Yüz Felci Belirtileri Nelerdir? Yüz Felci Neden Olur?

Yüz felci, yüz kaslarını kontrol eden sinirlerin (fasiyal sinir) zayıflaması veya işlevini kaybetmesi sonucu ortaya çıkan bir durumdur. Bu sinirlerin hasar görmesi, yüzün bir tarafında veya her iki tarafında kasların zayıflamasına, asimetriye ve kontrol kaybına neden olabilir. Yüz felci ani gelişebilir ve hafif ya da ciddi seyredebilir. Genellikle geçici bir durum olsa da bazı vakalarda kalıcı olabilir. Yüz felci, viral enfeksiyonlar, travmalar, sinir sistemi hastalıkları veya dolaşım bozuklukları gibi birçok farklı nedenden kaynaklanabilir. Belirtiler kişiden kişiye değişebilir ve felcin nedenine bağlı olarak farklı şiddetlerde görülebilir.

Yüz Felci Belirtileri Nelerdir?

Yüz felci, yüz kaslarının zayıflaması veya tamamen hareket kaybı yaşamasıyla ortaya çıkar. Genellikle yüzün bir tarafında belirginleşen durum, hastaların mimik hareketlerini yapmasını zorlaştırır. Felcin şiddetine bağlı olarak belirtiler hafif veya ağır olabilir. En yaygın belirti yüzün asimetrik bir görünüm almasıdır. Hasta, göz kapağını tam olarak kapatamaz, kaşını kaldıramaz ve ağzının bir tarafı sarkabilir. Konuşma bozuklukları, yemek yeme sırasında zorluk, tat alma duyusunda değişiklikler ve göz kuruluğu da yüz felciyle birlikte görülebilir. Eğer yüz felci inme veya sinir hasarı gibi ciddi bir nedenden kaynaklanıyorsa, baş dönmesi, bilinç kaybı ve vücudun diğer bölgelerinde güçsüzlük gibi ek belirtiler de ortaya çıkabilir. Belirtiler hastalığın sebebine ve ilerleme hızına göre değişiklik gösterebilir. Yüz felci belirtileri şöyledir:

• Yüz Kaslarında Zayıflık veya Hareket Kaybı: Yüzün bir tarafında veya nadiren her iki tarafında mimik kaslarının işlevini yitirmesi
• Asimetrik Yüz Görünümü: Yüzün bir tarafında sarkma veya şekil bozukluğu
• Göz Kapağını Tam Kapayamama: Gözün açık kalması ve göz kuruluğunun artması
• Ağız Köşesinin Sarkması: Gülümseme veya konuşma sırasında ağzın bir tarafının hareket edememesi
• Yemek Yeme ve İçmede Zorluk: Sıvıların ağızdan sızması, çiğneme ve yutkunma güçlüğü
• Konuşma Bozuklukları: Kelimeleri düzgün çıkaramama, peltek konuşma
• Tat Duyusunda Azalma: Tat alma hissinin bozulması veya kaybolması
• Kulak Çınlaması ve İşitme Problemleri: Yüz sinirlerinin kulak bölgesini etkilemesi sonucu işitme kaybı veya çınlama
• Aşırı Göz Yaşarması veya Kuruluğu: Gözyaşı bezlerinin kontrol edilememesi nedeniyle aşırı gözyaşı üretimi veya gözde kuruluk
• Baş Ağrısı ve Kulak Arkasında Ağrı: Özellikle viral enfeksiyonlara bağlı gelişen vakalarda kulak arkasında ağrı oluşabilir
• Yüzde Uyuşma veya Karıncalanma: Sinir hasarına bağlı olarak ciltte his kaybı veya iğnelenme hissi

Yüz felcinin erken evrelerinde, genellikle yüzde hafif bir seğirme veya göz kapama refleksinde zayıflık gibi belirtiler ortaya çıkabilir. Özellikle gözyaşı üretiminde değişiklikler yaşanabilir ve gözlerde kuruluk veya aşırı sulanma meydana gelebilir. İlerleyen vakalarda tat alma duyusunda değişiklik ve yemek yeme sırasında sıvıların ağızdan sızması gibi belirtiler daha belirgin hale gelebilir. İleri seviye vakalarda kasların sertleşmesi veya istemsiz kasılmalar da görülebilir. Eğer yüz felci ciddi bir nörolojik sorundan kaynaklanıyorsa baş dönmesi, çift görme ve bilinç bulanıklığı gibi ek belirtiler ortaya çıkabilir. Genellikle ani olarak ortaya çıkan belirtiler, birkaç saat içinde hızla ilerleyebilir. Hafif vakalarda belirtiler birkaç hafta içinde kendiliğinden düzelebilir. Ağır vakalarda iyileşme süreci daha uzun sürebilir ve kalıcı hasar riski taşıyabilir. 

Yüz Felci Neden Olur?

