Sistit Nedir? Sistit Belirtileri ve Nedenleri Nelerdir?

Mesane iltihabından kaynaklanan sistit, özellikle kadınlarda yaygın bir idrar yolu enfeksiyonu (İYE) türüdür. Genellikle ciddi bir endişeye neden olmaktan çok bir sıkıntıdır. Hafif vakalar birkaç gün içinde kendiliğinden iyileşir. Ancak bazı kişiler, sistit ataklarını sık sık yaşayabilir. Bu durumda düzenli ve uzun süreli tedaviye ihtiyaç duyulabilir. Bazı durumlarda sistitin daha ciddi böbrek enfeksiyonuna yol açma ihtimali de vardır. Bu nedenle semptomlar düzelmezse doktora başvurmanız önemlidir.

Sistit Nedir?

Mesaneyi etkileyen bir idrar yolu enfeksiyonudur. Özellikle kadınlarda yaygındır. Genellikle kendiliğinden iyileşir. Ancak bazen doktor kontrolünde antibiyotiklerle tedavi edilmesi gerekir. Bakteriler mesaneye veya üretraya girip çoğalmaya başladığında meydana gelir. Bu, vücudunuzda doğal olarak bulunan bakterileri düzeninin bozulması durumunda da oluşabilir. Bu bakteriler, enfeksiyona yol açar ve iltihaplanmaya neden olur. Sistit her zaman bir enfeksiyondan kaynaklanmaz. Örneğin, bazı ilaçlar ve hijyen ürünleri de iltihaplanmaya neden olabilir. Sistit tedavisi, altta yatan nedene bağlı olarak değişir. Vakaların çoğu akut olduğundan aniden ortaya çıkar. İnterstisyel sistit vakaları ise kroniktir veya uzun vadelidir. Herkesi etkileyebilen bu hastalık en sık kadınlarda görülür.

Kadınların yaklaşık %60'ı yaşamları boyunca bir mesane enfeksiyonu geçirir. Bu enfeksiyonlar tekrarlayabilir. Mesane enfeksiyonu geçiren kadınların %20 ila %40'ı yaşamları boyunca en az bir kez daha geçirecektir. Erkeklerin anatomilerindeki farklılıklar nedeniyle mesane enfeksiyonu geçirme olasılıkları daha düşüktür.

Sistit Belirtileri Nelerdir?

İdrar yolu enfeksiyonu (İYE) geçirdiğinizde hissedeceğiniz belirtilere benzer. Sistit belirtileri şöyle sıralanabilir:

• Daha sık idrara çıkma ihtiyacı hissedebilirsiniz. Bazı hastalar ani idrara çıkma isteği de yaşayabilir.
• İdrar yaparken ağrı ve yanma en sık görülen belirtilerdendir. Enfeksiyon sırasında suprapubik bölgede rahatsızlık, ağrı ve idrar yaparken yanma hissedebilirsiniz.
• Koyu renkli veya kötü kokulu idrar da bu hastalığın belrtilerindendir.

Ancak aşağıdaki durumlarda hızla doktora görünmeniz gerekir:

• Sistitiniz olduğunu düşünüyorsanız ve semptomlarınız 3 gün içinde geçmiyorsa
• Antibiyotik tedavisinden sonra semptomlarınız geçmediyse
• Alt karnınızda şiddetli ağrı gibi şiddetli sistit semptomlarınız varsa
• Sık sık sistit belirtileri yaşıyorsanız
• Sistit belirtileri gösteriyorsanız ve hamileyseniz veya erkek iseniz
• Çocuğunuzda sistit belirtileri varsa

Aşağıdaki durumlarda ise acil doktor yardımı almanız gerekir:

• Yüksek ateş
• Düşük sıcaklık veya titreme ve ürperme
• Alt karında veya sırtta, kaburgaların hemen altında ağrı
• Kafaları karışıklığı, uyku hali veya konuşmada zorluk çekme
• Bütün gün idrara çıkmama
• İdrarda kanama

Bu belirtiler böbrek enfeksiyonunuz olduğu anlamına gelebilir ve tedavi edilmezse sepsis'e yol açarak ciddi sonuçlara yol açabilir.

