Beyin Tümörü Nedir?

Beyin tümörü, beynin kendi dokusunda yer alan hücrelerin farklılaşarak kontrolsüz bir şekilde çoğalmasıyla ya da vücudun farklı bir yerinde var olan kanser hücrelerinin kan dolaşımı yoluyla beyine ulaşarak bu bölgeye yayılmasıyla oluşan bir hastalıktır. Beyin tümörleri, şiddetli baş ağrısı, bulantı, kusma, konuşma bozukluğu, kol ve / veya bacakta güç kaybı ve görme bozukluğu gibi semptomlara yol açar. Genetik geçiş, radyasyona maruz kalmak, beyaz ırk gibi bazı etkenlerin yanı sıra farklı risk faktörleri de beyin tümörü oluşumunu tetikleyebilir. Bazı sınırlı çalışmalarda cep telefonu kullanımının da beyin tümörüne neden olduğu görülmüştür. Toplumda her 100 bin kişi arasında 3 ila 5 kişide bir görülen bu hastalığa, kadınlara oranla erkeklerde daha sık rastlanır. Hemen her yaş aralığında görülebilen beyin tümörü vakaları, 10 yaş altı çocuklarda ve 70 yaş üzerindeki kişilerde daha yaygındır. Nörolojik muayenenin yanı sıra yapılan radyolojik tetkikler ile beyin tümörü tanısı hızlı bir şekilde koyulabilir. Beyin tümörleri çeşitleri konusundan önce "Beyin tümörü nedir?" sorusunu yanıtlamak gerekir.

Beyin Tümörü Nedir?

Beyin tümörü, etkenine bağlı olarak iki farklı şekilde gelişebilir. Primer beyin tümörü olarak tanımlanan vakalarda tümör, beynin kendi hücrelerinin kontrolsüz olarak çoğalmasıyla meydana gelir. Sekonder beyin tümörü ise vücudun farklı bölgelerinde var olan kolon, pankreas, böbrek ve akciğer gibi kanserlerde ortaya çıkan kanser hücrelerinin, kan dolaşımına katılması ve beyine yerleşmesiyle oluşur. Farklı bir deyişle sekonder beyin tümörleri metastaza bağlı olarak gelişir. Her iki beyin tümörü vakasında da tümör büyümeye başlar ve kafatasının sert yapısı yüzünden tümör, beyine baskı yapar. Kafa içi basıncın artmasına neden olan bu durumda nörolojik ve epileptik (sara) sorunlar gelişir. Tüm bunların yanı sıra primer beyin tümörleri, iyi ve kötü huylu olarak da sınıflandırılır. Tıp dilinde benign beyin tümörleri olarak tanımlanan iyi huylu ya da selim tümörler, beyin hücresi kaynaklı değildir. Son derece yavaş çoğalan iyi huylu beyin tümörleri beyin dokusundan kolayca ayrılabilir özellikte olmasından dolayı cerrahi müdahale sonrası iyileşme hızlıdır. Ayrıca iyi huylu beyin tümörleri nadiren tekrarlar. Ancak iyi huylu tümörlerin ameliyatla çıkarılmadığı vakalarda zaman içinde tümör büyür ve beyine baskı yapar. Bu da kişide pek çok farklı soruna yol açar. Ayrıca iyi huylu tümörlerin de zamanla kötü huylu tümöre dönüşme riski bulunur. Kötü huylu beyin tümörü ise tıpta malign tümör olarak tanımlanır. İyi huylu tümörlere kıyasla çok daha hızla büyüyen bu tümör türünün beyin dokusuna zarar verme olasılığı çok daha fazladır. Beyin dokusu ile sıkı bir temas içinde olan malign tümörlerin operasyonla alınması daha zordur. Farklı bir deyişle kötü huylu tümörlerin oluştuğu doku, beynin kendi dokusudur ve cerrahi yöntemle alınan her doku beyin fonksiyonlarında kayıplara yol açar. Ayrıca iyi huylu tümörlerin aksine kötü huylu beyin tümörlerinde tekrarlama olasılığı da yüksektir. Sekonder beyin türlerinin tümü kötü huylu beyin tümörü kapsamında değerlendirilir. Beyin tümörleri tedavisi konusuna geçmeden önce sıkça sorulan "Beyin tümörleri belirtileri nelerdir?" sorusunu yanıtlamak gerekir.

Beyin Tümörü Belirtileri Nedir?

Beyini dış etkenlerden koruyan kafatası, anatomik açıdan genişlemeye uygun yapıda değildir. Hastalık ilk oluşmaya başladığı dönemde lezyon şeklindedir ancak beyin tümörleri evreleri ilerledikçe kafatasının sert yapısından dolayı tümör, beyine direkt olarak baskı yapmaya başlar. Sinsi bir şekilde büyümesini sürdüren beyin tümörü, bu döneme kadar çoğunlukla bir semptoma yol açmaz. Ancak tümör büyüdükçe beyin dokusu üzerindeki baskı ve kafa içi basınç artar. Tümörün yerleştiği bölgeye göre beyin fonksiyonları etkilenir ve böylece beyin tümörleri belirtileri ortaya çıkar. Beyin tümörü vakalarında sık görülen belirtilerin bir kısmı şu şekilde sıralanabilir:

