MCH: Nedir, Düşüklüğü, Yüksekliği ve Tedavisi

Kanda bulunan ve oksijen taşıyan hücreler olan kırmızı kan hücreleri oksijen bağlama özelliği olan hemoglobin proteini aracılığıyla taşıma yapar. Vücutta yeterli miktarda oksijenin taşınması ve metabolizmanın sağlıklı şekilde çalışması için hemoglobin miktarı önemlidir. Bu sebeple kırmızı kan hücrelerindeki ortalama hemoglobin miktarını gösteren MCH değeri önem kazanır.

MCH Nedir?

Ortalama korpusküler (eritrosit) hemoglobinin kısaltması olan MCH, bir kırmızı kan hücresinin ortalama hemoglobin miktarını ölçen bir çeşit kan testidir. Hemoglobin kırmızı kan hücrelerinde bulunan bir protein olduğu için MCH seviyesi bir kişinin kırmızı kan hücrelerinin ne kadar hemoglobin taşıdığını gösterir. MCH değeri ortalama korpusküler hacim (MCV) değeri ile birlikte değerlendirildiği zaman kırmızı kan hücresinin boyutu hakkında da bilgi sağlar. Böylece pikogram (pg) cinsinden ölçülen MCH değeri bazı kan hastalıklarının teşhisinde kullanılabilir. 

MCH Değeri Kaç Olmalı?

MCH (ortalama eritrosit hemoglobin) değeri normal aralığı 27-33 pikogram (pg) olarak kabul edilir. Ama bu aralık laboratuvardan laboratuvara veya kullanılan ölçüm birimine göre değişebileceği için MCH sonucu değerlendirilirken laboratuvarın belirttiği referans aralıklarına dikkat etmek gerekir. Test sonucunda belirtilen referans aralığına göre MCH değeri normalin altında veya üstünde ise doktora danışılmalı ve gerekirse daha fazla test yaptırılmalıdır. 

MCH Düşüklüğü Nedir?

Kan testinde görülen MCH düşüklüğü, kırmızı kan hücrelerindeki ortalama hemoglobin miktarının normal aralığın altına düşmesidir. MCH değeri 26 pg veya daha düşük olduğu zaman kırmızı kan hücreleri küçülür ve rengi solar. Birçok sebepten kaynaklanabilen MCH düşüklüğü vücutta önemli sağlık sorunları oluşturabileceği için dikkate alınmalıdır. 
 

MCH Düşüklüğü Belirtileri Nelerdir? 

MCH düşüklüğü kırmızı kan hücrelerinin boyutuna ve hemoglobin taşıma kapasitesine bağlı olduğundan düşüklüğünde vücutta çeşitli belirtiler görülür. MCH düşüklüğü belirtileri arasında şunlar yer alır: 

• Halsizlik ve yorgunluk: Vücut hücrelerine yeterli miktarda oksijen taşınmaması nedeni ile enerji seviyelerinde bir düşüş olarak halsizlik ve yorgunluk oluşabilir. 

• Soluk cilt: Kırmızı kan hücrelerindeki düşük hemoglobin seviyeleri, eritrositlerin rengini soldurduğu için cildin soluk görünmesine neden olur. 

• Nefes darlığı: Kandaki oksijen miktarının azalması, solunum sorunlarına neden olarak nefes darlığı yaşatabilir. 

• Baş dönmesi: Düşük MCH seviyeleri olduğunda beyne yeterli miktarda oksijen taşınamadığı için baş dönmesi gibi semptomlar görülebilir. 

• Kalp çarpıntısı: Vücut hücreleri yeterli miktarda oksijen almadığı zaman kalp daha hızlı atarak durumu telafi etmeye çalışır ve çarpıntı oluşur. 

• Uyuşukluk ve karıncalanma: Eller ve ayaklar gibi vücuttaki çeşitli uzuvlara yeterince oksijen gitmediğinde uyuşukluk veya karıncalanma olabilir. 

• Konsantrasyon sorunları: Yetersiz oksijen değerleri zihinsel işlevleri de sekteye uğrattığı için odaklanma ve konsantrasyon sorunları görülebilir.
   

MCH Düşüklüğü Nedenleri Nelerdir? 

En yaygın nedenlerinden birisi demir eksikliği anemisi olan MCH düşüklüğü, pek çok benzer sebepten kaynaklı oluşabilir. MCH düşüklüğüne neden olan bu sebepler şöyle açıklanabilir: 

• Demir eksikliği anemisi: Kırmızı kan hücrelerinde yeterli miktarda hemoglobin üretilememesine neden olan en yaygın anemi türlerinden biridir. Vücuda yeterli miktarda demir almadığı zaman yeterli miktarda hemoglobin üretilmez ve böylece MCH düşüklüğü olur. 

• B12 veya folat eksikliği: B12 veya folat eksikliği kırmızı kan hücrelerinin normalden daha büyük olmasına neden olarak megaloblastik anemi olarak bilinen bir duruma yol açar ve MCH düşüklüğü oluşturur. 

• Talasemi: Talasemi kanın normalden daha az hemoglobin içermesine neden olan kalıtsal bir kan hastalığıdır. Talasemi hastalığında kırmızı kan hücreleri az hemoglobin içerir ve normalden daha küçük olabilir. 

• Sideroblastik anemi: Sideroblastik anemi vücudun yeterli miktarda sağlıklı kırmızı kan hücresi üretememesine neden olan bir kemik iliği hastalığıdır. Yeterli miktarda sağlıklı eritrosit üretilmediği için MCH düşüklüğü görülür. 

