Güneş Alerjisi Nedir: Belirtileri, Nedenleri, Tedavisi

Güneş alerjisi, hassas cilt yapısına sahip kişilerin güneş ışınlarına uzun süre maruz kalmasıyla ortaya çıkan kızarıklık, tahriş, cilt döküntüsü, kabarıklık şeklinde kendini gösterebilen bir tür alerjidir. Bazı bireylerde güneş alerjisi genetik yatkınlık gösterir ya da başka alerjenlere maruziyet sonucunda oluşan hassasiyet sebebiyle de güneş alerjisi oluşabilir. Cilt korunmadan uzun süre güneş altında kalındığında güneş yanıkları oluşabilir. Çoğu kişi tarafından güneş yanıkları ile güneş alerjisini karıştırılmaktadır. Güneş yanıkları, ultraviyole ışığa aşırı maruziyet sonucunda ortaya çıkar. Yanıklar, doğal olarak güneş ışığına aşırı maruz kalınması sebebiyle oluşabileceği gibi yapay olarak bronzlaşma amaçlı kullanılan cihazlar veya güneş lambaları sebebiyle de oluşabilir. Güneş yanıkları uzun süre güneş altında kalındığı takdirde kızarıklık, ağrı, su toplaması şeklinde belirtiler gösterir. Genellikle 10-30 saat aralığında ortaya çıkan bu semptomlar çeşitli ilaçlar ile tedavi edilebilir. Semptomların tamamen giderilmesi birkaç günü bulabilir. Güneş alerjileri, güneş yanıklarından farklı olarak 5-10 dakika içinde semptom gösterebilirken kimi zaman bu süre birkaç günü de bulabilir.

Güneş Alerjisi Belirtileri Nelerdir?

Güneş alerjisi, genellikle güneş ile temas eden bölgelerde oluşsa da kimi zaman vücudun başka bölgelerinde de çeşitli semptomlar gözlenebilir. Güneş alerjisi belirtileri şu şekilde sıralanabilir:

Kaşıntı ve kızarıklık,
Tahriş ve akıntı,
Nodül, cilt yüzeyinde kabarcıklar ve ürtiker (kurdeşen),
Batma ve yanma hissi,
Ağrı ve şişlik.

Güneş alerjisi, nadiren şu semptomlara da sebep olabilir:

Orta ve ağır şiddette baş ağrıları,
Hayati risk teşkil eden anaflaksi nöbetleri,
Sersemlik hissi,
Bayılma ve şuur kaybı,
Mide bulantısı ve kusma,
Nefes darlığı ve solunum yolunda tıkanıklık.

Güneş Alerjisi Neden Olur?

Güneş alerjisinin neden olduğu belirtilerin ortaya çıkması kişiden kişiye değişiklik gösterebilir. Kimi zaman dakikalar içerisinde ortaya çıkan semptomlar, kimi zaman saatler ve hatta günler sonra ortaya çıkabilir.

Güneş alerjilerinin sebebi tam olarak bulunamamıştır. Birçok bilim insanı kalıtsal yatkınlıkların güneş alerjilerine sebep olabileceğini söylemektedir. Bazı bilim insanları histamin ve benzeri bazı proteinlerin güneşe maruziyet sırasında çeşitli bağışıklık tepkileri oluşturabileceğini düşünmektedir. Tüm bu bilgilerin ışığında güneş alerjilerinin sebebinin kişiden kişiye farklılık gösterebileceği söylenebilir.

Güneşte kalma süresi, güneşe maruz kalan cilt yüzeyinin genişliği ve güneş ışığının yoğunluğu da doğrudan etkili bazı faktörlerdir.

Kullanılan bazı ilaçlar güneşe karşı hassasiyet yaratarak alerjiye sebep olmaktadır. Bu ilaçlar; antibiyotik, kemoterapi, kardiyak, diüretik, diyabet grubu ilaçlar olabilir.

Güneş Alerjisi Çeşitleri Nelerdir?

