Trigliserid: Nedir, Düşüklüğü, Yüksekliği ve Tedavisi

Vücut için önemli maddelerden biri olan trigliseritler temelde bir yağ çeşididir. Başta enerji metabolizması olmak üzere trigliseridler pek çok sistemi etkiler. Bu sebeple trigliserid değerlerinin dengede tutulması sağlıklı olandır. Trigliserid düşüklüğünde ve yüksekliğinde vücutta önemli rahatsızlıklar ortaya çıkabileceği için bu durumlarda tedaviye ihtiyaç duyulur.

Trigliserid Nedir?

Trigliserid, bir gliserol molekülüne bağlı üç yağ asidi zinciri içeren, besinlerde bulunan bir çeşit yağdır. Yağ asitleri, karbon ve hidrojen atomlarından oluşan organik bileşiklerdir. Trigliseridler, enerji depolama ve metabolizma için önemli bir role sahip olduğu için vücudumuz, aldığımız yiyeceklerdeki fazla enerjiyi trigliserid olarak depolar. Bu enerjiye ihtiyaç duyduğumuzda, trigliseridler serbest yağ asitlerine parçalanır ve gerekli enerji sağlanmış olur. 

Trigliserid Değeri Kaç Olmalı?

Trigliserid değeri denildiği zaman açlık durumunda ölçülen kandaki trigliserid seviyeleri ifade edilir. Genellikle miligram per desilitre (mg/dL) veya milimol per litre (mmol/L) biriminde ölçülür. Aşağıda trigliserid miktarına göre ifade edilen seviyeler yer alır: 

• İdeal Trigliserid Seviyesi: 150 mg/dL (1.7 mmol/L) veya daha düşük. 

• Yükseklik Sınırında Trigliserid Seviyesi: 150-199 mg/dL (1.7-2.2 mmol/L) arası. 

• Yüksek Trigliserid Seviyesi: 200-499 mg/dL (2.3-5.6 mmol/L) arası. 

• Çok Yüksek Trigliserid Seviyesi: 500 mg/dL (5.7 mmol/L) veya daha yüksek. 

Trigliserid Düşüklüğü Nedir?

Trigliserid düşüklüğü, kan dolaşımındaki trigliserid seviyelerinin normal kabul edilen 150 mg/dL değerinden daha düşük olmasıdır. Trigliserid düşüklüğü genellikle nadir görülen bir durum olsa da, yetersiz beslenme ve bazı sağlık sorunları trigliserid düşüklüğüne neden olabilir. 
 

Trigliserid Düşüklüğü Belirtileri Nelerdir?  

Vücudumuzun ihtiyaç duyduğu pek çok maddenin eksikliğinde olduğu gibi trigliserid düşüklüğünde de başta halsizlik olmak üzere çeşitli semptomlar oluşur. Trigliserid düşüklüğüne bağlı olarak oluşan belirtiler şöyle sıralanabilir: 

• Aşırı zayıflık: Trigliseridler vücudun enerji depolarından biri olduğu için düşük trigliserid seviyeleri enerji eksikliğine ve zayıflığa neden olabilir. 

• Yorgunluk ve halsizlik: Trigliseridlerin verdiği enerji eksikliğinden dolayı oluşan diğer belirtilerde yorgunluk ve halsizliktir.  

• Duygusal değişiklikler: Bazı kişilerde düşük trigliserid seviyeleri duygusal değişikliklere yol açarak depresyon, anksiyete, sinirlilik ve odaklanma güçlüğü gibi durumlara neden olabilir. 

• Cilt sorunları: Trigliseridler, cildin nemlenmesini ve sağlıklı kalmasını desteklediğinden düşük trigliserid seviyeleri ciltte kuruluk, kaşıntı, deri döküntüleri veya hassasiyete yol açabilir. 

• İmmün sistem sorunları: Trigliseridler, bağışıklık sisteminin düzgün işleyişine katkı sağladığından düşük trigliserid seviyeleri, bağışıklık sistemi fonksiyonlarının etkileyerek enfeksiyonlara karşı direnci azaltabilir. 
   

Trigliserid Düşüklüğü Nedenleri Nelerdir?  

Trigliserid düşüklüğü genetik ve metabolik bir hastalıktan kaynaklı olabileceği gibi yetersiz beslenmeden dolayı da oluşabilir. Trigliserid düşüklüğünün nedenleri şöyle açıklanabilir: 

• Yetersiz beslenme: Trigliseridler, yağlı gıdalardan ve karbonhidratlardan elde edilen enerji kaynakları olduğu için bu besinlerin az tüketilmesi trigliserid düzeylerinde düşüşe neden olabilir. 

• Malabsorpsiyon: Malabsorbsiyon, bağırsakların besinleri yeterince emme yeteneğinin azaldığı bir rahatsızlık olduğundan trigliseridlerin emilimi olumsuz etkileyerek vücutta trigliserid azlığı oluşturabilir. 

• Karaciğer hastalığı: Karaciğer, trigliseridlerin üretildiği ve metabolize edildiği organ olduğu için karaciğerde oluşan bir hastalık trigliserid üretimini azaltabilir. 

• Hipermetabolik durumlar: Bazı hipermetabolik durumlar, vücudun enerji ihtiyacının arttığı durumları ifade eder. Örneğin, aşırı fiziksel aktivite, hipertiroidizm veya yanık gibi durumlar trigliserid düşüklüğüne yol açabilir. 

• Genetik faktörler: Nadiren de olsa bazı genetik bozukluklar trigliserid düşüklüğüne neden olabilir. 
   

Trigliserid Düşüklüğü Tedavisi Nasıl Olur? 

