Düşük Nedir? Düşük Belirtileri Nelerdir, Neden Düşük Yapılır?

Gebelik sürecinde meydana gelebilen en büyük komplikasyonların başında düşük gelir. Tıbbi olarak spontan abortus şeklinde tanımlanır. Gebeliğin 20. haftasından önce fetüsün rahim dışında yaşayamayacak şekilde kaybedilmesi anlamına gelir. Genellikle ilk trimester içinde meydana gelir. Farklı nedenlere bağlı olarak gelişebilir. Kadınların önemli bir kısmı hayatlarının bir döneminde düşük riskiyle karşılaşabilir. Bazı vakalar tekrarlayan düşüklere dönüşebilir.

Düşük Nedir?

Gebeliğin 20. haftasından önce embriyo veya fetüsün anne rahminden atılması durumudur. Çoğu zaman embriyonun genetik yapısındaki anormallikler nedeniyle vücut tarafından doğal bir süreç olarak gerçekleşir. Düşük vakalarının büyük bir bölümü ilk 12 hafta içinde meydana gelir. Çoğu zaman önlenemeyen bir durumdur. Biyolojik olarak düşük, gebeliğin sağlıklı bir şekilde devam edememesi sonucu oluşan bir kayıp olarak değerlendirilir. Farklı nedenlere bağlı olarak gerçekleşebilir. Bazen kadın farkına bile varmadan tamamlanabilir. Düşükler, tıbbi literatürde çeşitli kategorilere ayrılarak sınıflandırılır.

Düşük Türleri Nelerdir?

Her düşük türü farklı belirtiler gösterebilir. Belirtilerine göre tedavi yöntemleri de değişebilir. Bazı düşüklere müdahale gerekmezken bazıları tıbbi ya da cerrahi yöntemlerle tedavi edilmelidir. Düşük vakalarının büyük bir kısmı gebeliğin ilk üç ayında görülür. İlerleyen haftalarda da düşük yaşanabilir. Düşük türleri şu şekilde sıralanabilir:

• Tehdit Edici (İmminent) Düşük: Gebeliğin erken dönemlerinde görülen, hafif kanama ve kramp ile kendini gösteren düşük türüdür. Serviks kapalıdır ve gebelik hala devam etmektedir. Bu durumda anne adayına istirahat önerilir. Bazı hormon destek tedavileri uygulanabilir.
• Kaçınılmaz (İnevitable) Düşük: Kanama artar ve serviks açılmaya başlar. Bu durumda düşük kaçınılmaz hale gelir. Sonucunda da gebelik kaybedilir. Ağrı ve kasılmalar şiddetli olabilir. Tıbbi destek gereklidir.
• Tamamlanmamış (İnkomplet) Düşük: Düşük süreci başlamış ancak rahim içindeki gebelik materyali tamamen atılmamıştır. Şiddetli kanama ve rahim kasılmaları yaşanır. Tıbbi ya da cerrahi müdahale gerekebilir.
• Tam (Komplet) Düşük: Gebeliğe ait tüm dokular rahimden tamamen atılmıştır. Genellikle ek müdahaleye gerek kalmaz. Ancak kanama ve enfeksiyon riskine karşı doktor kontrolü şarttır.
• Missed (Sessiz) Düşük: Fetüs anne rahminde gelişimini durdurmuştur. Ancak vücut düşük sürecini başlatmamıştır. Genellikle rutin ultrason muayenesinde fark edilir. Medikal ya da cerrahi yöntemlerle gebelik sonlandırılır.
• Tekrarlayan (Habitüel) Düşük: Üç veya daha fazla ardışık gebelik kaybı yaşayan kadınlarda görülen durumdur. Genetik, hormonal, bağışıklık sistemi ve anatomik faktörler etkili olabilir. Ayrıntılı tıbbi değerlendirme gerektirir.
• Septik (Enfekte) Düşük: Rahim içinde enfeksiyon oluşmasıyla gelişen düşük türüdür. Yüksek ateş, kötü kokulu vajinal akıntı ve şiddetli karın ağrısı ile kendini gösterir. Acil tıbbi müdahale gerektirir, aksi takdirde ciddi komplikasyonlara yol açabilir.

Düşük Belirtileri Nelerdir?

