Beşinci Hastalık (Parvovirüs B19) Nedir? Nasıl Tedavi Edilir?

Beşinci hastalık, çoğu çocuğun hızlı bir şekilde iyileştiği viral bir hastalıktır. Özellikle 5 - 15 yaş arası çocuklarda yaygın olarak görülür.

Beşinci Hastalık (Parvovirüs B19) Nedir?

Hastalık, çocuğun yanaklarının parlak kırmızı olmasına neden olan döküntülerle kendini gösterir. Bu yüzden bu hastalığa bazen "tokatlanmış yanak" döküntüsü de denir. Birkaç gün sonra döküntü gövdeye, kollara ve bacaklara yayılır. İyileşme süreci genellikle, 1 ila 3 hafta sürer. Hekimlerin çoğu şu anda hastalığın seyrini kısaltacak bir ilaç bulunmadığı için hasta olan kişilere semptomların iyileşmesini beklemelerini tavsiye eder. Ancak bağışıklık sistemi zayıfsa doktorun belirtiler ortadan kalkana kadar hastayı yakından izlemesi gerekir.

Beşinci Hastalık Belirtileri Nelerdir?

Beşinci hastalık; düşük ateş, baş ağrısı, burun tıkanıklığı veya akıntısı ile başlar. Arthritis Foundation’a göre semptomlar, virüse maruz kaldıktan 4 ila 14 gün sonra ortaya çıkma eğilimindedir. 10 yaşından küçük çocukların döküntüye yakalanma olasılığı daha yüksektir. Döküntü genellikle yüzde başlar ve yanakların parlak kırmızı olmasına neden olur. Döküntüler genellikle vücudun bir bölgesinde kaybolur ve birkaç gün içinde vücudun başka bir bölgesinde yeniden ortaya çıkar.

Yanaklardan sonra göğüste, sırtta, kollarda ve bacaklarda kırmızı lekeler belirir. Bu döküntüler kaşıntılı olabilir. Birkaç günün ardından lekeler, dantelli ağ benzeri bir görünüm kazanır. Cilt sıcakken veya güneş altındayken döküntüler daha kötü görünebilir. Daha büyük çocuklarda ve yetişkinlerde beşinci hastalık, yanaklarda kırmızı döküntülere neden olmayabilir. Ancak haftalar, aylar ve çok nadiren yıllarca sürebilen eklem şişmesi ve ağrıya neden olabilir. Ancak zamanla genellikle kalıcı bir sorun olmadan ortadan kalkar.

Beşinci Hastalık Neden Olur?

Parvovirüs B19 beşinci hastalık nedenleri arasında ilk sıradadır. Virüs, enfekte bir kişi öksürdüğünde, hapşırdığında veya bir yüzeye dokunduğunda damlacıklar halinde yayılır. Hava yoluyla taşınan bu virüs, ilkokul çağındaki çocuklar arasında tükürük ve solunum salgıları yoluyla yayılma eğilimindedir. En çok kış sonunda, bahar aylarında, erken yaz döneminde görülür. Ancak her an ve her yaştan insan arasında yayılabilir.

Yetişkinlerin çoğunda, çocukluk döneminde daha önce maruz kalma nedeniyle beşinci hastalığın gelişmesini engelleyen antikorlar bulunur. Yetişkinlikte beşinci hastalığa yakalandığında belirtiler şiddetli olabilir. Hamileyken beşinci hastalığa yakalanırsanız, doğmamış bebeğiniz için hayatı tehdit eden anemi dahil ciddi riskler olabilir. Sağlıklı bağışıklık sistemine sahip çocuklar için beşinci hastalık, nadiren kalıcı sonuçlar veren, yaygın, hafif bir hastalıktır.

Beşinci hastalık belirtileri soğuk algınlığına benzese de döküntü ortaya çıkmadan önceki süreç en bulaşıcı dönem olur. Kızarıklık ortaya çıktığında vücut bir süredir enfeksiyonla mücadele ediyor demektir. Bu süreçte kişi artık bulaşıcı değildir. Çocuklar genellikle döküntüyü geçirdikten sonra enfeksiyonu yaymazlar.

Beşinci Hastalık Nasıl Teşhis Edilir?

Doktorlar genellikle yüz ve vücuttaki döküntüleri görerek beşinci hastalığı teşhis edebilirler. Birisinde döküntü yoksa ancak başka belirtiler varsa doktor parvovirüs B19'un olup olmadığını görmek ve beşinci hastalık teşhisi koymak için kan testleri yapabilir. Bu hastalık, altı hastalıktan oluşan listede çocukları etkilediği bilinen beşinci viral deri döküntüsü olduğu için beşinci hastalık adını almıştır. Listedeki diğer hastalıklar aşağıdaki şekildedir:

• Kızamık
• Kızıl ateş
• Kızamıkçık
• Dukes hastalığı
• Beşinci hastalık (Eritema infeksiyozum)
• Roseola

Bu hastalıkların tümü viral deri döküntüsüne sebebiyet verebilir. Deri döküntüsü sebebiyle de listedeki diğer hastalıklar bazen Beşinci hastalık ile karışabilir. Bu sebeple de teşhis için en çok uygulanan yöntem antikor testleridir.

