Mide Kanaması Nedir? Mide Kanaması Belirtileri Nelerdir?

Mide kanaması, mide iç yüzeyinde bulunan damarlardan kan sızmasıyla meydana gelen ciddi bir sindirim sistemi sorunudur. Genellikle mide ülseri, gastrit, kan sulandırıcı ilaç kullanımı veya mideyi tahriş eden diğer faktörler nedeniyle ortaya çıkar. Hafif kanamalar belirti vermeden ilerleyebilir. Şiddetli mide kanamaları kusma, siyah dışkı, baş dönmesi ve şok gibi hayatı tehdit eden durumlara yol açabilir.

Mide Kanaması Nedir?

Onikiparmak bağırsağı (duodenum) veya midede oluşan kan sızıntısıdır. Sindirim sistemi kanamaları arasında yaygın görülen bir durumdur. Kanamanın şiddeti, hafif ve kronik kanamalardan, ani ve ciddi iç kanamalara kadar değişebilir. Mide kanaması genellikle sindirim sisteminde bir yaralanma, tahriş veya mide çeperinde hasar sonucu gelişir. Ülser, gastrit, yemek borusundaki varisler ve mide kanseri gibi hastalıklar mide kanamasına neden olabilir. Mide kanaması genellikle dışkı rengindeki değişiklikler, kusma, halsizlik, baş dönmesi ve karın ağrısı gibi belirtilerle kendini gösterir. Ancak sessiz ilerleyen mide kanamaları da olabilir ve kansızlık (anemi) gibi uzun vadeli sonuçlara yol açabilir. Eğer mide kanaması şüphesi varsa hızla bir doktora başvurulmalı ve gerekli tetkikler yapılmalıdır.

Mide Kanaması Belirtileri Nelerdir?

Belirtileri kanamanın miktarına, süresine ve nedenine bağlı olarak değişebilir. Bazı mide kanamaları belirti vermeden ilerleyebilir. Şiddetli mide kanamaları hayati tehlike oluşturabilir. Kanama aniden gelişebilir veya zaman içinde yavaş yavaş ilerleyerek vücudun kan kaybına bağlı belirtiler göstermesine neden olabilir. En yaygın belirtiler arasında kan kusma, dışkının katran renginde olması (melena), mide bölgesinde ağrı ve halsizlik hissi yer alır. Şiddetli mide kanamaları ise bayılma, şok ve hızlı nabız gibi ciddi semptomlarla kendini gösterebilir. Mide kanaması belirtileri şu şekilde sıralanabilir:

• Kanlı veya kahverengi-kahverengimsi kusma (kahve telvesi gibi görünüm)
• Dışkının siyah, katran renginde veya kanlı olması (melena)
• Karın bölgesinde ağrı, yanma veya mide krampları
• Baş dönmesi, halsizlik ve yorgunluk hissi
• Ciltte solgunluk ve soğuk terleme
• Hızlı ve düzensiz kalp atışı (taşikardi)
• Kan kaybına bağlı tansiyon düşüklüğü ve bayılma hissi
• Şiddetli mide kanamalarında bilinç kaybı veya şoka girme riski

Kronik mide kanamaları genellikle belirti vermeden ilerler ve zamanla kansızlığa (anemi) yol açar. Bu tür kanamalar yavaş ilerlediği için hastalar genellikle halsizlik, soluk cilt, nefes darlığı ve çabuk yorulma gibi belirtilerle doktora başvurur. Özellikle yaşlılarda ve uzun süreli mide rahatsızlığı olan hastalarda mide kanaması sessiz ilerleyerek vücutta demir eksikliğine neden olabilir. 

Mide Kanaması Neden Olur?

En yaygın nedeni mide ülseri ve gastrittir. Helicobacter pylori bakterisinin neden olduğu enfeksiyonlar, uzun süreli ağrı kesici (NSAID) kullanımı ve kan sulandırıcı ilaçlar mide çeperini tahriş ederek kanamaya yol açabilir. Aşırı stres, mide asidini artırarak mide duvarına zarar verebilir. Karaciğer hastalıklarına bağlı yemek borusu varisleri ve mide kanseri de mide kanamasının ciddi nedenleri arasında yer alır.

Mide Kanaması Nasıl Geçer?

Mide kanaması geçiren hastalar için öncelikle tıbbi müdahale şarttır. Kanamanın kaynağı belirlenmelidir. Hafif mide kanamaları genellikle ilaç tedavisi ile kontrol altına alınabilirken şiddetli vakalarda endoskopik veya cerrahi müdahale gerekebilir. Kan sulandırıcı ilaç kullanan hastalarda ilaçların düzenlenmesi ve mide koruyucu ilaçların verilmesi kanamayı durdurabilir. Kan kaybı fazla olduğunda hastaya damar yoluyla sıvı ve kan takviyesi yapılabilir. Beslenme düzeninin değiştirilmesi ve mideyi tahriş eden faktörlerden kaçınılması, iyileşme sürecini hızlandırır. Yoğun stres de mide asidini artırarak mide duvarına zarar verebilir ve mide kanamasını tetikleyebilir. Günümüzde stresli yaşam tarzı, düzensiz beslenme ve kötü alışkanlıklar mide hastalıklarını artıran önemli faktörlerdir. Aşırı stres, vücudun kortizol seviyesini yükseltir ve mide mukozasının korunmasını zorlaştırır. Bu da mide duvarının tahriş olmasına gastrit ve ülserin kötüleşmesine neden olabilir. 

