Kaşıntı Neden Olur? Kaşıntıya Ne İyi Gelir, Nasıl Geçer?

Kaşıntı, ciltte rahatsızlık hissi uyandıran ve kişiyi sürekli olarak cildini kaşımaya iten bir durumdur. Tıpta pruritus olarak adlandırılan bu his hem cilt yüzeyinde hem de daha derin katmanlarda meydana gelebilir. Kaşıntının nedenleri oldukça çeşitlidir. Alerjik reaksiyonlar, cilt hastalıkları, kuru cilt, böcek ısırıkları gibi basit nedenlerle oluşabilir. Ancak böbrek ya da karaciğer hastalıkları gibi ciddi sağlık sorunlarının bir semptomu olarak da görülebilir.. Ayrıca, stres ve kaygı gibi psikolojik faktörler de kaşıntıya yol açabilir. Geçici ya da kronik olabilen kaşıntı, yaşam kalitenizi ciddi şekilde etkileyebilir.

Kaşıntı Neden Olur?

Kaşıntı, cildin çeşitli iç ve dış faktörlere verdiği bir yanıt olarak ortaya çıkar. Vücudun herhangi bir bölgesinde hissedilebilen bu rahatsızlık, sinir uçlarının uyarılmasıyla meydana gelir. Hafif tahrişlerden sistemik hastalıklara kadar değişen birçok nedenden meydana gelebilir. En yaygın kaşıntı nedenleri şöyle sıralanabilir:

Alerjik Reaksiyonlar: Alerji, kaşıntının en sık görülen nedenlerinden biridir. Polenler, toz, hayvan tüyleri, deterjanlar, kozmetikler ve bazı gıdalar gibi maddelere karşı vücudun gösterdiği aşırı duyarlılık reaksiyonu, ciltte kaşıntıya yol açabilir.
Cilt Hastalıkları: Kaşıntı, çeşitli cilt hastalıklarının ana belirtilerinden biridir. Özellikle egzama, sedef hastalığı, ürtiker (kurdeşen), mantar enfeksiyonları, uyuz gibi cilt rahatsızlıkları yoğun kaşıntıya neden olabilir. Bu hastalıklarda ciltte kızarıklık, pullanma, kabarma ve döküntüler de kaşıntıyla birlikte görülür.
Kuru Cilt (Xerosis): Ciltte nem eksikliği, özellikle soğuk hava, düşük nem seviyeleri veya aşırı sıcak suya maruz kalma sonucu ortaya çıkar. Kuru cilt, cildin koruyucu bariyerinin zayıflamasına neden olur. Bu da kaşıntıya yol açabilir.
Böcek Isırıkları: Sivrisinek, pire, kene ve arı gibi böceklerin ısırıkları ciltte kaşıntıya neden olabilir. Böcek ısırıkları genellikle ciltte kızarıklık, şişme ve kaşıntı ile birlikte kendini gösterir. Bu ısırıklar bazen lokal alerjik reaksiyonlara da yol açabilir.
Paraziter Enfeksiyonlar: Uyuz (scabies) gibi paraziter enfeksiyonlar, deri altına yerleşen parazitler nedeniyle yoğun kaşıntıya neden olabilir. Bu tür enfeksiyonlar, özellikle gece saatlerinde artan kaşıntı ile karakterizedir.
Sistemik Hastalıklar: Kaşıntı, sadece cilt yüzeyiyle sınırlı bir sorun olmaz. Bazen vücuttaki sistemik hastalıkların bir belirtisi olabilir. Böbrek yetmezliği, karaciğer hastalıkları, tiroid bozuklukları ve diyabet gibi hastalıklar ciltte yaygın kaşıntıya yol açabilir. Bu tür kaşıntılar genellikle vücudun tamamında hissedilir. Ciltte belirgin bir lezyon olmaksızın ortaya çıkar.
Psikolojik Nedenler: Stres, anksiyete ve depresyon gibi psikolojik durumlar da kaşıntıya yol açabilir. Psikolojik kaşıntı genellikle deri üzerinde herhangi bir fiziksel lezyon olmadan ortaya çıkar. Bu tür kaşıntılar, genellikle psikolojik destek ve stres yönetimi ile tedavi edilir.
Hormonal Değişiklikler: Gebelik gibi hormonal değişikliklerin yaşandığı dönemlerde ciltte kaşıntı yaygın bir şikayet olabilir. Özellikle hamileliğin son dönemlerinde cildin gerilmesi ve hormonal dalgalanmalar kaşıntıya neden olabilir. Ayrıca, menopoz döneminde de hormonal değişiklikler kaşıntı hissine yol açabilir.

