Kulak Çınlaması Neden Olur? Kulak Çınlaması Nasıl Geçer?

Tıbbi literatürde "tinnitus" olarak bilinen kulak çınlaması, dış bir ses kaynağı olmaksızın kulaklarda bir ses duyma durumu olarak tanımlanır. Bu durum, sürekli ya da aralıklı olarak hissedilebilir. Genellikle zil sesi, uğultu, vızıltı veya çınlama gibi farklı şekillerde kendini gösterir. Çoğu zaman, çevresel faktörlerden kaynaklanmayan bu sesler, günlük yaşam kalitesini olumsuz etkileyebilir. Kulak çınlaması, tek başına bir hastalık değildir. Daha çok altta yatan bir sağlık sorununun belirtisi olarak ortaya çıkabilir. Bu nedenle, kulak çınlamasının nedenleri, belirtileri, çeşitleri ve tedavi yöntemleri üzerine bilgi sahibi olmak, bu durumu daha iyi anlamak ve yönetmek açısından önemlidir.

Kulak Çınlaması Nedir?

'Tinnitus' kelimesi Latince'de “çınlama” anlamına gelir. Tinnitus olarak da bilinen kulak çınlaması, bir veya iki kulağınızda çınlama veya başka sesler duymanızdır. Gürültü her zaman duyulabildiği gibi gelip gidebilir. Aynı zamanda gürültünün ses yüksekliği değişebilir. Tek bir kulakta ya da her ikisinde olabilir. Arka plan gürültüsü düşük olduğunda genellikle daha kötüdür. Bu nedenle sessiz bir odada uykuya dalmaya çalışırken bunu daha çok fark edebilirsiniz. Tinnitusunuz olduğunda duyduğunuz ses, harici bir sesten kaynaklanmaz. Diğer insanlar genellikle bunu duyamaz. Tinnitus yaygın bir sorundur. İnsanların yaklaşık %15 ila %20'sini etkiler ve özellikle yaşlı yetişkinlerde yaygındır. Genellikle yaşa bağlı işitme kaybı, kulak yaralanması veya dolaşım sistemiyle ilgili bir sorun gibi altta yatan bir rahatsızlıktan kaynaklanır. Birçok kişi için kulak çınlaması, altta yatan nedenin tedavisiyle veya gürültüyü azaltan, tinnitusu daha az fark edilir hale getiren diğer tedavilerle iyileşir.

Kulak Çınlaması Neden Olur?

Genellikle kulak çınlaması, beynin işitmeyi kontrol eden sinirler veya kulağın diğer kısımlarındaki bir soruna verdiği tepkidir. Yüksek seslerden kaynaklanan kulak hasarı en yaygın nedendir. Tinnituslu kişilerin %90'ına kadarında bir miktar gürültü kaynaklı işitme kaybı vardır. Gürültüye uzun süreli maruz kalma, iç kulaktaki spiral şekilli bir organ olan kokleanın sese duyarlı hücrelerinde kalıcı hasara neden olur.

Marangozlar, pilotlar, müzisyenler, sokak tamircilerinin işleri onları riske sokar. Tıpkı testere, silah veya gürültülü makinelerle çalışan kişiler gibi onlar da risk grubu arasında yer alır. Ayrıca, çok sayıda konsere veya gürültülü spor etkinliğine gidiyorsanız veya yüksek sesli müzik dinliyorsanız, tinnitus yaşama olasılığınız daha yüksektir. Ancak kulak çınlaması, silah sesi veya motor geri tepmesi gibi son derece yüksek bir sese tek bir maruziyetten de kaynaklanabilir. Kulak çınlaması nedenleri şu şekilde sıralanabilir:

Yaşlanma

Tinnitus özellikle yaşlı insanlarda yaygındır. İç kulağın içindeki hücreler ve duymaya yardımcı olan sinir lifleri doğal yaşlanma sürecinin bir parçası olarak parçalanır. Bu hem işitme kaybına hem de tinnitusa yol açabilir.