Baş Ağrısı: Tümörün büyüyerek kafa içi basıncını artırması ile birlikte ilk oluşan belirti, baş ağrısıdır. Beyin tümörüne bağlı olarak oluşan baş ağrısı şikayeti son derece şiddetlidir ve kişi ağrı kesici ilaç kullanmasına rağmen baş ağrısı azalmaz. Beyin tümörü büyüdükçe ağrının sıklığı ve şiddeti artar. Baş ağrısı şikayeti, gece saatlerinde şiddetlenir ve kişi sabah uyandığında da baş ağrısı şikayeti olur. Eğilmek, öksürmek gibi kafa içi basıncın artmasına yol açan eylemler, baş ağrısının şiddetlenmesine yol açar. 
Bulantı ve Kusma: Beyin tümörü varlığında baş ağrısına eşlik eden mide bulantısı ve kusma şikayeti görülür. Çoğunlukla sabah saatlerinde gerçekleşen kusmaya hıçkırık da eşlik edebilir.

Uyuşukluk: Tümörün boyutuna bağlı olarak uyuşukluk gelişir. Beyin dokusu üzerinde artan baskıya bağlı olarak gelişen bu durumda kişinin uyku ihtiyacı artar. Özellikle çocuklarda kusma ile başağrısında azalma gözlemlenebilir.
Görme ve Konuşma Bozuklukları: Çift görme, şekillerin kayması, görüşün dalgalanması, bulanık görme, görüş kaybı gibi pek çok görme bozukluğunun yanı sıra tümöre bağlı olarak kişide dilin dönmemesi, kelimeleri hatırlayamama, telaffuz problemleri, peltek konuşma, konuşulanları anlamama gibi konuşma bozuklukları gelişebilir.
Nöbet: Beyin dokusunun baskı altında kalmasına bağlı olarak beyin fonksiyonlarında bozulmalar yaşanır. Kol ve bacaklarda seğirme ya da tüm vücudun titremesi gibi belirtilerin yanı sıra kısa süreli bilinç kaybı da oluşabilir.
Denge Problemleri: Beyinde tümör varlığında kişi dengesini kurmakta zorlanabilir. Ayağa kalkmak ve yürümek gibi temel becerileri yapmak güçleşebilir.
Kişilik Değişimi: Tümörün yerleştiği bölgeye göre hastada kişilik değişimleri görülebilir. Normalde çok sakin olan biri hırçın ve öfkeli birine dönüşebilir. Bilinç değişimi ve unutkanlık yaygın olarak görülebilir.

Beyin Tümörü Neden Olur?

Günümüzde beyin tümörünün neden olduğu tam olarak anlaşılamamıştır. Ancak genetiğin ya da farklı bir deyişle aile öyküsünün, bazı beyin tümörleri ile direkt olarak ilişkisi olduğu bilinmektedir. Beyin tümörü oluşumunu tetikleyen bazı risk faktörleri bulunur. Irk, bu risk faktörlerinin başında gelir. Beyin tümörü, beyaz ırka sahip kişilerde daha yaygın görülür. Yaş da beyin tümörü ile alakalıdır. Beyin tümörü hemen her yaşta görülse de 10 yaşın altındaki çocuklarda ve 70 yaşın üzerindeki yetişkinlerde daha sık görülür. Bunların yanı sıra, radyasyona maruz kalmak, bazı hormonlar ve kimyasallar da beyin tümörü oluşumunda risk faktörleridir.

Beyin Tümörü Nasıl Olur?

Beyin tümörü, beyne ait hücrelerin kontrolsüz bir şekilde çoğalmasıyla oluşur. Kanser hücreleri, sağlıklı hücrelerden çok daha uzun yaşar. Bu hücrelerin çoğalmasıyla oluşan hücre yığını, tümör olarak adlandırılır. Bunun yanı sıra vücutta var olan pek çok kanser türü de beyine metastaz yapabilir. Farklı bir deyişle vücudun farklı bir bölgesinde olan kanser türü de zaman içinde kan dolaşımına karışarak beyine ulaşabilir. Bu da beyin tümörü oluşumuna yol açabilir.

Beyin Tümörü Tanı ve Tedavisi

Beyin tümörü tanısında kişinin öyküsü son derece önemlidir. Hekim, kişinin anamnezini aldıktan sonra nörolojik muayene ile hastayı değerlendirir. Ardından BT, MR gibi radyolojik görüntüleme yöntemleri ile tanı netleştirilir. Radyolojik görüntülemeler ile tümör varlığı gözlenir, boyutu ve yerleşimi hakkında bilgi sahibi olunur. Bazı vakalarda tanını netleştirilmesi için beyin biyopsisi yapılması gerekebilir. Tanını netleştirilmesinin ardından tedavi süreci belirlenir. İyi huylu tümörlerin cerrahi yöntemlerle çıkarılması esastır. Kötü huylu tümörlerde ise cerrahi girişim sonrasında tedavi süreci, radyoterapi ve kemoterapi ile desteklenir. Özellikle iyi huylu ve kötü huylu tümörlerde tümörün cerrahi olarak tamamen çıkarılması tedavide önemlidir. Günümüzde hibrit ameliyathanelerde, en az riskle başarılı cerrahiler yapılabilmektedir.  

Son güncellenme tarihi: 16 Aralık 2020

Yayınlanma tarihi: 16 Aralık 2020