• Kronik hastalıklar: Özellikle de bazı inflamatuar kronik hastalıklarda, kanserler ve böbrek hastalıkları gibi durumlarda, vücutta yeterli miktarda sağlıklı kırmızı kan hücresi üretilmez ve MCH düşüklüğü ortaya çıkabilir. 
   

MCH Düşüklüğü Tedavisi Nasıl Olur? 

MCH düşüklüğü tedavisi altta yatan nedenlere bağlı olarak belirlenir ve neden çözüme kavuşturularak düşüklük giderilir. Demir eksikliği anemisinde tedavi genellikle demir takviyeleri kullanılarak ve beslenme alışkanlıklarında değişiklikler yapılarak sağlanır. B12 veya folat eksikliği gibi bir nedenden kaynaklı ise bu vitaminleri içeren takviyeler veya yiyecekler yolu ile eksik olan vitaminler alınarak tedavi edilebilir. Tedavi edilmediği durumda MCH düşüklüğü kalp hastalığı ve solunum zorluğu gibi ciddi sağlık sorunlarına yol açabileceği için belirtilerin varlığında çok geçmeden doktora gidilerek tedavi olunmalıdır. 

MCH Yüksekliği Nedir?

MCH (ortalama eritrosit hemoglobin) yüksekliği kırmızı kan hücrelerindeki ortalama hemoglobin miktarının normal aralığın üzerine çıkmasıdır. Normal MCH değeri aralığı 27-33 pikogram (pg) olduğu için, yüksek MCH değeri genellikle 34 pg ve üstüne denir. MCH yüksekliği önemli sağlık sorunlarına neden olabileceği için dikkate alınmalı ve tedavi edilmelidir. 
 

MCH Yüksekliği Belirtileri Nelerdir? 

Normalde MCH yüksekliği başta pek bir belirti vermez ve genellikle tesadüfen kan testi sırasında tespit edilir. Ama altta yatan nedenlere bağlı olarak, MCH yüksekliği çeşitli belirtilere sebep olabilir. MCH yüksekliğinden kaynaklı görülebilecek bazı semptomlar şunlardır: 

• Vitamin eksikliği: MCH yüksekliği B12 veya folik asit eksikliği kaynaklı ise, halsizlik, yorgunluk, nefes darlığı, baş dönmesi, çarpıntı gibi semptomlar ortaya çıkabilir. 

• Hemoglobinopatiler: MCH yüksekliği hemoglobinopatiler (hemoglobin moleküllerindeki genetik değişiklikler nedeniyle oluşan hastalıklar) ile ilgili ise anemi, halsizlik, nefes darlığı, çarpıntı gibi semptomlar görülebilir. 

• Karaciğer hastalığı: MCH yüksekliği, karaciğer fonksiyonlarının bozulması ile ilişkili ise sarılık, kaşıntı, karın ağrısı, kilo kaybı ve ciltte döküntü gibi semptomlar ortaya çıkabilir. 

• Diğer hastalıklar: MCH yüksekliği lösemi, miyeloproliferatif bozukluklar, hemolitik anemi, talasemi gibi diğer kan hastalıkları kaynaklı ise bu hastalıklara bağlı semptomlar görülebilir. 
   

MCH Yüksekliği Neden Olur? 

MCH yüksekliğinin en yaygın nedeni, MCH düşüklüğüne de neden olabilen B12 veya folat eksikliğidir. B12 veya folik asit eksikliği eritrositlerin normal şekilde gelişmesini engelleyerek normalden büyük kırmızı kan hücrelerinin oluşmasına neden olur. Daha büyük kırmızı kan hücreleri normalden daha fazla hemoglobin taşıyarak MCH yüksekliğine neden olur. MCH yüksekliği oluşturan nedenlerden bazıları şunlardır: 

• B12 veya folik asit eksikliği: Vücutta B12 ve folik asit eksikliği kırmızı kan hücrelerinin normal şekilde oluşmasını engeller ve MCH yüksekliğine neden olabilir. 

• Alkolizm: Kronik alkol tüketimi kırmızı kan hücrelerinin anormal büyümesine neden olarak MCH yüksekliği oluşturabilir. 

• Karaciğer hastalığı: Karaciğer fonksiyonlarının bozulması kırmızı kan hücrelerinin üretiminde değişiklikler oluşturur ve MCH yüksekliği görülür. 

• Hemoglobinopatiler: Hemoglobinopatiler hemoglobin moleküllerindeki genetik değişiklikler nedeni ile oluşan hastalıklar olduğu için kırmızı kan hücrelerinde hemoglobin miktarını artırabilir ve MCH yüksekliği ortaya çıkabilir. 

• Diğer hastalıklar: MCH yüksekliği lösemi, miyeloproliferatif bozukluklar, hemolitik anemi, talasemi gibi diğer kan hastalıkları ile de ilişkili olabilir. 
   

MCH Yüksekliği Tedavisi Nasıl Yapılır? 

MCH yüksekliği tedavisi, düşüklüğünde olduğu gibi sebebe bağlı olarak belirlenir. B12 veya folat eksikliği mevcutsa vitamin takviyeleri, fazla alkol tüketiminden kaynaklı ise alkolizm tedavisi, diğer hastalıklardan kaynaklı ise o hastalıkların tedavisi uygulanarak MCH yüksekliği giderilir. Örneğin sferositoz gibi kalıtsal kan hastalıklarında kan transfüzyonları veya splenektomi (dalak çıkarma) yoluyla cerrahi müdahale ile tedavi gerçekleştirilir ve böylece MCH yüksekliği önlenir. 

MCH yüksekliği ve düşüklüğü tedavi edilmediği zaman önemli sağlık sorunlarına neden olabileceği için belirtilerin varlığında çok geçmeden doktora görünülmesi gerekir.