Strep A Enfeksiyonu Nedir?

Strep A Enfeksiyonu; Grup A Streptokok adı verilen bakterilerin (kısaca GAS da denilir) sebep olduğu hastalıklardır. Bu hastalıklar çok çeşitlidir; bazıları hafif ve kolay tedavi edilebilirken diğerleri ise daha ciddi olabilir. Her hastalıkta olduğu gibi Strep A enfeksiyonlarında da bulaş olmadan önlem alarak hastalıktan korunmak, hastalığı tedavi etmekten daha kolaydır.

Strep A Enfeksiyonu Nasıl Bulaşır?

Grup A Streptokok bakterilerinin sebep olduğu enfeksiyonlarda bakteri, vücuda solunum yoluyla ya da direkt temas ile farklı şekillerde bulaşabilir. Bulaş yollarını bilmek, hastalıktan korunmaya yardımcı olur. Kişiler;

• Bakterileri içeren solunum damlacıklarının solunması ile,
• Üzerinde damlacık olan bir yüzeye temas ettikten sonra ağız veya burna dokunma ile,
• A grubu strep bakterisi bulaşmış bir kişinin kullandığı bardağı kullanmak ya da yemek yediği tabaktan yemek yemek ile,
• Doğrudan temas ile hastalığı kapabilirler.

Yukarıda sayılanlardan farklı bir bulaş yolu olarak ciltlerindeki yaraların A grubu strep bakterileri ile enfekte olması ile de bu hastalık yayılabilir. İnsanlar, A grubu strep bakterilerinin neden olduğu cilt yaralarına dokunarak ya da yaralardan gelen sıvıyla temas ederek de hasta olabilirler.

Strep A Enfeksiyonu Belirtileri Nelerdir?

Strep A Enfeksiyonlarının tanısını ve sağlıklı kişilerin bu hastalıktan kaçınabilmesi için hastalık ile ilgili semptomları bilmek önemlidir. Strep A Enfeksiyonuna sahip kişiler her zaman semptom vermeyebilirler; ancak bu hastalık bulaştırmayacakları anlamına gelmez. Boğaz ağrısı semptomu olan hastaların Grup A Streptokok bulaştırıcılığı, genellikle semptomu olmayanlara göre daha yüksektir. Strep A enfeksiyonlarının yaygın semptomları şu şekilde sıralanabilir:

• Yüksek ateş, Lenf bezlerinin şişmesi veya vücutta yaygın ağrı gibi grip benzeri semptomlar,
• Boğaz ağrısı (Boğazda strep enfeksiyonu ya da bademcik iltihabı)
• Pürüzlü cilt döküntüleri (Kızıl hastalığı)
• Ciltte yaralar (impetigo)
• Ciltte ağrı ve şişlik (selülit)
• Şiddetli kas ağrıları
• Mide bulantısı ve kusma

Strep A enfeksiyonları, çocuklarda yetişkinlere göre daha sık görülür; ancak bu, yetişkinler için bir risk oluşturmadığı anlamına gelmez. Bu sebeple çevrenizde bir kişide bu semptomların varlığında hastalıktan korunmak için ister çocuk ister yetişkin herkes için önlem alınmalıdır. Strep A enfeksiyonlarının çoğunluğu, ciddi değildir ve antibiyotiklerle tedavi edilebilir; ancak nadiren enfeksiyon, ciddi sorunlara neden olabilir. İnvaziv grup A streptokoklar, (kısaca iGAS) buna yol açan bakteri grubudur.

Strep A Enfeksiyonları Nelerdir?

Grup A Streptokok bakterileri, şiddeti hafiften yaşamı tehdit etmeye kadar değişen çok çeşitli cilt, yumuşak doku ve solunum yolu enfeksiyonlarına neden olabilir. Bunlar şu şekilde sıralanabilir:

• Bademcik iltihabı,
• Boğaz ağrısı,
• Kızıl (Sıklıkla çocuklarda, genellikle kırmızı lekelerle seyreden bakteriyel enfeksiyon)
• İmpetigo (Sıklıkla çocukları etkileyen, derin olmayan deri enfeksiyonu),
• Erizipel (Bir tür selülit),
• Selülit (Deriyi etkileyen bir tür bakteriyel enfeksiyon),
• Zatürre.
   

Bazı nadir durumlarda, hastalar aşağıdakiler gibi streptokok sonrası komplikasyonlar geliştirebilir:

• Romatizmal ateş
• Glomerülonefrit (bakterilere karşı bir bağışıklık reaksiyonunun neden olduğu kalp ve böbrek hastalıkları)
• İGAS (İnvaziv grup A streptokok) enfeksiyonları
   

A Grubu Streptokok bakterilerinin neden olduğu enfeksiyonlar, çok nadiren İGAS (invaziv grup A Streptokok) enfeksiyonları olarak bilinen daha ciddi enfeksiyonlara zemin hazırlayabilir. İGAS enfeksiyonları şunlardır:

• Bakteriyemi (kan dolaşımı enfeksiyonu)
• Septik artrit (genellikle bakterilerin neden olduğu bir eklem enfeksiyonu)
• Menenjit (beyin zarı iltihabı)
• Nekrotizan fasiit (derinin altındaki yumuşak doku alanlarının ölümünü içeren ciddi bir enfeksiyon)
• Streptokokal toksik şok sendromu (düşük tansiyon ve çoklu organ yetmezliği ile giden ve hızlı ilerleyen semptomları olan sistemik bir sendrom)
   

İGAS enfeksiyonları genellikle yaşlılarda, çocuklarda (5-15 yaş) veya damar içi uyuşturucu kullanımı, alkolizm, baskılanmış bağışıklık sistemi veya kanser gibi risk faktörlerine sahip kişilerde görülür.