Birçok güneş alerjisi tipi bulunmaktadır. Alerji tipleri döküntü tipine, sebebine göre farklılıklar göstermektedir.

Güneş Ürtikeri: En nadir görülen güneş alerjisi tipidir. Güneşe maruz kalınan çok kısa sürelerde dahi ciddi kızarıklık, isilik, şişlik, tahriş, kurdeşen gibi hafif ve ağır şiddette semptomlar görülebilir.
Aktinik Keratoz: Güneş alerjisinin bu tipinin kalıtsal sebeplerden kaynaklandığı düşünülmektedir. Cilt üzerinde güneş ışınlarına maruz kalan bölgeler gibi kalmayan bölgeler de etkilenebilir. Genellikle koyu tenli popülasyonlarda daha sık rastlanır. Halk arasında yaşlılık lekeleri olarak bilinmektedir. Genellikle derinin güneşe uzun süre maruz kaldığı bölgelerde oluşan ve zamanla gelişen bir deri hasarıdır.
Fotoalerjik Reaksiyon: Cilt yüzeyine kozmetik ve dermokozmetik amaçla birçok kimyasal kullanılmaktadır. Bu alerji tipi, cilt yüzeyine uygulanan bu kimyasalların birinin güneş ışığı ile reaksiyon oluşturması sonucunda meydana gelir. Bu kimyasal güneş kremi, serum, makyaj malzemeleri, ilaç veya parfüm olabilir. Semptomların ortaya çıkma süresi kişiden kişiye farklılık gösterir, saatler veya günler içerisinde ortaya çıkabilir.
Polimorf Işık Püskürtmesi (PMLE): En sık rastlanan güneş alerjisi tipidir. Güneşe maruz kaldıktan birkaç saat sonra bir veya birden fazla semptom gözlenebilir. Bu semptomlar; kızarık şişlikler, döküntüler ve su kabarcıklarıdır. Genellikle açık tenli kişilerde, yetişkinlerde ve kadınlarda daha sık rastlanan bir alerji tipidir.

Güneş Alerjisi Nasıl Teşhis Edilir?

Güneş alerjisinden şüphelenildiği takdirde, birinci basamak sağlık kuruluşuna ya da bir dermatolog ile iletişime geçilmelidir. Sağlık danışmanınız:

Belirtilerinizi değerlendirir,
Kullandığınız kimyasalları ve ilaçları değerlendirme altına alır,
Çeşitli ışık testleri ve yama testleri aracılığı ile reaksiyona sebep olan etkenleri bulmaya çalışır,
Bütün bunların yetersiz kalması halinde, cilt yüzeyinden biyopsi yöntemi ile alınan bir parça mikroskop altında incelenir.

Güneş alerjisinde kullanılan tanı yöntemleri uzman dermatologlar tarafından yapılmalıdır, ihtiyaç halinde ileri testler uygulanır. Tanı yöntemlerini şu şekilde sıralayabiliriz:

Kan Testleri: Alerji düzeyini tespit etme amaçlı kullanılır.
Fototest (UV Işın Testi): Cildin değişik dalga boylarında ultraviyole ışınlara vereceği reaksiyonu incelemek amaçlı yapılan bir testtir.
Yama Testi: Adından da anlaşılacağı üzere alerjiye sebep olduğu düşünülen maddeler cilt üzerine yama yapılarak bir gün beklenir, cilt yapay güneş lambalarından gelen ultraviyole ışınlara maruz bırakılır ve ciltte oluşan reaksiyonlar gözlemlenir.
Cilt Biyopsisi: Yukarıda anlatılan tanı testleri yetersiz kaldığında uzman dermatolog tarafından istenilen bir yöntemdir. Yine uzman dermatologlar kontrolünde, steril bir ortamda yapılması gerekebilir. Aynı zamanda alerjinin mevcut başka bir metabolik rahatsızlıktan kaynaklanıp kaynaklanmadığının tespitinde kullanılan bir yöntemdir.

