Cilt Lekeleri Neden Olur? Cilt Lekeleri Nasıl Geçer?

Cildin bazı bölgelerinin normalden daha koyu hale gelmesi hiperpigmentasyon olarak adlandırılır. Vücutta fazla miktarda melanin kahverengi, siyah, gri, kırmızı veya pembe görünen lekeler veya lekeler oluşturur. Bu tür oluşumlar ağrılı veya kaşıntılı değildir ancak görüntüleri rahatsız edici olabilir. Ciltte koyu lekeler her zaman ortaya çıkabilir ancak en sık orta yaşlarda görülür. Bu durum çoğunlukla güneş ışığına veya bronzlaşmada kullanılan yapay ultraviyole (UV) ışığa kümülatif maruz kalmanın bir sonucudur. Lekeler aynı zamanda belirli cilt rahatsızlıklarıyla da ilişkilidir ve bazı ilaçların yan etkisi olabilir. Özellikle güneşten korunma ve cilt bakımı olmak üzere çeşitli yaşam tarzı değişiklikleri ve tedaviler bu tür cilt lekelerinin oluşmasını önlemeye yardımcı olabilir.

Cilt Lekeleri Nedir?

Cilt lekesi cildin bazı bölgelerini diğerlerinden daha koyu halde görünmesine verilen bir isimdir.

Ciltte oluşan lekeler kahverengi, siyah, gri, kırmızı veya pembe lekeler veya yama şeklinde görülebilir. Bu lekelere yaşlılık lekeleri, güneş lekeleri veya karaciğer lekeleri de denir. Lekeler vücudun sadece bir bölgesinde olabileceği gibi farklı bölgelerde de oluşum gösterebilir.

Cilt Lekeleri Neden Olur?

Cilt rengini, cilt hücreleri tarafından üretilen ve melanin adı verilen bir maddeden alır. Cilt hücreleri hasar gördüğünde veya sağlıksız olduğunda çok fazla melanin üretebilirler. Melanin belirli bir bölgede yoğunlaşarak o bölgenin daha koyu görünmesine neden olabilir. Güneş ve bronzlaşma yatakları ciltte oluşan lekelerin önemli nedenlerinden biridir. Hiperpigmentasyon sıklıkla orta yaşlarda ortaya çıkar. Bu durum özellikle yaşamın erken dönemlerinde sürekli olarak güneş kremi ve diğer güneş koruyucu önlemlerin alınmaması sonucunda oluşum gösterir.

Cilt Lekesi Türleri Nelerdir?

Leke oluşumuna neden olabilecek birkaç farklı cilt durumu ve hastalığı vardır. Bunlardan bazıları şu şekildedir:

İnflamatuar Sonrası Hiperpigmentasyon: Alerjik reaksiyon, enfeksiyon, yanık veya akne sonrasında ciltte renk değişikliği,
Melazma: Hamilelik maskesi veya kloazma,
Linea Nigra: Hamilelik sırasında karnın ortasından aşağıya doğru uzunlamasına beliren koyu renkli dikey çizgi,
Riehl in Melanoz: Güneşe maruz kalmanın neden olduğuna inanılan bir tür kontakt dermatit,
Civatte Poikiloderması: Boynun bazı kısımlarını kırmızımsı kahverengi bir renge dönüştüren iyi huylu (kanserli olmayan) bir durum,
Eritromelanozis folikülaris: Yüz ve boyunda kırmızımsı kahverengi pigmentasyon.

Bu tür durumlara ek olarak farklı birçok neden hiperpigmentasyona yol açabilir. Bunlardan bazıları şu şekildedir:

Vücudun kortizol adı verilen hormonu yeterince üretmediği addison hastalığı gibi adrenal bozukluklar,
Genetik (çilli bir aile gibi),
Ergenlik veya hamilelik sırasında yaşanan hormon değişiklikleri,
Postinflamatuar hiperpigmentasyon olarak adlandırılan ciltte yaralanma (örneğin sivilce, kesikler veya yanıklar),
Oral kontraseptifler (doğum kontrol hapları) gibi ilaçlar ve ışığa duyarlılığa neden olan ilaçlar,
Melazma,
B12 ve folik asit gibi bazı vitaminleri yeterince alamamak,
Güneş hasarı (bu lekelere genellikle güneş mercekleri denir),
Tiroid bozuklukları.

Bu tür durumlar sonucunda ciltte koyu lekeler ortaya çıkabilir.

Cilt Lekeleri Nasıl Teşhis Edilir?

Ciltte oluşan lekeler normalden farklı oluşumlar olduğundan dolayı bireyler tarafından direkt fark edilebilir. Bununla birlikte ciltte oluşan koyulukların nedenini teşhis etmek için bir sağlık uzmanı tarafından muayene yapılabilir. Bu muayene şunları içerebilir:

Koyulaşmış cildin ne zaman başladığı ve hangi ilaçları aldığınız da dahil olmak üzere tıbbi geçmişinizi sorgulayan bir fizik muayene,
Cildinizi wood lambası adı verilen özel bir ultraviyole ışık altında inceleyerek kekelerin şekli, boyutu ve rengini kontrol etmek,
Vitaminlerin, hormonların ve demirin yanı sıra tiroid fonksiyonunu kontrol etmek için kan testleri,
Anormal cilt hücrelerini test eden biyopsi için deriden küçük bir örnek alınması.