Genellikle vajinal kanama, kasık ağrısı ve gebelik belirtilerinde ani azalma en yaygın belirtiler arasındadır. Özellikle gebeliğin ilk haftalarında ortaya çıkan hafif lekelenmeler her zaman düşüğe işaret etmeyebilir. Ancak şiddetli kanama ve ağrı durumunda düşük ihtimali göz önünde bulundurulur. Düşük belirtileri şu şekildedir:

• Vajinal Kanama: Düşüğün en yaygın belirtisidir. Hafif lekelenme şeklinde başlayabilir ve şiddetli kanamaya dönüşebilir. Koyu kahverengi ya da parlak kırmızı renkte olabilir.
• Şiddetli Karın ve Kasık Ağrısı: Adet sancısına benzer ancak daha yoğun ve uzun süren kramplar düşük belirtisi olabilir. Rahim kasılmaları hissedilebilir.
• Gebelik Belirtilerinde Ani Azalma: Mide bulantısı, göğüs hassasiyeti gibi gebelik semptomlarında aniden azalma fark edilebilir.
• Sırt ve Bel Ağrısı: Bel bölgesinde yoğun bir ağrı hissedilmesi düşük sürecinin başladığına işaret edebilir.
• Rahimden Doku Parçalarının Gelmesi: Vajinal akıntıyla birlikte kan pıhtıları ya da doku parçalarının düşmesi ciddi bir düşük belirtisidir.
• Yüksek Ateş ve Titreme: Enfeksiyon kaynaklı bir düşük varsa, ateş, üşüme ve halsizlik gibi belirtiler de görülebilir.

Düşük Riskini Artıran Faktörler

Genetik anormallikler, hormonal dengesizlikler, rahim anomalileri, enfeksiyonlar ve yaşam tarzı gibi birçok etken düşüğe yol açabilir. Ancak bazı durumlarda düşüğün kesin nedeni belirlenemeyebilir. Düşük riskini en aza indirmek için bu faktörlerin bilinmesi ve gerekli önlemlerin alınması önemlidir. Düşük riskini artıran faktörler şöyledir:

• Genetik ve Kromozomal Anormallikler: Düşüklerin yaklaşık %50-60’ı kromozomal bozukluklardan kaynaklanır. Embriyonun genetik yapısında meydana gelen hatalar, sağlıklı gelişimini engelleyerek düşüğe neden olabilir.
• Anne Yaşı ve Üreme Sağlığı: 35 yaş üstü kadınlarda düşük riski daha yüksektir. Yaş ilerledikçe yumurta kalitesi azalır. Kromozomal anomalilerin görülme olasılığı artar.
• Hormonal Problemler: Polikistik over sendromu (PCOS) ve tiroid hastalıkları gibi hormonal dengesizlikler düşüğe yol açabilir. Progesteron eksikliği, rahim iç tabakasının yeterince desteklenmemesine neden olarak embriyonun tutunmasını zorlaştırabilir.
• Rahim ve Serviks Problemleri: Rahimde yapısal anomaliler, miyomlar veya septum (bölme) gibi durumlar embriyonun gelişimini olumsuz etkileyebilir. Servikal yetmezlik, rahim ağzının erken açılmasına neden olarak düşük riskini artırır.
• Bağışıklık Sistemi ve Kan Pıhtılaşma Bozuklukları: Antifosfolipid sendromu (APS) gibi otoimmün hastalıklar, fetüsün yeterli kan akışını alamamasına neden olabilir. Trombofili gibi pıhtılaşma bozuklukları plasentaya giden kan akışını engelleyerek düşüğe yol açabilir.
• Kronik Hastalıklar ve Enfeksiyonlar: Diyabet, yüksek tansiyon, lupus ve böbrek hastalıkları gibi kronik hastalıklar düşük riskini artırabilir. Toksoplazma, sitomegalovirüs, rubella ve listeria gibi enfeksiyonlar fetüsün gelişimini olumsuz etkileyebilir.
• Yaşam Tarzı ve Çevresel Etkenler: Aşırı stres, yetersiz beslenme ve ağır fiziksel aktiviteler düşük riskini artırabilir. Kimyasal maddelere ve radyasyona maruz kalma fetüs üzerinde olumsuz etkiler yaratabilir.
• Önceki Düşük Geçmişi: Daha önce birden fazla düşük yaşayan kadınların tekrar düşük yapma riski daha yüksektir.

Düşük Nasıl Teşhis Edilir?

Hem klinik belirtilere hem de tıbbi testlere dayanarak düşük teşhisi yapılabilir. Anne adayının yaşadığı belirtiler, fiziksel muayene ve ultrason görüntülemesi ile birlikte değerlendirilerek düşük olup olmadığı belirlenir. Özellikle vajinal kanama, kasık ağrısı ve gebelik belirtilerinde ani azalma gibi şikayetler yaşayan kadınlar hızlıca doktora başvurmalıdır.