Hafif mide kanamalarında hastaların mideyi dinlendirmesi ve asit üretimini artıran yiyeceklerden kaçınması önerilir. Sindirimi zor gıdalar tüketilmemeli ve beslenme düzeni mideye zarar vermeyecek şekilde düzenlenmelidir. Su tüketimi artırılmalı ve vücutta kaybedilen sıvı yerine konulmalıdır. Kanama durduktan sonra bile mide çeperinin iyileşmesi için en az birkaç hafta dikkatli beslenmek gereklidir.

Mide Kanaması Tedavisi

Öncelikli amaç, kanamanın kaynağını belirleyerek durdurmak ve hastanın genel durumunu stabilize etmektir. Hafif vakalarda mide asidini azaltan ilaçlar ve mide koruyucu tedaviler uygulanır. Şiddetli kanamalarda endoskopik veya cerrahi müdahale gerekebilir. Hastaya damar yoluyla sıvı ve kan nakli yapılabilir. Endoskopi ile kanayan damar yakılabilir veya kanamayı durdurmak için skleroterapi uygulanabilir. Kronik mide kanaması riskini azaltmak için beslenme düzenine dikkat edilmesi önerilir. 

Mide Kanaması Sonrası Beslenme Nasıl Olmalı?

Kanama sonrası mideyi tahriş etmeyen, sindirimi kolay ve mide asidini artırmayan bir beslenme planı uygulanmalıdır. Vücut, mide kanaması nedeniyle kan ve sıvı kaybettiği için vitamin mineral ve protein açısından dengeli beslenmek iyileşme sürecini hızlandırır. Özellikle lif oranı yüksek, mideyi rahatlatan ve mide çeperini koruyan besinler tercih edilmelidir. Beslenme düzeninde asitli, baharatlı ve işlenmiş gıdalardan kaçınılmalı, sindirimi zor olan yiyecekler tüketilmemelidir. Aşırı sıcak veya çok soğuk besinler mide mukozasını tahriş edebilir. Az ama sık yemek yemek mideye yük bindirmeden beslenmeyi sağlar. Kanama sonrası beslenmede önerilen yiyecekler şu şekildedir:

• Yulaf ezmesi, muz, haşlanmış patates, kabak gibi mideyi koruyucu besinler
• Muz, elma püresi, haşlanmış havuç gibi lif bakımından zengin sebze ve meyveler
• Yoğurt ve kefir gibi probiyotik içeren gıdalar (mide asidini düzenlemeye yardımcı olur)
• Haşlanmış tavuk, hindi ve balık gibi yağsız protein kaynakları
• Tam buğday ekmeği, pirinç lapası gibi kolay sindirilebilen tahıllar
• Bol su, bitki çayları (papatya, rezene) ve mideyi rahatlatan sıvılar

Tüketilmemesi gereken besinler ise şu şekilde sıralanabilir:

• Baharatlı, yağlı ve kızartılmış gıdalar
• Turşu, sirke, domates sosu gibi asidik yiyecekler
• Şekerli ve gazlı içecekler, kahve ve siyah çay
• Çiğ sebzeler ve mideyi zorlayan baklagiller (kuru fasulye, nohut gibi gaz yapıcı gıdalar)
• Aşırı sıcak veya çok soğuk yiyecek ve içecekler

Besinlerin nasıl hazırlandığı mide sağlığı açısından büyük önem taşır. Yemekler kızartma yerine haşlama, buharda pişirme veya fırında hazırlama yöntemleriyle yapılmalıdır. Aşırı yağlı ve baharatlı gıdalar mideyi zorlayarak iyileşme sürecini geciktirebilir. Mideyi rahatlatan ılık çorbalar, haşlanmış sebzeler ve yumuşak kıvamlı gıdalar tercih edilmelidir. Ayrıca hızlı yemek yemek mideyi tahriş edebileceğinden, yavaş ve iyice çiğneyerek beslenmek önemlidir. Öğünler küçük porsiyonlar halinde ve sık aralıklarla tüketilmelidir. Mideyi rahatlatan zencefil ve papatya çayı gibi bitki çayları, mide asidini dengelemeye yardımcı olabilir. Mide kanaması sonrası beslenme düzeni, mide çeperinin onarılmasını ve sindirim sisteminin rahatlamasını sağlamak amacıyla planlanmalıdır. Hastanın durumuna göre doktor veya diyetisyen kontrolünde kişiselleştirilmiş bir beslenme programı uygulanmalıdır.

Kaynaklar:

• https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/23391-gastrointestinal-gi-bleeding
• https://www.niddk.nih.gov/health-information/digestive-diseases/gastrointestinal-bleeding/symptoms-causes
• https://www.healthline.com/health/gastrointestinal-bleeding
• https://windsordigestivehealth.com/gastrointestinal-bleeding-causes-symptoms-and-treatment-options/
• https://www.niddk.nih.gov/health-information/digestive-diseases/gastrointestinal-bleeding