Yağ Bezesi: Belirtisi, Nedenleri, Tedavisi

Deri vücudu ısı, ışık, mikroorganizmalar, yaralanma vb. dış faktörlere karşı koruyan bir organdır. Organlar için hayati bir bariyer görevi taşıyan deri, vücut ısısını sağlamaya, çevreden çeşitli sinyaller almaya ve bağışıklık sistemi savunmasını sağlamaya yardımcıdır. Deri kalınlığı ve dokusu herkeste aynı olmayabilir. Bununla birlikte tüm insanlarda deri üç katmandan oluşur. Cildin en dış katmanı epidermistir ve cilde rengini veren melanositleri içerir. Epidermisin altında yer alan dermis yağ bezleri, kıl kökleri, sinir uçları ve ter bezlerini barındırır. En alt katman olan hipodermis yağlı bir doku olup vücut yağının depolandığı katmandır. Her katmanın farklı fonksiyonları bulunabilir. Dermiste bulunan yağ bezleri kıl köklerini kaplayarak kırılganlığı azaltmaya yardımcı olan küçük bezlerdir. Bu yağ dokusundaki hücrelerin aşırı şekilde büyümeleri sonucu oluşan yumrulara yağ bezesi denir. Yağ hücrelerinin bulunduğu her bölgede oluşabilen yağ bezesi iyi huylu ve genellikle zararsızdır. “Lipom” olarak bilinen yağ bezeleri ağrısız, hareketli ve yağlı yumrular şeklindedir. Genellikle 40-60 yaş yetişkinlerde görülebilir. Kanserli lipom oluşması nadirdir ve “liposarkom” olarak adlandırılır (1, 2).

Yağ Bezesi Nedir?

Yağ bezesi veya lipom vücudun herhangi bir bölgesinde oluşabilen, yumuşak ve ağrısız iyi huylu yağ tümörleridir. Boyutları değişmekle birlikte 1-10 cm büyüklüğünde olabilir. Vücuda yayılmış halde bulunan cilt altı yağ dokularında oluşabilir ancak en sık görüldüğü bölgeler sırt, boyun, gövde, omuz ve kollardır. Dokunulduklarında kolayca hareket eden yağ bezeleri genellikle ağrısızdır. Lipomlar yavaş yavaş büyür ve çoğunlukla kansere neden olmaz. İyi huylu tümörler olan lipomlar genellikle orta yaş grubunda oluşabilir.

Lipomların kesin nedeni henüz bilinmemektedir. Yaygın kabul edilen görüşün travma ve sitokin salınımı ile ilgili olduğu gösterilebilir. Bazı kişilerde birden fazla lipom oluşabilir ve bu durum bazı sendromların bir işareti olabilir. Cilt altındaki yağ doku vücudun her yerinde bulunduğundan yağ bezeleri de herhangi bir bölgede oluşabilir. Bununla birlikte en sık görülen bölgeler boyun, omuzlar, sırt, göğüs ve kollar olabilir. Bazı durumlarda lipomlar vücudun içine doğru büyüyebilir ve fark edilmeyebilir. Çoğunlukla 1-2 yağ bezesi oluşumu görülebilir ancak ailede çoklu lipomatoz gibi kalıtsal rahatsızlıklar nedeniyle birden fazla lipom oluşumu ortaya çıkabilir (3, 4, 5, 6, 7).

Yağ Bezesi Neden olur?

Lipom oluşumunun altındaki neden kesin olarak bilinmemektedir. Travma, genetik hastalıklar gibi etkenlerin lipom oluşumunda etkili olabileceği gösterilir. Bununla birlikte obezite, diyabet ve hiperlipidemi vakalarında lipom görülme sıklığı artabilir. Lipom oluşmasına neden olabilen bazı durumlar şunlar olabilir:

• Kalıtsal lipomatoz: Ailede bulunan lipomatoz, kalıtsaldır ve özellikle çoklu lipom oluşumunu tetikleyebilir.
• Dercum hastalığı: Anders sendromu olarak da bilinir ve nadir görülen bir hastalıktır. Kollar, bacaklar ve gövdede ağrılı lipom oluşmasına neden olabilen bir sağlık sorunudur.
• Madelung hastalığı: İyi huylu simetrik lipomatoz hastalığı olan Madelung çoklu lipomların boyun ve omuz çevresinde oluştuğu sağlık sorunudur.
• Gardner sendromu: Nadir olarak görülen Gardner sendromu lipomlar ve birtakım hastalıkların oluşmasını tetikleyebilir.
• Cowden sendromu ve Bannayan-Riley-Ruvalcaba sendromu: Genetik mutasyonlardan kaynaklanan hastalıklardır ve lipom geliştirme riskini arttırabilir.