Tekrarlayan Düşüklerin Nedenleri Nelerdir?

Tekrarlayan düşükler, üç veya daha fazla ardışık gebelik kaybı olarak tanımlanır. Kadınların yaklaşık %1’ini etkileyen ciddi bir üreme sağlığı sorunudur. Tekrarlayan düşüklerin altında yatan nedenler oldukça çeşitlidir. Genetik faktörlerden bağışıklık sistemi bozukluklarına kadar birçok farklı etken bu duruma yol açabilir. Her ne kadar düşüklerin çoğu genetik hatalardan kaynaklansa da ardışık olarak yaşanan düşükler daha detaylı bir inceleme gerektirir. Bu tür durumlarda çiftlerin kapsamlı bir tıbbi değerlendirmeden geçmesi ve nedenin doğru bir şekilde belirlenmesi büyük önem taşır.

Genetik faktörler, tekrarlayan düşüklerin en yaygın nedenlerinden biridir. Ebeveynlerden birinde bulunan translokasyon gibi kromozomal anormallikler, embriyonun sağlıklı gelişmesini engelleyerek düşükle sonuçlanabilir. Bu tür genetik geçişler embriyo oluşturulurken rastgele mutasyonlardan farklıdır ve tekrarlayan düşük vakalarında özellikle değerlendirilmelidir. Bağışıklık sistemi bozuklukları da düşüğe neden olan önemli etkenlerden biridir. Antifosfolipid sendromu (APS) gibi otoimmün hastalıklarda, vücut fetüsü yabancı bir yapı olarak algılayarak ona saldırabilir ve kan pıhtılaşmasına yol açarak plasentanın beslenmesini engelleyebilir. Bu durum, gebeliğin ilerlemesini durdurarak düşüğe neden olur. Kan pıhtılaşma bozuklukları da benzer bir şekilde plasentaya giden kan akışını keserek fetüsün gelişimini sekteye uğratabilir.

Rahimde bulunan yapısal anormallikler, embriyonun sağlıklı bir şekilde tutunmasını ve gelişmesini engelleyebilir. Septum (rahim içi bölme), miyomlar veya yapışıklıklar gibi rahim anormallikleri, embriyo için uygun bir ortam sağlamadığı için düşük riski oluşturabilir. Ayrıca, rahim ağzının gebeliği taşıyacak kadar güçlü olmaması (servikal yetmezlik), ilerleyen haftalarda düşük yaşanmasına neden olabilir.

Düşük Tedavisi Nasıl Yapılır?

Düşüğün tedavisi, düşük türüne ve annenin sağlık durumuna göre değişiklik gösterir. Düşüğün tamamlanma durumu rahim içinde kalan doku olup olmadığı ve annenin sağlık durumu tedavi yöntemlerini belirleyen en önemli faktörlerdir. Bazı düşükler tıbbi müdahaleye gerek kalmadan kendiliğinden tamamlanabilir. Bazıları için ilaç tedavisi veya cerrahi müdahale gerekebilir. Ayrıca, tekrarlayan düşükleri önlemek için önleyici tedbirler de uygulanabilir. Eğer düşük tamamlanmamışsa rahim içinde gebeliğe ait dokular kalmış olabilir. Bu tür durumlarda rahim içinin tamamen temizlenmesi gerekir. Medikal ve cerrahi yöntemler, rahmin temizlenmesine yardımcı olabilir. Cerrahi müdahale gerektiren durumlarda dilatasyon ve küretaj (D&C) yöntemi uygulanabilir. 

Düşük sonrası enfeksiyon riski varsa veya düşüğün septik olduğu belirlenirse ilaç tedavisi uygulanmalıdır. Yüksek ateş, kötü kokulu vajinal akıntı ve şiddetli karın ağrısı gibi belirtiler, enfeksiyon kaynaklı düşüklerin işareti olabilir. Bu tür durumlarda rahmin temizlenmesi ve ilaç tedavisinin uygulanması hayati önem taşır. Tekrarlayan düşükler yaşayan kadınlar için tedavi süreci daha kapsamlı olabilir. Eğer düşüklerin nedeni genetik faktörler ise çiftlere genetik danışmanlık verilir ve Preimplantasyon Genetik Tanı (PGT) gibi yöntemlerle sağlıklı embriyolar seçilerek tüp bebek tedavisi uygulanabilir.