Güneş Alerjisi Nasıl Geçer?

Güneş alerjisi tedavisi aşamasında ilk kural elbette güneşten kaçınmaktır. Kendini güneşten yeteri kadar muhafaza edemeyen kişilerde ya da ileri boyuttaki hastalarda fototerapi, antihistaminik kullanımı, montelukast kullanımı, kortikosteroid kullanımı ve kaşıntı giderici bazı kremler yardımcı olabilir.

Güneş Alerjisinden Korunma Yöntemleri Nelerdir?

Güneş alerjisi olan bireyler kendilerince bir takım önlemler alarak güneşe maruziyetlerini minimuma indirmelidir. Bunun için yapılması gerekenleri listelemek gerekirse:

Güneş Kremi Kullanımı: Özellikle yaz mevsiminde sadece güneş alerjisi olanlar için değil herkes için oldukça önemli bir konudur. Minimum 50 SPF olan geniş spektrumlu bir güneş kremi kullanmak gerekmektedir. Güneş kremi santimetrekare başına 2 mg düşecek kadar sürülmelidir. Bu ölçü sadece yüz için yeterli olan miktardır ve yaklaşık ⅓ çay kaşığı ölçüsüne denk gelir. Günlük kullanımda kolaylık sağlaması açısından, işaret ve orta parmağınız boyunca güneş kremi kullanabilirsiniz. Güneş kremleri, mutlaka 2 saatte bir tazelenmelidir. Ancak terleme ve suya girme durumunda 2 saatlik sürenin dolması beklenmeden tazelenmelidir.
Güneş Işınlarından Korunmak: Gün içinde özellikle bazı saatler mümkün olduğu kadar güneş ışınlarından kaçınmak gerekmektedir. Bu saatler 10.00 ile 15.00 saatleri arasını kapsamaktadır.
Güneş Gözlüğü Kullanımı
Güneşten Koruyucu Kıyafetler
Alerjen Maddelerden Kaçınmak
Işığa Duyarlılığı Olan İlaç ve Kimyasalların Kullanımından Kaçınmak

Çocuklarda ve Bebeklerde Güneş Alerjisi

Özellikle bebeklerin gelişimi için D vitamini oldukça önemlidir, dolayısıyla bu vitaminin aktifleşmesini sağlayan güneş ışınlarına ihtiyaç duyulur. Bebek ve çocuklar yetişkinlere kıyasla çok daha hassas bir cilt yapısına sahiplerdir. Güneş alerjisinde yetişkinlerde görülen tüm belirtiler, bebek ve çocuklarda da gözlenmektedir. Aynı zamanda alınması gereken tedbirler de benzerlik göstermektedir. Çocuk ve bebekler, saat 10.00-15.00 arasında mümkün olduğu kadar güneşe çıkarılmamalıdır. Güneşe maruz kalan bölgelerine yetişkinlerde olduğu gibi bol bol ve 2 saatte bir yenilenme suretiyle güneş kremi sürülmelidir.

Bebekler, güneşe birden uzun saatler boyunca maruz bırakılmamalıdır. Güneşte geçirdiği süre, azar azar arttırılarak alıştırılmaları gerekmektedir.

Özellikle dermatitli bebeklerde güneş çok daha ciddi reaksiyonlara sebep olabilir bu yüzden dışarıda bulunulması zorunlu vakitlerde, güneşten koruyucu kıyafetler, şapkalar ve parfümsüz güneş koruyucu kremler kullanmak gerekmektedir.

Güneş alerjisi ihtimalinden şüpheleniyorsanız hastanemizdeki uzman dermatologlar ile görüşmeyi ve sağlığınıza dair merak ettiğiniz bilgilere en güvenilir şekilde ulaşmak için sayfayı ziyaret etmeyi unutmayın.

Son güncellenme tarihi: 10 Ağustos 2023

Yayınlanma tarihi: 10 Ağustos 2023