Beşinci Hastalık Nasıl Tedavi Edilir?

Beşinci hastalığa bir virüsler neden olur. Bu nedenle antibiyotiklerle tedavi edilemez. Çoğu durumda, kendi kendine düzelen hafif bir hastalık olduğu için ilaca gerek duyulmaz. Genellikle beşinci hastalığı olan çocuklar kendilerini iyi hissederler. Ateş ve hafif soğuk algınlığı semptomları geçtikten sonra döküntüden kaynaklanan rahatsızlık dışında tedavi gerekmeyebilir. Ancak, süreci doktor gözetimde ilerletmek gerekir. Çocuğunuzun döküntüsü kaşıntılıysa, rahatsızlığı hafifletmek için doktorunuza danışabilirsiniz. Beşinci hastalık tedavisi sırasında doktor ayrıca, ateş veya eklem ağrısı için ilaçlar da önerebilir.

Yetişkinlerde Beşinci Hastalık

Beşinci hastalık genellikle çocukları etkilese de yetişkinlerde de ortaya çıkabilen bir hastalıktır. Yetişkinlerde de beşinci hastalık, neredeyse her zaman hafif şekilde seyreder. Semptomlarda daha çok eklem ağrısı ve şişlik görülür. Bunun yanı sıra hafif bir döküntü de meydana gelebilir ancak döküntü, her zaman olmaz. Beşinci hastalığı olan bazı yetişkinlerde hiçbir belirti görülmez.

Yetişkinler nadiren beşinci ile sorun yaşar. Hamile kadınlar ve bağışıklık sistemi zayıf veya kronik anemisi olan yetişkinler, beşinci hastalığa yakalanmaları durumunda komplikasyonlarla karşılaşabilir.

Hamilelikte ve Bebekte Beşinci Hastalık

Beşinci hastalığa neden olan virüsle temas eden ve daha sonra enfeksiyon geliştiren kişilerin çoğunda sonuç olarak herhangi bir sorun yaşanmaz. Centers for Disease Control and Prevention (CDC)’a göre kabaca Hamile kadınların yüzde 50'si virüse karşı bağışıktırlar, dolayısıyla maruz kalsalar bile beşinci hastalığa yakalanmazlar. Bağışıklığı olmayanlarda maruz kalma hafif hastalık anlamına gelebilir. Bu durumdan gelişmekte olan bir fetüsün etkilenmesi pek olası değildir, ancak bir annenin bu durumu doğmamış çocuğuna aktarması mümkündür.

Nadir durumlarda, annesi parvovirüs B19'a yakalanmış bir fetüste ciddi anemi gelişebilir. Bu durum gelişmekte olan fetüsün kırmızı kan hücreleri (RBC) yapmasını zorlaştırır ve düşükle sonuçlanabilir. Beşinci hastalığın neden olduğu anemili bebeklere kan nakli gerekebilir. Bazı durumlarda, durum ölü doğuma veya düşük yapmaya neden olabilir.

Eğer bir bebek rahimde beşinci hastalığa yakalanırsa tedavisi yoktur. Doktor hamilelik boyunca anneyi ve fetüsü izleyecektir. Bebek muhtemelen doğumdan sonra gerekirse kan nakli de dahil olmak üzere ek tıbbi bakım alacaktır. Beşinci hastalığın neden olduğu düşükler yaygın değildir. Düşük genellikle hamileliğin ilk trimesterinde veya ilk üç ayında meydana gelir. Hamilelik sırasında beşinci hastalığın tedavisi yoktur. Ancak doktorlar ek izleme talep eder. Bu şunları içerebilir:

• Daha fazla doğum öncesi ziyaret
• Ek ultrasonlar
• Düzenli kan tahlili

Beşinci Hastalık Nasıl Bulaşır?

Beşinci hastalık, enfeksiyonun en erken evresinde, döküntü gibi belirtiler ortaya çıkmadan önce bulaşıcıdır. Tükürük veya balgam gibi solunum salgıları yoluyla bulaşır. Bu sıvılar genellikle beşinci hastalığın erken belirtileri olan burun akıntısı ve hapşırmayla birlikte üretilir. Bu sebeplerle, beşinci hastalık bulaşıcılığı oldukça yüksektir. Belirtilerin soğuk algınlığı veya gribin sonucu olmadığı ancak döküntü ortaya çıktığında netleşebilir. Döküntüler genellikle virüse maruz kaldıktan iki ila üç hafta sonra ortaya çıkar.

Beşinci hastalığı tamamen önlemek zordur. Çünkü, hastalığı engelleyecek herhangi bir aşı bulunmaz. Ancak birisi beşinci hastalığı yaşadıktan sonra bir daha bu hastalığa yakalanmayacaktır. Enfeksiyondan sonraki bağışıklık yaşam boyu sürer. Elleri iyi ve sık yıkamak, beşinci hastalığa neden olan ve birçok enfeksiyonun yayılmasını önlemeye yardımcı olabilecek virüsten korunmanın en iyi yoludur.