Kulak Tıkanıklığı

Tıkanıklık, kulak ve sinüs enfeksiyonlarıyla birlikte iç kulakta basınç oluşmasına neden olabilir. Aynı şey çok fazla kulak kiri varsa da olabilir. Bu basınç tinnitusa neden olabilir. Nedeni tedavi etmek muhtemelen semptomlarınızı hafifletecektir. Ancak kulağınız uzun süredir tıkalıysa, hasar kalıcı olabilir.

Kulak Çınlamasına Neden Olan Diğer Tıbbi Durumlar

Tinnitus pek çok farklı hastalığın ve rahatsızlığın belirtisi olabilir. Bunlar arasında şunlar yer alır:

• Kulağın iç kısmını etkileyen Meniere hastalığı
• Orta kulaktaki küçük kemiklerin sertleşmesine neden olan bir hastalık olan otoskleroz
• Boyun ve çene sorunlar
• Beyninize ses sinyalleri gönderen sinirdeki tümör
• Migren
• Travmatik beyin hasarı
• Yüksek tansiyon
• Kalp damar hastalıkları
• Dolaşım sorunları
• Anemi
• Alerji
• Tiroid bezinin az veya çok çalışması
• Lupus ve romatoid artrit gibi otoimmün bozukluklar
• Diyabet
• Fibromiyalji
• Düşük vitamin seviyeleri
• Hormonal değişiklikler
• Depresyon ve anksiyete

Tinnitus sıklıkla işitme kaybıyla ilişkilendirilse de kayba neden olmaz. İşitme kaybı da tinnitusa neden olmaz. Ancak uzmanlar, işitmeniz hasar gördüğünde beyninizin sesi işleme biçiminin değiştiğini düşünüyor. Belirli ses frekanslarında duyma yeteneğinizi kaybederseniz, beyniniz aslında var olmayan sesleri algılayarak boşluğu doldurmaya çalışabilir.

Kulak Çınlaması Belirtileri Nelerdir?

Tinnitus, çoğunlukla dışarıdan bir ses olmasa bile kulaklarda çınlama olarak tanımlanır. Ancak tinnitus, kulaklarınızda aşağıdakiler de dahil olmak üzere başka türde hayalet seslere de neden olabilir. Bu hayalet sesler içeren kulak çınlaması belirtileri şu şekildedir:

• Uğultu
• Kükreyen
• Tıklama
• Tıslama

Tinnitus sesleri, düşük bir uğultudan yüksek bir ciyaklamaya kadar değişebilir. Bunu bir veya iki kulağınızda duyabilirsiniz. Bazı durumlarda, ses o kadar yüksek olabilir ki konsantre olma veya dış sesleri duyma yeteneğinizi etkiler. Nadir durumlarda kulak çınlaması, ritmik bir nabız veya uğultu sesi olarak, genellikle kalp atışınızla aynı anda ortaya çıkabilir. Buna pulsatil tinnitus denir. Pulsatil tinnitus'unuz varsa, doktorunuz muayene yaptığında tinnitus'unuzu duyabilir.

Kulak Çınlaması Çeşitleri Nelerdir?

Kulak çınlaması, farklı türlere ayrılarak çeşitli şekillerde sınıflandırılabilir. Bu sınıflandırmalar, çınlamanın kaynağına, duyulan sesin niteliğine ve etkilenen kişinin yaşadığı semptomlara bağlı olarak yapılır. Kulak çınlaması çeşitleri şu şekilde sıralanabilir:

• Subjektif Kulak Çınlaması: Yalnızca bireyin kendisi tarafından duyulan çınlama türüdür. Genellikle iç kulak yapıları, işitme sinirleri veya beyindeki işitme yollarından kaynaklanır. En yaygın çınlama türüdür. Çoğunlukla yüksek sese maruz kalma, işitme kaybı veya yaşlanma ile ilişkilidir.
• Objektif Kulak Çınlaması: Hem birey hem de çevredeki bir başkası tarafından duyulabilen nadir bir çınlama türüdür. Çoğunlukla kan damarlarındaki sorunlar, kas hareketleri veya orta kulaktaki anormalliklerden kaynaklanır. Bu tür çınlama, stetoskop ile dinlenebilir ve genellikle damar içi sorunlar veya kas spazmlarıyla ilişkilidir.
• Sürekli (Kronik) Kulak Çınlaması: Uzun süre devam eden ve kronikleşen bir çınlama türüdür. Genellikle altta yatan bir sağlık sorununun belirtisidir. Yaşam kalitesini önemli ölçüde etkileyebilir. Sürekli kulak çınlaması, ileri değerlendirme ve tedavi gerektirebilir.
• Geçici (Akut) Kulak Çınlaması: Kısa süreli olarak ortaya çıkan ve genellikle kendi kendine geçen çınlama türüdür. Yüksek sese maruz kalma, ani basınç değişiklikleri veya belirli ilaçların yan etkisi olarak gelişir. Geçici çınlamalar, kalıcı hasara neden olmadan ortadan kaybolabilir.
• Tonal Kulak Çınlaması: Sabit bir frekansta duyulan, genellikle bir zil sesi, uğultu veya vızıltı şeklinde olan çınlama türüdür. Bu tür çınlama, genellikle belirli bir frekans aralığında sabit bir ton şeklinde hissedilir.
• Atonal Kulak Çınlaması: Düzensiz, patlamalı veya klik sesi gibi farklı ve dağınık seslerden oluşan çınlama türüdür. Bu tür çınlama, tonal çınlamaya göre daha karmaşık bir yapıdadır ve daha çok ani ve kısa süreli seslerden oluşur.

Bu çeşitlendirmeler, kulak çınlamasının altta yatan nedenlerini belirlemekte ve uygun tedavi yöntemlerinin seçilmesinde önemlidir. Her bir çınlama türü, farklı sağlık sorunlarına işaret edebilir.

Kulak Çınlaması Nasıl Geçer?

Sık sık bu rahatsızlığı yaşıyorsanız ve “kulak çınlaması nasıl geçer?” diye düşünüyorsanız, öncelikle bir uzmana başvurmalısınız. Özellikle bir odyolog, fiziksel muayene yapar ve kulaklarınızda belirgin sorunlar olup olmadığını kontrol eder. Ayrıca tıbbi geçmişinizi ve yakın zamanda yüksek seslere maruz kalıp kalmadığınızı sorar. Durumunuza bağlı olarak sizi bir kulak burun boğaz uzmanına yönlendirebilir. Kulaklarınızı etkileyen herhangi bir tıbbi rahatsızlığınız olup olmadığını belirleyebilir.

Tinnitus birçok rahatsızlığın bir belirtisi olduğundan, doktorlar altta yatan nedene odaklanarak bunu tedavi edebilirler. Ancak doğru bir tanı almak için testler yapmaları gerekebilir. Bu değerlendirmeler şunları içerebilir:

• Gerektiğinde saf ses odyometrisi, konuşma anlama ve timpanometri gibi işitme testleri
• Kalp hastalığı veya diğer sağlık sorunlarını kontrol etmek için kan testleri
• MRI veya BT taramaları gibi görüntüleme testleri
• Tinnitusun temporomandibular eklem bozukluğunun (TMD) bir belirtisi olup olmadığını belirlemek için bir diş hekimi tarafından da değerlendirilmeniz gerekebilir.

Gürültülü bir konserden çıktıktan sonra yaşadığınız kulak çınlaması, muhtemelen geçicidir. Ancak bir veya iki hafta sonra hala tinnitus yaşıyorsanız, muhtemelen başka bir şey oluyordur. Standart bir kulak çınlaması tedavisi yoktur. Ancak, sağlık uzmanları genellikle altta yatan durumları tedavi edebilir ve semptomlarınızı yönetmenize yardımcı olabilir.