Sistit Nedenleri Nelerdir?

Genellikle, E. coli gibi bakteriler suçludur. Bunlar normalde cildinizde ve bağırsaklarınızda yaşar ve bir sorun teşkil etmez. Ancak, idrarı vücudunuzdan dışarı taşıyan tüp olan üretraya girerlerse bakteriler mesaneye ulaşıp sorunlara yol açabilir. Çok yaygın olmasa da sistit şu durumlarda da ortaya çıkabilir:

• Köpük banyoları, sabunlar ve spermisitler gibi kişisel bakım ürünlerindeki kimyasallar
• Kemoterapi ilaçları
• Mesane ameliyatı veya kateter nedeniyle oluşan hasar
• Pelvisin etrafındaki kanseri tedavi etmek için radyasyon

Bazı kişilerde mesanenin sürekli şiştiği ancak tespit edilebilir bir enfeksiyonun olmadığı interstisyel sistit adı verilen bir rahatsızlık vardır. Doktorlar buna neyin sebep olduğundan emin değillerdir. Tedavisi normal sistitten tedavisi çok daha zordur.

Sistit Teşhisi Nasıl Konur?

Sistiti teşhis etmenin birkaç farklı yolu vardır. Doktorunuz sistitinizin nedenini belirlemek için idrar örneği isteyebilir. Ayrıca semptomların nedenini belirlemek için sistoskopi veya görüntüleme testi de yapabilir.

• Sistoskopi: Sistoskopide doktor, mesaneyi kamera ve ışık takılı ince bir tüple inceler. Doktorlar, gerekirse mesane dokusundan biyopsi almak için sistoskopu kullanabilir. Biyopsi, daha fazla test için kullanılan küçük bir doku örneğidir.
• Görüntüleme testi: Görüntüleme testleri sıklıkla gerekli değildir. Ancak sistitin teşhisinde yardımcı olabilir. Bir röntgen veya ultrason, yapısal bir sorun veya tümör gibi sistitin diğer nedenlerini ekarte etmeye yardımcı olabilir.

Sistit Tedavisi Nasıl Yapılır?

Antibiyotikler, bakteriyel sistit için yaygın bir tedavidir. İnterstisyel sistit de ilaçla tedavi edilebilir. İntertisyel sistit için ilaçlar, nedene bağlı olarak değişiklik gösterir. Evde uygulayacağınız bazı yöntemler de rahatsızlığı hafifletmeye yardımcı olabilir. Karnınıza veya sırtınıza sıcak kompres uygulayabilirsiniz. Doktorunuza da danışarak pelvik bölgeyi temizlemek için oturma banyoları yapabilirsiniz.

Bazen sistit semptomlarını ilaç almadan evde yönetebilirsiniz. En önemlisi de pamuklu iç çamaşırı ve bol giysiler giymektir. Dar giysiler, pelvik bölgeyi sıkıştırabilir. Bunun sonucunda da bu bölgede nem ve sıcaklık artabilir. Nem ve sıcaklık da bakterilerin üremesine zemin hazırlayabilir. Bol ve rahat giysiler, genital bölgenin hava almasına olanak sağlar.Bununla birlikte bakterilerin üremesi için uygun ortamın oluşmasını engeller. Bu nedenle, sistit semptomlarını hafifletmek ve enfeksiyonun tekrarlama riskini azaltmak için pamuklu ve bol giysiler tercih edilir.

Pamuklu iç çamaşırı önerilmesinin sebebi de pamuğun nefes alabilen ve nemi emen doğal bir lif olmasıdır. Bu özellikleri sayesinde pamuklu iç çamaşırı, genital bölgede nem birikimini ve ısının artmasını engeller. Nemli ve sıcak ortamlar, bakterilerin çoğalması için elverişli olduğundan, pamuklu iç çamaşırı giymek enfeksiyon riskini azaltır ve sistit semptomlarının hafiflemesine yardımcı olur. Ayrıca, pamuklu kumaşlar cildi tahriş etmez.