Strep A Enfeksiyonunda Tanı

Strep A enfeksiyonu semptomları bulunan kişilerde bu enfeksiyonun tespiti iki farklı şekilde yapılabilir. Bunlardan ilki boğazdan sürüntü alınarak yapılan boğaz kültürüdür ve kesin sonuç verir. Bu yöntem için harcanan süre ortalama 24-48 saattir, ardından sonuçlar çıkar. Boğaz kültürü kesin sonuç vermesine karşın uzun zaman aldığı için hızlı bir alternatif olarak Strep A Testi de kullanılabilir.

Strep A Testi Nedir?

Strep A testi, bir tür hızlı antijen testidir. Antijen testleri; antijen-antikor reaksiyonlarına dayanan, kolay uygulanan ve yorumlanan tanı testleridir. Bu test ile kısa sürede sonuç almak mümkündür; ancak her zaman güvenilir olmayabilir. Kişi, hasta olmasına karşın Strep A testinde negatif sonuç çıkabilir. Bu testten doğru sonuç alınabilmesi için boğaz kültürü ile beraber yapılması en sağlıklı sonuçları verir. Boğaz kültüründe, sürüntü için örnek alınan çubuktan Grup A strep bakterilerinin gelişip gelişmediğini görmek zaman alır. Bu süreçte boğaz kültürü, kimi zaman hızlı antijen testinin gözden kaçırdığı enfeksiyonları yakalayabilir.

Çocuklarda ve gençlerde tedavi edilmeyen Strep A boğaz enfeksiyonu, romatizmal ateş tablosunu ortaya çıkarabileceği için kültür yapılması gereklidir. Yetişkinlerde, hızlı antijen testinin negatif sonuç vermesinin ardından boğaz kültürü yapılması genellikle gerekli değildir; çünkü çocukların aksine yetişkinler, genellikle, strep nedenli boğaz enfeksiyonunu takiben romatizmal ateş hastalığına yakalanma riski altında değildir.

Bununla birlikte, negatif hızlı antijen test sonucuna rağmen Strep A enfeksiyonu belirtilerine sahipseniz, doktorunuz boğaz kültürü yapmak isteyebilir. Her enfeksiyonda olduğu Strep A enfeksiyonun tanı ve tedavisinde bulaşıcılığı en aza indirmek ve ortaya çıkabilecek daha kötü hastalıklardan kaçınmak için bir sağlık kuruluşuna başvurmayı düşünebilirsiniz.

Strep A Enfeksiyonu Tedavisi

Çoğu Grup A Streptokok enfeksiyonları, antibiyotiklere ihtiyaç duymadan kendi kendine düzelen nispeten hafif hastalıklardır. Genellikle boğaz ağrısı gibi Strep A enfeksiyonlarına benzeyen semptomlara GAS bakterilerinden ziyade virüsler sebep olur. Sizde ya da çocuğunuzda burun akıntısı ve boğaz ağrısı varsa, enfeksiyonun bir virüs kaynaklı olması muhtemeldir. Virüslerin neden olduğu boğaz ağrılarının, komplikasyon endişesi olmadıkça antibiyotiklerle tedavi edilmesine gerek yoktur. Antibiyotik kullanmadan önce mutlaka bir hekime başvurunuz. Hekiminiz, sizin ya da çocuğunuzun iyileşmesi ya da semptomlarınızın hafiflemesi için ilaca ihtiyaç olduğunu düşünürse veya çocuğunuz Strep A enfeksiyonundan kaynaklanan ciddi komplikasyon riski taşıyorsa ya da sizde veya çocuğunuzda kızıl hastalığı varsa antibiyotik kullanmayı düşünebilir. Boğaz ağrısı, ateş gibi belirtileriniz varsa en yakın sağlık kuruluşuna başvurmanız sağlığınız açısından iyi olacaktır.

Strep A Enfeksiyonu Korunma Yöntemleri

Her hastalıkta olduğu gibi Strep A enfeksiyonlarında da hastalığı kapmadan önce önlem almak daha kolay ve daha sağlıklıdır. Grup A Streptokok, kişiler arası yakın temas, solunum damlacıkları (nefesinizdeki nem) ve doğrudan cilt teması yoluyla yayılır. Enfeksiyon kapma veya yayma riskini azaltmaya yardımcı olmak için yapabilecekleriniz şu şekildedir:

• Ellerinizi 20 saniye boyunca sabunla düzgün bir şekilde yıkamak,
• Öksürme ve hapşırma için tek kullanımlık mendil kullanmak ve sonrasında elleri yıkamak,
• Kendinizi iyi hissetmediğinizde başkalarından uzak durmak
• Kontamine yiyecekleri, kapları, bardakları, banyoları, çarşafları veya havluları paylaşmamak,
• Strep A enfeksiyonu, halihazırda grip gibi hastalıkları olan kişilerde gelişen ikincil bir enfeksiyon olabilir. Bu nedenle grip aşısı yaptırmak ve COVİD-19 önlemlerine uymak bunun önüne geçecektir.

Buna rağmen risk grubu olan kişilerin Strep A enfeksiyonuna yakalanma ihtimali daha yüksektir. Okul, kreş, askeri kışlalar gibi kalabalık ortamlarda bulunan; yaşlılar, çocuklar ve bağışıklık sistemi baskılanmış olan kişiler Strep A yönünden risk altındadır.

Strep A ile ilgili semptomlarınız varsa en yakın sağlık kuruluşuna başvurmayı ihmal etmeyin.