Cilt Lekesi Tedavisi

Hiperpigmentasyonun nedenlerine bağlı olarak cilt lekesi tedavisi değişiklik gösterebilir. Ciltte oluşan leke tedavisi şunları içerebilir:

Yaşam Tarzı Değişiklikleri

Yaşam tarzında yapılacak olan değişiklikler cilt lekelerinin önlenmesinde ve var olan lekelerin iyileşmesinde etkili olabilir. Bunun için yapılabilecek olan yöntemlerden bazıları şu şekildedir:

Güneşten uzak durarak, güneş kremi kullanarak ve koruyucu giysiler giyerek güneşin zararlarından kaçınmak,
Ciltte leke oluşmasına neden olabilecek ilaçları kullanmamak,
Vitamin takviyesi almak.

İlaç Kullanımı

Ciltte oluşan koyulukların giderilmesi için doktor tarafından ilaç veya kremler önerilebilir. Ciltte oluşan lekelerin iyileşmesine katkı sağlayacak içeriklerden bazıları şu şekildedir:

Azelaik asit,
Kortikosteroidler,
Glikolik asit (alfa-hidroksi asit),
Hidrokinon,
Kojik asit (vücudun ürettiği melanin miktarını azaltabilen bir kimyasal),
Salisilik asiti
Tretinoin,
C vitamini veya B3 (niasinamid).

Cilt Lekelerini İyileştirmede Kullanılan Diğer Tedavi Yöntemleri

Cilt lekelerini iyileştirmek için çeşitli tedavi yöntemleri tercih edilebilir. Bu tür tedavi yöntemleri de hiperpigmentasyonu önleyebilir. Hiperpigmentasyonu önlemede kullanılan tedavi yöntemleri şunları içerebilir:

Lazer Tedavisi: Bu işlem koyu lekeleri yakan, cildi katman katman eski haline döndürmek için odaklanmış ışık enerjisini kullanır. İşlemin olası riskleri arasında morarma, şişme, kızarıklık, gerginlik, yara izi, enfeksiyon ve cilt dokusundaki değişiklikler gibi durumlar yer alabilir.
Kimyasal Peelingler: Kimyasal peeling salisilik veya glikolik asit kullanarak cildin üst katmanını temizliğini içeren bu işlem, daha sağlıklı ve daha eşit tonda bir cilde sahip olmaya yardımcı olabilir. Kimyasal peelingin olası riskleri arasında cilt tahrişi yer alabilir.
Mikrodermabrazyon: Mikrodermabrazyonun iki türü vardır. Her ikisi de fiziksel olarak cilt yüzeyindeki hücreleri uzaklaştırır. Kristal mikrodermabrazyonda, bir makine ince kristalleri cilde sürtünen ve hücreleri kazıyan bir değnek aracılığıyla püskürtür. Elmas uçlu mikrodermabrazyon için bunun yerine bir çubuğun aşındırıcı ucu kullanılır. Daha sonra cilt bir süre pembe olabilir ancak bu tekniklerin düşük riskli olduğu kabul edilir.
Kriyocerrahi: Kriyocerrahi, yaşlılık lekelerini sıvı nitrojen solüsyonuyla dondurarak yok eden bir tedavidir. Bu tedavi kararmış derinin vücuttan soyulmasına yardımcı olur. İşlemin olası riskleri arasında tedavi edilen alanların kalıcı olarak beyazlaması yer alabilir.

Cilt Lekeleri Nasıl Önlenir?

Koyu lekeler genellikle insanlar yaşlandıkça ortaya çıkar. Bunlar genellikle geçmişte güneşe maruz kalmanın sonucudur. Ancak bazı cilt rahatsızlıkları, ilaçlar ve bazı tıbbi durumlardan da kaynaklanabilirler. Uygulanabilecek olan bazı yöntemler cilt lekelerinin oluşumunu önlemeye katkı sağlayabilir. Bunlardan bazıları şu şekildedir:

Güneş Koruyucu Kullanmak: Her iki saatte bir güneş kremi sürmeye ve yeniden uygulamaya özen göstermek cilt lekelerini önlemeye yardımcı olabilir.
Kıyafet Seçimine Dikkat Etmek: Dışarıdayken şapka, uzun kollu ve pantolon giymek güneş ışınlarına bağlı olarak leke oluşumunu önlemeye katkı sağlayabilir.

Ciltte leke oluşumunu önlemek için, güneşten korunmak çok önemlidir. Güneş ışınları, ciltte melanin adı verilen bir pigmentin üretimini artırır. Melanin, cildin rengini belirler ve fazla üretildiğinde lekelere neden olur. Bu yüzden güneşe çıkmadan yarım saat önce yüksek faktörlü bir güneş kremi sürmek, şapka ve güneş gözlüğü takmak gerekir. Ayrıca, cilt tipine uygun bir temizleyici ve nemlendirici kullanmak, cildi sağlıklı tutmaya yardımcı olur. Ciltte leke oluşumunu önlemek için, düzenli olarak cilt bakımı yaptırmak da faydalıdır. Cilt bakımı, cildin ölü hücrelerden arındırılmasını, kan dolaşımının artmasını ve cildin yenilenmesini sağlar. Bununla birlikte ciltte leke oluşumunu önlemek için herhangi bir ürün kullanmadan önce doktordan bilgi almak, cildinizin sağlığı ve güzelliği için oldukça önemlidir. Cilt tipine ve lekenin nedenine uygun olmayan ürünler, cildinizde tahriş, alerji veya daha fazla leke oluşumuna yol açabilir. Bu nedenle leke giderici ürün seçerken dikkatli olmak ve doktor tavsiyesine uymak önemlidir.

Son güncellenme tarihi: 11 Aralık 2023

Yayınlanma tarihi: 11 Aralık 2023