Düz Tabanlık: Nedir, Belirtileri, Teşhis ve Tedavisi

Düz tabanlık problemi bulunan kişilerin çok düşük bir ayak kemerleri vardır ya da hiç ayak kemerleri bulunmaz. Bu durum da bir veya iki ayağın yere tamamen düz bir şekilde basabileceği anlamına gelir.

Düz tabanlık problemi bulunan kişilerin çok düşük bir ayak kemerleri vardır ya da hiç ayak kemerleri bulunmaz. Bu durum da bir veya iki ayağın yere tamamen düz bir şekilde basabileceği anlamına gelir. Düz tabanlık bir kişi ayakta dururken, yürürken veya koşarken vücudun duruşunu etkileyebilen bir durumdur. Çocuklarda görülebileceği gibi yetişkinlikte de devam edebilir bir durumdur.

Düz Tabanlık Nedir?

İnsan ayağı, 26 farklı kemiği bir arada tutan 33 eklem içeren bir yapıdır. Ayak kemerlerinin yarattığı esneklik ayağın tabana basması için bir yay görevi görür ve vücut ağırlığını ayaklar ve bacaklar arasında dağıtmaya yardımcı olur. Fakat bazı kişilerde bu yay görevi gören esneklik mevcut değildir. Düz tabanlık, ayak kemerinin normalden daha aşağıda olması durumunda kullanılan terimdir. Ayak genellikle kemer şeklindedir ve ayağın iç yüzünün orta kısmı yerden yüksektir. İnsanlar genellikle çocuklukta düz taban olduklarını bu yükseklik görülmediğinde fark ederler. Fakat bununla birlikte, durum yetişkinlikte de gelişebilir. Düz tabanlık ağrıya veya başka sorunlara neden oluyorsa tedavilerin uygulanması gerekebilir.

Düz Tabanlık Belirtileri Nelerdir?

Düz tabanlık problemi bulunan pek çok insan ağrı dahil herhangi bir semptom yaşamayabilir fakat bazı düz tabanlık türleri ise ciddi ağrılara neden olur. Düz tabanlar her zaman semptomlara neden olmaz. Bazen topuk, bacak gibi vücudun diğer bölgelerinde ağrıya neden olurlar. Bunun nedeni, düz ayakların ayak ve bacakların hizalanma şeklini değiştirmesidir. Ayrıca hareket halindeyken birlikte çalışma şekillerini de değiştirirler. Düz tabanlığa bağlı gelişen problemler şunlardır:

• Ayak ya da bacakta kas ağrısı
• Ayak kemeri, ayak bileği, topuk veya ayağın dışında ağrı
• Yürürken ağrı veya yürüyüş değişikliği
• Ayak parmağı kayması
• Çocuklarda sık tökezleme veya düşme

Düz Tabanlık Neden Olur?

Çocuklarda yaş ilerledikçe ayaklarda kemerler oluşur. Ayak kemerleri oluşurken çok yüksek ya da alçak olabilir. Alçak ayak kemerleri dışında hiç oluşmayan kemerler de mevcuttur. Kemerin alçak olması ya da hiç oluşmaması düztabanlığa neden olur. Bazı insanlar yaşlarının ilerlemesi ile düz tabanlık oluşturabilirler. Düz tabanlık, ayaklardaki kemerlerin çocukluk döneminde düzgün gelişmemesinden kaynaklanabilir. Çocukların ayakları farklı hızlarda gelişir. Çoğu çocuk, yaklaşık 10 yaşına kadar daha görünür bir kavis geliştirir. Ayaklardaki aşınma ve yıpranma kemerin düşmesine neden olduğundan, düztabanlık da yaşla birlikte gelişebilir. Bazı çocuklar, genellikle esnek düz tabanlık problemini yaşarlar. Esnek düz tabanlıkta çocuk otururken veya parmak uçlarında dururken ayak kemeri görülebilir ancak çocuk ayağa kalktığında bu kemer görünmez bir hal alır ve dümdüz bir ayak görülür. Çoğu çocuk esnek düztabanlık sorununu ciddi semptomlar yaşamadan atlatabilir. Düz tabanlığı olmayan insanlar da yıllar içerisinde yıpranma ve aşınma nedeniyle bu durumu geliştirebilir.

Düz Tabanlık Çeşitleri Nelerdir?

Düz tabanlık kişide farklı çeşitlerde bulunabilir. Özellikle düz tabanlık yaşanan yaş ve neden olan faktörler bu çeşitlerde belirleyicidir. Düz tabanlık çeşitleri şunlardır:

• Esnek Düz Tabanlık: Esnek düz tabanlık sık rastlanan bir düz tabanlık problemidir. Bu durum çocuklukta başlar ve yetişkinliğe kadar devam eder. Esnek düz tabanlık genellikle çocuk ağrı ve sertlik dışında semptom göstermez ve tedaviye ihtiyaç duymayabilir. Down sendromu, Marfan sendromu gibi konjenital bozukluklar bulunan çocuklarda da ayak kemerini destekleyen bağlar gevşektir. Bu nedenle konjenital kusurları bulunan çocuklarda esnek düz tabanlık gelişebilir.
• Sert Düz Tabanlık: Sert düz tabanlıkta ayak kemeri bulunmaz. Temel amacı yürürken kemer için stabilite ve destek sağlamak olan posterior tibial tendonunun yırtılmasıdır. Posterior tibial tendon yaralanma veya aşırı kullanım nedeniyle yırtılır, gerilir veya iltihaplanırsa, sonunda düz tabana neden olan çökmüş bir kemer gelişebilir. Bu durum ağrı ile kendisini gösterir. Bu ağrı aktivite ile artar, basit hareketleri zorlaştırır ve yüksek etkili aktiviteleri yapmayı engelleyebilir. Sert düz tabanlık, hamile kadınlarda ya da 40 yaşın üzerindeki kişilerde daha sık görülen bir sorundur. Tendon hasarı en erken aşamada tespit edilirse, dinlenme, buz terapisi, antienflamatuar ilaçlar ve fizik tedavi gibi cerrahi olmayan tedaviler semptomları hafifletmeye yardımcı olabilir.

Düz Tabanlık Teşhisi Nasıl Konulur?

Düz tabanlık genellikle kişinin rahatsızlık hissetmesi ya da ayağının düz olduğunu görmesi ile fark edilebilirken, altta yatan nedenin doktor tarafından araştırılması gerekebilir. Bu teşhis için yapılan tetkikler, ayağın yapısını değerlendirmek için fiziksel bir muayenenin yanı sıra görüntüleme testleri şeklinde olabilir. Çok fazla ayak ağrısı yaşayan kişilerde sağlık uzmanı altta yatan nedeni tam olarak belirlemeye yardımcı olmak için görüntüleme testleri isteyebilir. Kullanılan görüntüleme testleri arasında röntgen ve bilgisayarlı tomografi (BT) taramaları, artrit teşhisi ve ayak kemiklerinin açı ve dizilişindeki düzensizlikleri değerlendirmek için idealdir. Ultrason, yırtılmış bir tendon gibi yumuşak doku hasarının ayrıntılı görüntülerini üretmek için kullanılabilir. Aynı zamanda manyetik rezonans görüntüleme (MRI), romatoid artrit, tendinit veya aşil topuğu yaralanması olan kişiler için ideal olan kemik ve yumuşak doku hasarının ayrıntılı görüntülerini sağlayabilir. Doktor genellikle kişi ayakta dururken ayaklara bakarak düztabanlığı teşhis edebilir. Bunun dışında ayakkabı muayene testi, hatalı ayak yapısının görünmesini sağlayabilir. Düz tabanlık yaşandığında tabanın iç kısmında, özellikle topuk bölgesinde daha fazla aşınma meydana gelir. Ayakkabının üst kısmı da tabanın üzerine doğru eğilme eğiliminde olur. Ayak ucu testi, düz tabanın esnek mi yoksa sert mi olduğunu görmek için kullanılır.

Düz Tabanlık Tedavisi Nasıldır?

Düz tabanlık yaşayan pek çok kişinin önemli sorunları yoktur bu nedenle tedaviye ihtiyaç duymayabilirler. Fakat çocuklarda tedavi edilebilir düz tabanlığı tedavi etmenin ilk adımı, kontrol sağlamaktır. Çocuklar düz tabanlığı fark edemeyeceği için ebeveynler ve bakıcılar çocukları erken yaşlarda düzgün kemer gelişimi için izlemelidir. Herhangi bir anormallik fark edilirse, çocuklar doktor tarafından muayene edilmelidir. Pediatri uzmanları çoğu düz tabanlık deformitesinin tipini ve nedenini belirlemek için hem klinik muayene hem de bir röntgen ile kontrol gerçekleştirebilir.

Yetişkinlerde ayak ağrısı, sertlik veya başka sorunlar yaşandığında doktor cerrahi olmayan tedaviler önerebilir.Ayakta oluşan ağrıyı hafifletmek için steroid olmayan antienflamatuar ilaçların reçete edilmesi, dinlenme ve buz terapisi doktor tarafından verilen tedaviler arasındadır. Tendonları ve kasları germek, güçlendirmek, esnekliği ve hareketliliği geliştirmek için fizik tedaviler de uygulanabilir. Bazen, ayakların kıvrımlarına göre şekillendirilmiş, özel olarak tasarlanmış kemer destekleri tavsiye edilir. Ayak ortezleri, medikal ayak veya bacak destekleri ve özel yapım ayakkabılar gibi cihazlar tedavi edilemeyen düz tabanlığın yaşam konforunu etkilememesi için tercih edilen ekipmanlardır. Düztabanlık, bazı koşucularda aşırı kullanım yaralanmalarına katkıda bulunabilir. Hastalar cerrahi olmayan tedavileri denedikten sonra hala aktivitelerini sınırlayan ağrıya sahip olduklarında cerrahi bir seçenek olabilir. Ameliyat, ağrıya neden olan kemik ve tendon problemlerini onarabilir. Düz tabanlık kişiye hafif bir ağrı veriyorsa yapılabilecekler şunlardır:

• Dinlenmek
• Durumu ağırlaştıran faaliyetlerden kaçınmak
• Zıplama ve koşma gibi aktiviteler yerine, yürüme, bisiklete binme veya yüzme gibi düşük etkili aktiviteler yapmak
• Kilo vermek
• Doktor tarafından verilen tavsiyelere uymak