Sistitten Korunma Yolları Nelerdir?

Sistitten korunmak için dikkat edebileceğiniz bazı önemli noktalar vardır. Hem yaşam tarzı değişiklikleri hem de doğru hijyen uygulamaları ile sistit riskini büyük ölçüde azaltabilirsiniz. Sistitten korunma yolları şu şekildedir:

Yeterli Miktarda Su Tüketimi

Günlük su tüketimi, idrar yollarının temizlenmesine ve bakterilerin mesanede çoğalmasını engellemeye yardımcı olur. Su mesaneyi düzenli olarak yıkayarak, bakterilerin idrar yollarında birikmesini önler. Günde en az 2-3 litre su içmek, sistit riskini azaltmada oldukça etkilidir. Ancak, su alımını kısıtlayan kalp veya böbrek hastalığı gibi durumlarınız varsa doktorunuza danışarak uygun miktarda su içmelisiniz.

İdrarınızı Tutmaktan Kaçının

İdrar tutmak, bakterilerin mesanede daha uzun süre kalmasına ve çoğalmasına neden olabilir. Bu nedenle idrarınızı geldiği anda yapmaya özen göstermelisiniz. Özellikle mesaneyi tam olarak boşaltmak, bakterilerin mesaneden uzaklaştırılmasına yardımcı olur. Uzun süre idrar tutmak, enfeksiyon riskini artırabileceğinden, tuvalet ihtiyacınızı ertelemekten kaçının.

Doğru Temizlik ve Hijyen

Genital bölgenin temizliği, sistitten korunmada kritik öneme sahiptir. Özellikle kadınlar, tuvalet sonrası temizlikte doğru yöntemi uygulamalıdır. Önden arkaya doğru temizlik yapmak, anal bölgede bulunan bakterilerin idrar yoluna ulaşmasını engeller. Ayrıca, bu bölgenin temizliğinde kokulu sabunlar veya kimyasal içeren ürünlerden kaçınmalı, cildi tahriş etmeyen, pH dengeli ürünler kullanılmalıdır.

Pamuklu İç Çamaşırı ve Bol Giysiler Tercih Edin

Pamuklu iç çamaşırı, cildin nefes almasını sağlar ve nemi emer. Nemli ortamlar, bakterilerin çoğalması için ideal koşullar sunduğundan pamuklu iç çamaşırı kullanmak, enfeksiyon riskini azaltır. Aynı şekilde dar ve sıkı giysilerden kaçınıp, daha bol ve rahat kıyafetler tercih etmek genital bölgenin hava almasına yardımcı olur.

Cinsel Aktivite Sonrası Hijyen

Cinsel ilişki, bakterilerin idrar yoluna girişini kolaylaştırabilir. Bu nedenle, cinsel aktivite sonrasında idrar yapmak, bakterilerin idrar yolundan atılmasına yardımcı olur. Ayrıca, cinsel ilişki sırasında su bazlı kayganlaştırıcı kullanmak, genital bölgenin tahriş olmasını önleyebilir. Cinsel hijyen kurallarına dikkat ederek, sistit riskini azaltabilirsiniz.

Vücut Direncini Yüksek Tutun

Bağışıklık sistemi, enfeksiyonlarla mücadelede en önemli savunma hattıdır. Vücut direncini artırmak için dengeli beslenmek, düzenli egzersiz yapmak, yeterli uyku almak ve stresten kaçınmak oldukça önemlidir. Bağışıklık sisteminiz ne kadar güçlü olursa enfeksiyon riskiniz o kadar düşük olur.

İdrar Yolu Enfeksiyonu Belirtilerini Göz Ardı Etmeyin

Sistit genellikle yanma hissi, sık idrara çıkma, karnın alt bölgesinde ağrı gibi belirtilerle kendini gösterir. Bu belirtileri fark ettiğinizde hemen doktora başvurmalısınız. Erken müdahale, enfeksiyonun ilerlemesini önleyebilir ve tedaviyi kolaylaştırabilir.