Yüz sinirleri (fasiyal sinir), beyinden yüz kaslarına sinyal göndererek mimik hareketlerini kontrol eder. Bu sinirlerin zarar görmesi, sinyal iletimini bozarak kasların çalışmasını engelleyebilir. Yüz felcinin en yaygın nedenleri şunlardır:

• Bell Paralizisi (İdiopatik Yüz Felci): En sık görülen yüz felci türüdür. Nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte viral enfeksiyonların bağışıklık sistemini etkileyerek sinirde iltihaplanmaya neden olduğu düşünülmektedir.
• Viral Enfeksiyonlar: Herpes simpleks (uçuk virüsü), zona (Varicella Zoster), Epstein-Barr ve grip virüsleri gibi enfeksiyonlar yüz sinirlerini etkileyerek felce neden olabilir.
• Travma ve Yaralanmalar: Kafa travmaları, yüz kemiklerinde kırıklar veya cerrahi operasyonlar yüz sinirlerine zarar verebilir.
• İnme (Felç): Beyindeki damar tıkanıklıkları veya kanamalar, yüz sinirlerinin çalışmasını bozarak yüz felcine yol açabilir.
• Sinir Sistemi Hastalıkları: Multipl skleroz (MS) ve Guillain-Barré sendromu gibi nörolojik hastalıklar, sinir sistemine zarar vererek yüz felcine neden olabilir.
• Tümörler: Beyin, yüz siniri veya kulak bölgesinde oluşan tümörler sinire baskı yaparak felce yol açabilir.
• Şeker Hastalığı (Diyabet): Kan dolaşımındaki bozukluklar nedeniyle sinirlerde hasara yol açarak yüz felci riskini artırabilir.
• Kulak Enfeksiyonları: Orta kulak enfeksiyonları (otitis media) ve iç kulak hastalıkları sinir iltihaplanmasına neden olabilir.
• Bağışıklık Sistemi Hastalıkları: Lupus, sarkoidoz ve bazı otoimmün hastalıklar sinir hasarına yol açabilir.
• Soğuğa Maruz Kalma: Özellikle kış aylarında yüz kaslarının uzun süre soğuk havaya maruz kalması sinirlerin işlevini bozabilir ve yüz felci gelişebilir.

Yüz Felci Nasıl Geçer?

İyileşme süreci sebebe ve hastalığın şiddetine bağlı olarak değişir. Hafif vakalarda sinirlerin kendini onarması ile birkaç hafta içinde tam iyileşme sağlanabilir. Ancak ağır vakalarda tedavi süreci aylar sürebilir. Bazı durumlarda kalıcı hasar oluşabilir. İyileşmeyi hızlandırmak için hastalar fizyoterapi, yüz kaslarını çalıştıran egzersizler ve sıcak kompres uygulamaları gibi destekleyici yöntemlerden faydalanabilir. Stres yönetimi, sağlıklı beslenme ve bağışıklık sistemini güçlendiren vitaminler (özellikle B12) sinir iyileşmesini destekleyebilir. Göz kuruluğunu önlemek için suni gözyaşı damlaları kullanmak ve göz kapağını kapatamayan hastaların gece gözlerini koruyucu bantlarla kapatması önerilir. Eğer yüz felci viral bir enfeksiyondan kaynaklanıyorsa hastalığın kontrol altına alınması için antiviral tedavi uygulanabilir. İnme veya beyin tümörü gibi ciddi nedenlere bağlı yüz felci vakalarında nörolojik destek ve uzun süreli rehabilitasyon gerekebilir. Erken teşhis ve doğru tedavi, iyileşme şansını artırır.

Yüz Felci Tedavisi

Hastalığın nedenine bağlı olarak yüz felci tedavisi belirlenir. Sinirlerin onarım sürecini desteklemeye yönelik uygulanır. İlk aşamada yüz kaslarının hareketliliğini korumak için fizyoterapi ve yüz egzersizleri önerilir. Bu egzersizler, sinirlerin yeniden canlanmasına yardımcı olabilir ve kasların güç kaybetmesini önleyebilir. Sıcak kompres uygulamaları, kaslardaki gerginliği azaltarak yüz sinirlerinin daha hızlı iyileşmesine yardımcı olabilir. Hastanın göz kapaklarını kapatmakta zorlanması durumunda gözü korumak için nemlendirici göz damlaları ve gece koruyucu göz bandajları kullanılabilir. Stresin azaltılması, sağlıklı beslenme ve bağışıklık sistemini güçlendiren besinlerin tüketilmesi, iyileşme sürecini hızlandıran destekleyici faktörlerdir. Nörolojik kaynaklı yüz felci vakalarında hastanın düzenli olarak bir uzman doktor kontrolünde olması ve gerekirse ileri seviye rehabilitasyon programlarına katılması önerilir.

Kaynaklar:

• https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/5457-bells-palsy
• https://www.healthline.com/health/facial-paralysis
• https://www.ninds.nih.gov/health-information/disorders/bells-palsy
• https://www.facialpalsy.org.uk/inform/what-is-facial-palsy/symptoms-of-facial-palsy/
• https://www.newyorkfacialparalysis.com/blog/conditions-that-can-cause-facial-paralysis/