Kaşıntıya Ne İyi Gelir?

Cildin verdiği rahatsız edici bir tepki olsa da kaşıntıyı hafifletmek ve cildi rahatlatmak için uygulanabileceğiniz birçok yöntem mevcuttur. Ancak, kaşıntının neden oluştuğunu belirlemek için doktor kontrolünü de ihmal etmemeniz önemlidir. Bu şikayeti hafifletmeye yönelik aşağıdaki yöntemleri uygulayabilirsiniz:

Kaşıntılı bölgeye soğuk kompres uygulamak, ciltteki sinir uçlarını geçici olarak uyuşturarak kaşıntıyı hafifletebilir.
Cildin nem dengesinin bozulması kaşıntıya neden olabilir. Özellikle kuru cilt tipi olan kişiler için nemlendirici kullanımı kaşıntıyı hafifletmede önemli bir adımdır. Parfümsüz nemlendirici kremler tercih edilmeli ve günde birkaç kez uygulanmalıdır.
Kaşıntıyı hafifletmek için ılık suyla duş almak, cildi rahatlatabilir. Çok sıcak su, cildin doğal yağlarını yok edebilir ve kaşıntıyı daha da kötüleştirebilir.
Banyo suyuna eklenen yulaf ezmesi veya karbonat da kaşıntıyı hafifletmeye yardımcı olabilir. Bu maddeler, cildin yatışmasına ve tahrişin azalmasına katkı sağlar.
Duş sonrası cildi nazikçe kurulamak ve hemen nemlendirici uygulamak da cildin kurumasını önleyerek kaşıntıyı azaltır.
Kaşıntıyı tetikleyen en önemli faktörlerden biri de ciltte sürtünmeye veya tahrişe neden olabilecek kıyafetlerdir. Sentetik, yün veya dar giysiler, kaşıntıyı artırabilir. Pamuklu, gevşek giysiler giymek, cildin hava almasına ve tahrişin azalmasına yardımcı olur.
Stres, kaşıntıyı artırabilen bir faktördür. Özellikle psikolojik kökenli kaşıntılarda, stresin kontrol altına alınması, kaşıntıyı hafifletebilir. Yoga, meditasyon, derin nefes egzersizleri gibi gevşeme teknikleri hem stresi azaltır hem de kaşıntının azalmasına yardımcı olabilir.
Bazı bitkisel yağlar ve doğal ürünler, kaşıntıyı hafifletmek için kullanılabilir. Özellikle Hindistan Cevizi yağı, zeytinyağı, aloe vera gibi doğal nemlendiriciler cildi yatıştırarak kaşıntının hafiflemesine yardımcı olur.

Kaşıntı Nasıl Geçer, Kaşıntı Tedavisi Nasıldır?

Kaşıntı tedavisi nedenine göre değişiklik gösterir. Kaşıntıyı tamamen gidermek için öncelikle kaşıntının temel sebebini belirlemek ve buna uygun bir tedavi planı oluşturmak gerekir. Tedavi yaklaşımları, basit cilt kuruluğundan alerjik reaksiyonlara, cilt hastalıklarından sistemik sağlık sorunlarına kadar farklılık gösterebilir. Ancak kuru cilt, kaşıntının en yaygın nedenlerinden biridir. Bu nedenle, cilt nemini korumak kaşıntıyı hafifletmek için atılacak en önemli adımlardan biridir. Nemlendirici kremler ve losyonlar, cilt bariyerini güçlendirerek kaşıntıyı azaltabilirsiniz.

Bölgeyi sürekli olarak kaşımak da cildi daha fazla tahriş edebilir. Aynı zamanda kaşıntının daha da şiddetlenmesine yol açabilir. En önemlisi de ciltte enfeksiyon riskini artırabilir. Bu sebeple kaşımamaya çalışın. Soğuk kompres gibi yöntemlerle bölgeyi rahatlatmaya gayret edin. Parfümlü sabunlar, deterjanlar veya cildi tahriş edebilecek kimyasal ürünler kaşıntıyı tetikleyebilir. Bu nedenle hipoalerjenik ve cilde dost ürünler tercih etmeyin. En kısa sürede de doktora şikayetlerinizi anlatın. Kaşıntı tedavisi, altta yatan sebebin doğru teşhis edilmesiyle başlar. Basit bir cilt kuruluğundan ciddi bir sistemik hastalığa kadar farklı nedenlerden kaynaklanabilecek kaşıntıyı hafifletmek için uygun tedavi yöntemleri kullanılmalıdır.

Son güncellenme tarihi: 30 Eylül 2024

Yayınlanma tarihi: 10 Mayıs 2023