar
• Polen, toz, küf gibi herhangi bir ajana karşı oluşan göz alerjileri (göz nezlesi)
• Göze kaçan veya sıçrayan herhangi bir kimyasal maddeden kaynaklı tahrişler
• Yeni doğmuş bebeklerde gözyaşı kanalının henüz tam olarak açılmamış olması
• Göze yabancı bir cisim kaçması ile oluşan tahriş
• Göz yaşı kanalındaki darlık ve tıkanıklıklar
• Kontakt lens kullanımı, uygun olmayan içeriğe sahip lens solüsyonlarının kullanımı veya kontakt lenslerin önerilen kullanım süresinin aşılması
• Üst solunum yollarına ilişkin enfeksiyonlar
• Sigara dumanı, kirli hava veya rüzgara maruz kalma
• Hijyenik olmayan havuzların kullanımı
• Kirli ellerle gözlere dokunmak

Konjonktivit Teşhisi Nasıl Konulur?

Bebek, çocuk veya yetişkinlerde konjonktivit teşhisi, göz doktoru tarafından yapılan göz muayenesi sonucunda kolaylıkla teşhis edilebilir. Hastanın yaşadığı semptomlar ve sağlık öyküsü göz önünde bulundurularak konjonktivitin nedeni saptanabilir. Alerji testi veya konjonktivitten kaynaklı bir görme kaybı olup olmadığını araştıran keskinlik testi, yapılması önerilebilecek bazı testlerdir. Enfeksiyon kaynaklı bir durumdan şüpheleniliyorsa iltihaplanmaya yol açan bakteri veya virüsün türünün tam olarak tespit edilebilmesi için pamuklu çubuk yardımıyla göz salgısından örnek alınarak incelemeye gönderilebilir. Bunların haricinde nadir de olsa hekim tarafından daha farklı tanı testleri istenmesi mümkündür. Muayene ve testlerden elde edilen bulgular ışığında konjonktivit için tedavi başlatılır.

Konjonktivit Tedavisi

Konjonktivit tedavisinde nasıl bir yol izleneceği, hastalığa neden olan faktörle ilişkilidir. Bakteriyel bir enfeksiyon söz konusu ise genellikle antibiyotik içerikli damlalar veya göz merhemleri ile bir tedavi gerçekleştirilir. Viral enfeksiyonlarda da benzer şekilde antiviral içeren göz damlası ve merhemlere başvurulur. Bunların yanında suni gözyaşı damlalarının kullanımında da fayda vardır. Tedavi ile birlikte bakteriyel enfeksiyonların bir hafta, viral enfeksiyonların ise iki haftadan daha kısa bir sürede iyileşmesi beklenir. Bu sürenin bitmesine rağmen iyileşme söz konusu değilse yeniden doktora başvurulmalıdır. Alerjik nedenlere bağlı konjonktivitlerde genellikle dekonjestan veya steroid içerikli göz damlalarının kullanımı önerilir. Bunların düzenli kullanımı gözdeki reaksiyonların giderilmesini sağlayarak konjonktivitin iyileşmesini sağlar. Bununla birlikte kısa süreli soğuk kompres uygulamaları tercih edilebilir. Hastanın alerjen maddelerden uzak kalmaya çalışması da iyileşmeyi hızlandırır. Nadir de olsa cinsel yolla bulaşan bazı hastalıklar, genital sıvıların ellere ve buradan da gözlere bulaşması sonucunda konjonktivite neden olabilir. Bu durumda da antibiyotik veya antiviral içerikli ilaçlar yardımıyla tedavi gerçekleştirilebilir.

Konjonktivit Nasıl Önlenir?

Konjonktivit kişiden kişiye veya bir gözden diğerine kolaylıkla bulaşabilen bir hastalıktır. Ayrıca el hijyenine dikkat etmemek, kirli ellerle gözlere dokunmak, gözleri ovuşturmak veya kaşımak ile konjonktivada kolaylıkla bir enfeksiyon gelişebilir. İyileşen konjonktivitler dikkat edilmemesi halinde yeniden tekrarlayabilir. Bu enfeksiyonların sık tekrarlaması ise gözde kalıcı hasarlara yol açabilir. Bu nedenle konjonktiviti önlemek adına çeşitli önlemler alınmalıdır. Konjonktivitten korunabilmek için alınabilecek önlemler arasında şunlar yer alır:

• Elleri gün içerisinde sık sık yıkamak ve temiz olmayan ellerle kesinlikle gözlere dokunmamak
• Kirli ellerle kontakt lens takıp çıkarmamak, kontakt lensleri ve lens solüsyonlarını kullanım koşullarına, sürelerine ve hijyen kurallarına dikkat ederek kullanmak
• Banyo ve duş esnasında kontakt lensleri çıkarmak
• Yüzme havuzlarına girerken yüzücü gözlüğü kullanmak
• Havlu, makyaj malzemesi veya göz kremi gibi malzemeleri başkalarıyla ortak olarak kullanmamak
• Cep telefonu, klavye, mouse gibi ellerle sürekli temas eden maddelerin düzenli olarak dezenfeksiyonunu yapmak
• Hapşırma ve öksürme eylemleri sırasında ağzı bir peçete ile kapatmak, ardından elleri yıkamadan gözlere dokunmamak
• Alerjik gözlere sahip olan kişilerde alerji kaynağı olduğu bilinen ajanlardan uzak durmak, içeriği bilinmeyen ve alerji oluşturan makyaj malzemelerinin kullanımından kaçınmak

Eğer siz de gözlerinizde kaşıntı, kızarıklık, akıntı gibi sorunlar hissediyorsanız bir göz doktoruna başvurarak muayeneden geçmeniz önerilir. Konjonktivit veya farklı bir göz hastalığı teşhisi almanız halinde tedavi olarak göz sağlığınızı koruyabilirsiniz.