Kıl Kökü İltihabı

Cilt enfeksiyonları yaşamın herhangi bir döneminde ortaya çıkabilen ve sık görülen rahatsızlıklardır. Bazı enfektif durumlar kendini sınırlayıcı bir seyir izleyerek gerileme gösterirken bazı enfeksiyonlarda ise medikal müdahale gerekli olabilir. Bakteriyel kaynaklı kıl kökü iltihapları genellikle kendine özgü isimler ile tanımlanırlar. Halk arasında bu isimler apse veya çıban olarak bilinir. Kıl kökü iltihapları ile ilgili merak ettiğiniz diğer konular için yazının devamını takip edebilirsiniz.

Kıl Kökü İltihabı Nedir?

Folikülit olarak tanımlanan kıl kökü iltihabı, ciltte yer alan bir veya daha fazla kıl kökünün enfekte olmasını ifade eder. Kıl kökü folikülleri, kıl köklerinin yer aldığı küçük boşluklardır. Vücudun kıl bulunan herhangi bir bölgesinde gelişebilen kıl kökü iltihabı genellikle uyluk, kalça, boyun ve koltuk altı gibi tahrişe açık bölümlerinde meydana gelir. İlk oluşan kıl kökü iltihabı genellikle küçük kızarık bir kabarıklık şeklinde oluşur.

Sivilce veya cilt döküntüsü gibi ortaya çıkan kıl kökü iltihabı tek bir kıl kökünde izole şekilde meydana gelebileceği gibi, çevredeki kıl köklerini etkileyerek birçok kökün etkilenmesi şeklinde de oluşabilir. Kıl kökü iltihapları aniden (akut) olarak gelişen enfeksiyonlar olabileceği gibi bazı durumlarda uzun süreli (kronik) hadiselerin sonucunda da oluşabilir.

Kıl kökü iltihabı oldukça sık görülen bir sağlık problemidir. Özellikle obez bireyler kıl kökü iltihabına yakalanma açısından risk altındadırlar ve bu duruma karşı daha dikkatli olmaları önerilir.

Kıl Kökü İltihabı Belirtileri Nelerdir?

Kıl kökünde meydana gelen iltihabi değişiklikler, bu köklerin cildin epidermis tabakasında yer alan boşluklarının enfekte olması ile gerçekleşir. Epidermis normalde kılların büyümesini sürdürdüğü katmandır. Kıl kökleri dudak, avuç içi ve ayak tabanı gibi vücut bölgeleri haricinde geri kalan her vücut kısmında mevcuttur.

Kıl kökü iltihabının başlangıç aşamasında enfekte olan kök bir cilt döküntüsü veya ucu beyaz bir kızarık kabarıklık şeklinde kendisini gösterir. Meydana geldiği cilt bölgesinde kızarıklık veya pembe renk değişikliği oluşturabilir. Daha koyu renkli ten rengine sahip bireylerde kıl kökü iltihabının geliştiği bölgenin çevresi kırmızı veya mor tonlara sahip olabilir.

Tek bir kökte başlayan kıl kökü iltihabı zaman içerisinde çevresinde bulunan kıl köklerine doğru ilerleyebilir. Büyük bir sivilce görünümüne sahip olan bu durum akne gibi cilt rahatsızlıklarından ayrılarak tedavi edilmelidir. Bu durumlar dışında kıl kökü iltihabı gelişmesi halinde bireyde meydana gelebilecek çeşitli belirtiler şu şekilde özetlenebilir:

Kabarıklık üzerinde kaşınma veya hassasiyet
İçi iltihap dolu yara gelişimi
Üzeri kurutlu yara gelişimi
Ciltte inflamasyon bulguları
Geliştiği cilt bölgesinde ağrı

Kıl kökü iltihabı tek bir folikül ya da birçok kıl kökünü aynı anda etkileyebilen bir durumdur. Bu rahatsızlığın kronik bir seyir izlemesi halinde oluşan şikayetlerin şiddetinde de birtakım artış meydana gelebileceği için bilinçli olunması önerilir.

Kıl Kökü İltihabı Çeşitleri Nelerdir?

Folikülit olarak isimlendirilen kıl kökü iltihabı genel olarak kendi içerisinde yüzeyel ve derin folikülit olarak iki alt başlıkta incelenir. Yüzeyel tipteki kıl kökü iltihabında folikülin bir kısmında enfeksiyon tespit edilirken derin tipteki kıl kökü iltihabında tüm folikül enfeksiyon etkisi altındadır ve genellikle daha ciddi bir seyir izleme eğilimindedir. Bu temel sınıflamaya ek olarak en sık olarak tespit edilen kıl kökü iltihabı çeşitleri şu şekildedir:

Bakteriyel folikülit: Sık görülen bakteriyel folikülit ciltte içi iltihap dolu kaşıntılı döküntü şeklinde kendisini gösterir. Genellikle stafilokok bakterisi kaynaklı bu kıl kökü iltihabı çeşitli kesiler nedeniyle ciltte bulunan bu bakterinin cilt altı dokusuna geçmesi ile meydana gelir.
Jakuzi Döküntüsü (Pseudomonas Foliküliti): Jakuzi veya diğer ortak su alanları kullanımı sonrasında da kıl kökü iltihabı meydana gelebilir. Bu durumda enfeksiyon kaynağı bakteri pseudomonas bakterisidir. Bu ortak alanların kullanımını takiben 1-2 gün içerisinde gelişen kıl kökü iltihabından korunmak için klorsuz veya doğru olmayan asitlik derecesine sahip ortak su alanlarının kullanımından kaçınılması önerilir.
Tıraş Sonrası Kabarıklık (Sakalın Yalancı Foliküliti): Kıl dönmesi olarak bilinen bu durum, çok sert tıraş olan erkek bireylerde veya bikini bölgesine yapılan ağda sonrası kadın bireylerde ortaya çıkabilir.
Pityrosporum Foliküliti: Bir mantar enfeksiyonu sonrası gelişen bu kıl kökü iltihabı dipi özellikle sırt ve göğüs bölgesinde ortaya çıkar.
Gram Negatif Folikülitler: Ağız ve burun çevresinde gelişen folikülitlerde etken genellikle gram negatif bakterilerdir. Bu bakterilere karşı yatkınlık özellikle akne gibi cilt enfeksiyonları nedeniyle uzun süreli antibiyotik tedavisi olan kişilerde tespit edilebilir.
Eozinofolik Folikülitler: Eozinofilik kıl kökü iltihabı başta AIDS olmak üzere çeşitli nedenlerle bağışıklık sistemi etkilenmiş kişilerde tespit edilen bir kıl kökü iltihabıdır.
Fronkül ve Karbonkül: Stafilokok bakterisinin enfeksiyonunun daha derinlere ilerlemesi halinde ağrılı büyük yumrular meydana gelebilir. Kıl kökü iltihabının derinleşmesi ile oluşan fronkül ilerlemeye devam etmesi ve çevresinde de benzer iltihaplanmalar meydana getirmesi halinde karbonkül olarak isimlendirilir.

Kıl Kökü İltihabı Neden Olur?

Kıl kökü iltihabı genellikle çeşitli nedenlerle zarar görmüş kıl köklerinin enfekte olması ile gelişir. Özellikle stafilokok bakterisi, maya mantarları ve bazı virüsler, kıl kökü iltihabı gelişiminden sorumlu ajanlar olarak kabul edilirler. Bu enfeksiyon etkenleri dışında kıl kökü iltihabı gelişimi ile sonuçlabilecek çeşitli durumlar şu şekilde özetlenebilir:

Ciltte tahriş meydana gelmesi
Folikülin çeşitli nedenlerle tıkanması
Cilde uygulanan steroid içerikli ürünler
Akne veya dermatit gibi çeşitli dermatolojik problemler
Bazı ilaçların kullanımı
Tahriş edici özellikteki kimyasallara maruziyet
Bağışıklık sistemini baskılayabilen tedavi görülmesi

Kıl Kökü İltihabı Nasıl Geçer?

Hafif ve orta düzeydeki küçük kıl kökü iltihaplanmaları doğru hijyenik yaklaşım ve uygun yara bakımı ile kendiliğinden gerileyebilir. İlerleme göstermiş ve fronkül veya karbonkül gelişmiş kıl kökü iltihaplanmalarında ise çeşitli antibiyotik ajanların kullanımı gerekli olabilir. Kıl kökü iltihabının yayıldığı bölgede yoğun irin dolu şişlik veya sert bir yumru gibi değişiklikler gelişmesi halinde bu enfektif alanların cerrahi yaklaşımla boşaltılması ve yara bölgesinin içeriden dışarıya doğru iyileşmesi sağlanması gerekli olabilir.

Kıl Kökü İltihabı Tedavisi

Kıl kökü iltihabı tedavisi mevcut durumun tipine, ciddiyetine ve kişinin bu durum ile ilgili hangi tedavi yöntemlerine başvurduğuna bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Reçetelendirilmeden kullanılan çeşitli ürünlere rağmen devam eden kıl kökü iltihaplarında sağlık kuruluşlarına başvurarak destek alınması oldukça önemlidir. Özellikle dermatoloji hekimlerinin yönlendirmesi mevcut kıl kökü iltihabı doğru şekilde değerlendirilir ve en uygun tedavi planlaması gerçekleştirilir. Uzman hekimlerden destek dışında bireyler yoğun iltihaplanmalara yapacakları bireysel müdahaleler ile yara ve yara izi gelişimini tetikleyebileceği için dikkatli olmalıdırlar.

Losyon, jel, antibiyotik ilaçların reçetelendirilmesi gibi yaklaşımlar bakteriyel kaynaklı kıl kökü iltihaplarının tedavisinde kullanılır. Maya mantarı kaynaklı kıl kökü iltihaplanmalarında ise krem, şampuan ve antifungal etkili ilaçlara başvurulabilir. Fronkül ve karbonkül gelişimi halinde hekimler cilt üzerinde iltihaplı bölgeye küçük bir kesi gerçekleştirerek irini boşaltırlar ve enfektif alanı uygun antiseptik solüsyonlar ile temizlerler. Tüm bu yöntemlere rağmen bazı bireylerde kıl kökü iltihabının tekrarlayıcı bir seyir izleyebileceği unutulmamalıdır. Özellikle bir bölgede lokalize tekrarlayan kıl kökü iltihaplanmalarında lazer epilasyon gibi yaklaşımlar da hekimlerin bilgisi ve önerisi doğrultusunda fayda sağlayabilir.

Kıl kökü iltihabı ve diğer dermatolojik sorunlar hakkında bilgi almak ve muayene olmak için hemen randevu alabilirsiniz. Sağlıklı günler dileriz.

Son güncellenme tarihi: 12 Eylül 2023

Yayınlanma tarihi: 12 Eylül 2023