Trigliserid düşüklüğünün tedavisi, altta yatan nedenin belirlenmesine dayanır. Tedavi genellikle trigliserid seviyelerini artırmak ve sağlıklı bir dengeye getirmek için beslenme düzeninde değişiklikler, yaşam tarzı önlemleri veya ilaçları içerebilir. İşte trigliserid düşüklüğünün tedavi seçeneklerinden bazıları: 

• Sağlıklı beslenme düzeni: Beslenme düzeninizdeki yağ alımını artırarak trigliserid seviyelerini yükseltebilirsiniz. Yağ alımında sağlıklı yağ kaynaklarına odaklanmak önemli olduğu için zeytinyağı, avokado, balık gibi omega-3 yağ asitleri içeren yiyecekler tercih edilebilir. Rafine karbonhidratlardan zengin yiyecekleri sınırlamak ve yeterli miktarda lifli besinler, meyve ve sebze tüketmek de faydalı olur. 

• Düzenli egzersiz yapmak: Egzersiz yapmak, trigliserid seviyelerini düzenleyen etkenlerden biridir. Trigliserid düşüklüğünde de yüksekliğininde de farklı derecelerde egzersiz önerilir. 

• İlaç Tedavisi: Trigliserid düşüklüğünün sebebine bağlı olarak, doktor ilaç tedavisi önerebilir. Örneğin, karaciğer hastalığı veya malabsorpsiyon gibi trigliserid düşüklüğüne neden olan hastalıklar için belirli tedavi edici ilaçlar kullanılabilir. 

Trigliserid Yüksekliği Nedir?

Trigliserid yüksekliği, kandaki trigliserid seviyelerinin normal kabul edilen değerden (199 mg/dL’den) daha yüksek olmasıdır. Trigliseridler, enerji depolama ve metabolizma için önemli bir rol oynadığından, vücuttaki trigliserid seviyelerinin dengeli olması önemlidir. Bu yüzden yüksek trigliserid seviyeleri, çeşitli sağlık sorunlarına ve kalp-damar hastalığı riskinin artmasına yol açabilir. 
 

Trigliserid Yüksekliği Belirtileri Nelerdir? 

Trigliserid yüksekliği belirtileri çok belirgin olmadığı için çoğu zaman rutin bir kontroller sırasında fark edilir. Ama yine de trigliserid seviyeleri çok yüksek olduğunda veya uzun süre yüksek seviyelerde kaldığında bazı belirtiler ortaya çıkabilir. Trigliserid yüksekliği belirtileri arasında şunlar yer alır: 

• Pankreatit (Pankreas iltihabı) 

• Karaciğer sorunları 

• Xanthoma (Lezyonlu bir cilt hastalığı) 

• Metabolik sendrom rahatsızlığında görülen belirtiler 
   

Trigliserid Yüksekliği Neden Olur? 

Trigliserid yüksekliği çok fazla belirti vermediği için genellikle rutin taramalarda yapılan kan testleri sırasında tespit edilir. Trigliserid yüksekliğinin nedenleri şöyle listelenebilir: 

• Obezite ve yetersiz fiziksel aktivite: Obezite ve semander bir yaşam tarzı trigliserid seviyelerinin yükselmesine neden olabilir. 

• Yüksek karbonhidrat ve şekerli yiyecek tüketimi: Aşırı miktarda şeker, nişasta ve rafine karbonhidrat içeren besinler trigliserid seviyelerini artırabilir. 

• Genetik faktörler: Bazı kişiler genetik olarak yüksek trigliserid seviyelerine yatkın olabilir. 

• Diyabet: Tip 2 diyabet trigliserid yüksekliği riskini artıran durumlardan biridir. 

• Metabolik Sendrom: Metabolik sendrom, obezite, yüksek kan basıncı, insülin direnci ve trigliserid yüksekliği gibi durumların bir arada bulunduğu bir rahatsızlıktır. 
   

Trigliserid Yüksekliği Tedavisi Nasıl Yapılır? 

Trigliserid yüksekliği tedavisi, kişinin trigliserid seviyelerini düşürmeye yönelik yaşam tarzı değişiklikleri, beslenme düzeni düzenlemesi ve ilaç tedavisi gibi çeşitli yöntemleri içerir. Trigliserid yüksekliği tedavisinde kullanılan bu yöntemler şöyle açıklanabilir: 

• Beslenme düzeninde değişiklikler: Sağlıklı bir beslenme düzeni, trigliserid seviyelerini kontrolde tutmak için önemli etkenlerden biridir. İşlenmiş gıdalar, kızartmalar ve paketlenmiş atıştırmalıklar gibi doymuş yağ, trans yağ tüketimini azaltmak ve beyaz ekmek, beyaz pirinç, şekerli içecekler ve tatlılar gibi yiyecekleri sınırlandırmak trigliserid değerlerini düşürmeye yardımcı olur. 

• Fiziksel aktivite: Düzenli egzersiz yapmak trigliserid seviyelerini düşürmeye yardımcı olur. Haftada en az 150 dakika orta şiddette egzersiz veya 75 dakika yoğun egzersiz planlayabilirsiniz ama yaşınıza ve sağlık durumunuza göre doktorunuza danışınız. 

• Kiloyu kontrol altında tutma: Obezite veya fazla kilo trigliserid seviyelerini artırabileceği için sağlıklı bir kiloya ulaşmak ve kilonuzu kontrol altında tutmak trigliserit seviyelerini düşürmeye katkı sağlar. 

• İlaç tedavisi: Trigliserid yüksekliğinde, yaşam tarzı değişikliklerine ek olarak doktor ilaç tedavisi önerebilir. Statinler, fibratlar, niasin ve omega-3 yağ asitlerini içeren ilaçlar trigliserid seviyelerini düşürmeye yardımcı olur.