Lipom oluşumu kalıtsaldır ve ailede lipoma sahip bireylerin olması diğer bireylerde lipom geliştirme olasılığını arttırabilir (3, 6).

Yağ Bezesi Belirtileri Nelerdir?

Vücudun her yerinde oluşabilen yağ bezeleri bazı durumlarda fark edilmeyebilir. Ancak tipik olarak yağ bezesi belirtileri şunlar olabilir:

• Cildin hemen altında kapsül şeklinde bulunan,
• Genellikle boyun, omuz, sırt, göğüs, kollar ve uyluklarda oval veya yuvarlak şekilde,
• Çoğunlukla 5 cm`den küçük ancak 10 cm`e kadar büyüyebilen,
• Yayılmayan, dokunulduğunda hareket edebilen, yumuşak,
• Yavaş yavaş büyüyen,
• Ağrısız kitleler yağ bezelerine işaret edebilir.

Çoğunlukla ağrısız olan lipomlar, sinire baskı oluşturduğunda veya eklem yakınında oluştuğunda bir miktar ağrılı olabilir. Ek olarak yağ bezeleri bazı hareketlerin kısıtlanmasına neden olabilir (5, 6, 7).

Yağ Bezesi Nasıl Teşhis Edilir?

Yağ bezeleri fizik muayene ile teşhis edilebilen kitlelerdir. Yağ bezeleri kistler ile karıştırılabilir olduğundan görüntüleme testleri yapılabilir. Ultrason, MRI ve bilgisayarlı tomografi (BT) ile yumrular görüntülenebilir ve kist olup olmadığı kontrol edilebilir. Kistler lipomlara kıyasla deri yüzeyine daha yakın konumlanır ve daha sert olabilir. Bununla birlikte lipomun konumu, kan damarları ve sinirlere olan yakınlığı, baskı yapıp yapmadığı değerlendirilebilir. Ultrason, MRI ve bilgisayarlı tomografi ile anormal yerleşimli lipomlar görüntülenebilir.

Yağ bezesinin ağrılı olup olmadığı kontrol edilebilir, lipomun kansere dönüşmesi şüphesi olduğunda biyopsi yapılabilir. Yağ bezelerinden doku örneği alınarak laboratuvara gönderilebilir. Liposarkomlar lipomlara benzer görünümde kanserli dokulardır. Lipomlardan farklı olarak hızlı büyüme gösterebilir, ağrılı olabilir ve sabit bir şekilde oluşabilir (3, 5, 6).

Yağ Bezesi Çeşitleri Nelerdir?

Yağ bezeleri temelde yağ dokudan oluşabilir ancak nasıl göründüklerine bağlı olarak alt sınıflara ayrılabilir. Bunun nedeni bazı lipomların farklı dokular ve kan damarlarını içermesinden kaynaklanabilir. Yağ bezesi türleri şu şekilde verilebilir:

• Konvansiyonel: Yaygın olarak görülen beyaz yağ bezeleridir.
• Hipernoma: Vücut ısısının düzenlenmesinde rol alan kahverengi yağ dokudan köken alan yağ bezeleridir.
• Fibrolipom: Yağ hücreleri ve fibröz dokuların bir arada bulunduğu yağ bezeleridir.
• Anjiolipom: Yağ doku ve kan damarlarını içeren yağ bezelerdir.
• Miyelolipom: Kan hücrelerini üreten dokular ve yağ dokunun bir arada bulunduğu yağ bezeleridir.
• Mil hücreli lipom: Uzun çubuk şeklindeki yağ bezeleridir.
• Pleomorfik lipom: Farklı büyüklükte ve şekillerde yumrular içeren yağ bezeleridir.
• Atipik lipom: Çok sayıda ve derin yağ dokudan oluşan yağ bezeleridir (6, 8).

Yağ Bezesi Kanserli Hücre Midir?

Yağ Bezesi Kansere Dönüşür Mü?

Yağ Bezesi Tedavisi

Yağ Bezesi Cerrahi Tedavisi