20 Ağustos 2023 Pazar
Ergenlikte lazer epilasyon yapılmalı mı?
Zona olarak bilinen herpes zoster hastalığı, su çiçeği hastalığı sonrasında bazı sinir köklerinde uyku durumunda olan varisella zoster virüsünün çeşitli nedenlere bağlı olarak tetiklenmesi ile ortaya çıkan viral bir hastalıktır.
Zona olarak bilinen herpes zoster hastalığı, su çiçeği hastalığı sonrasında bazı sinir köklerinde uyku durumunda olan varisella zoster virüsünün çeşitli nedenlere bağlı olarak tetiklenmesi ile ortaya çıkan viral bir hastalıktır.
Zonanın oluşumunda altta yatan mekanizma genel olarak kişinin bağışıklık sisteminin fonksiyonlarının olumsuz yönde etkilenmesidir. Bağışıklığı sağlam olan kişilerde zona rahatsızlığı gelişmesi nadir karşılaşılan bir durumdur. Kötü huylu bir seyir izleyebilen bu rahatsızlık birçok farklı belirti ile kendisini gösterebilir.
Varisella Zoster Virüsü’nün etken olduğu, genellikle belirli bir bölgeyle sınırlı veziküler lezyonlar ile seyreden sekonder enfeksiyondur. Bu virüs; çocukluk ve diğer küçük yaş grubu bireylerde ilk karşılaşmada su çiçeği adı verilen bir hastalık tablosunu oluşturur. Su çiçeğinin geçmesi ile virüsler sinir sisteminde yıllar boyu uyku halinde bekleyebilir. Zona, uyku halindeki virüslerin tekrar aktive olması ile oluşan bir hastalıktır. Virüslere bağlı oluşan hastalıklardan biri olan zona, ağrı ve yanma hissine neden olan kırmızı renkli deri döküntüsü ve su kabarcıkları ile karakterizedir.
Oluşan döküntüler genel olarak vücudun bir yarısında oluşma eğilimindedir ve gövde, boyun ve yüz hastalığın belirtilerinin en sık meydana geldiği vücut alanlarıdır. Zona vakaları yaklaşık olarak 2-3 hafta içerisinde gerileme eğilimindedir.
Zona, 50 yaş üzerinde daha sık olmakla birlikte her yaşta görülebilir. 80 yaşın üzerindekilerin yaklaşık yarısı yaşamı boyunca en az bir kez zona geçirmiştir. Su çiçeği aşısı zona sıklığını azaltmamıştır. Hastaların büyük bir bölümünde herhangi bir bağışıklık sorunu bulunmaz. Bununla birlikte bağışıklık sistemi baskılanmış kişilerde daha sık görülür.
Zona, sık olmamakla birlikte tekrarlayabilir. Hastaların yaklaşık %4’ünde ikinci bir atak ortaya çıkar. Özellikle bağışıklık sistemi baskılanmış kişilerde zona nüksleri daha sık görülür.
Zona hastalığı uyku halindeki virüslerin tekrar aktive olması sonucu oluşur. Üzerinde bulunduğu sinirin etkili olduğu cilt bölgesinde bölgesel bir iltihaplanma ve döküntü gelişimine neden olur. Ağrı bu bölgedeki iltihaplanma ile etkilenen sinir hücreleri vasıtası ile hissedilir.
Zona hastalığını tetikleyebilecek birçok faktör mevcuttur:
Zonanın tekrar tekrar oluşmasındaki asıl neden günümüzde henüz tam olarak ortaya konulabilmiş değildir. Özellikle kişinin bağışıklığını etkileyen çeşitli durumlar zonanın tekrar etmesindeki en önemli faktörlerden biri olarak değerlendirilir. Kanser hastalığının tedavi planlaması dahilinde kemoterapi ve radyasyon (ışın) tedavisi alan bireylerde vücut savunması olumsuz yönde etkilenir ve zona hastalığı oluşabilir. HIV virüsüne bağlı oluşan AIDS hastalığına sahip bireyler, organ nakli yapılmış ve reddin engellenmesi için bağışıklığı baskılayıcı ilaç kullanan kişiler ve yüksek dozda kortikosteroid yapıda ilaç kullanan kişiler, bağışıklık sisteminin olumsuz olarak etkilendiği grupta yer alırlar.
Diğer açılardan sağlıklı kişilerde genellikle belirli bir yerle sınırlı, daha az ağrılı olurken, yaşlı hastalarda ve bağışıklık sistemi baskılanmış olan kişilerde hastalık daha şiddetli seyreder.
Zona hastalığı ilk başta ateş, baş ağrısı ve halsizlik gibi şikayetler ile kendisini gösterir. Zonanın çıkacağı bölgede önce kaşınma, batma, bazen ağrı gibi anormal deri duyuları olur. Bu dönemde, kas ağrısı, kalp ağrısı, böbrek ağrısı, apandisit, migren gibi ağrıya yol açabilecek durumlarla karışabilir. Bu belirtileri takiben 3-5 gün içerisinde ağrılı ve ödemli kızarık kabarıklıklar oluşur ve kısa süre sonra grup şeklinde küçük su kabarcıkları gelişir. Bu döküntülerde yanma hissi belirgindir.
Gençlerde sıklıkla toraks bölgesi (gövde üst kısım), yaşlı kadınlarda sakral bölge (kuyruk sokumu), yaşlı erkeklerde ise göz çevresinde etkilenir.
Lezyonlara bazen delici bir karakteri olan ağrının eşlik etmesi tipiktir. Ağrı gençlerde hafiftir, bazen hiç bulunmayabilir. Yaşlılarda ise hemen her zaman ağrı bulunur ve şiddetlidir.
Bağışıklık sistemi normal olan bireylerde tüm lezyonlar 2-4 hafta içinde geriler. Gerileyen lezyonların yerinde genellikle iz kalmaz. Ağrı genellikle döküntü ile birlikte gerileme eğilimindedir. Ancak bazen inatçı ve kronik seyreden postherpetik nevralji dediğimiz ağrı görülebilir. Bu durumda Nöroloji ya da Algoloji uzmanlarının önereceği tedaviler faydalı olabilmektedir.
Postherpetik nevralji gelişimi açısından risk oluşturan faktörleri şöyle sıralayabiliriz:
Zona hastalığı yüz, göz, sırt ve kalça bölgesini etkileyebilir:
Zona genellikle gövde ve sırtın bir bölümünde meydana gelen bir rahatsızlık olmasına rağmen tek taraflı olarak yüzü de tutabilir. Bu olguların önemli bölümünü yaşlı erkekler oluşturur. Özellikle yüz bölgesinde kulağa yakın bölgede oluşan lezyonlar işitme kaybı ve yüz kaslarının etkilenmesi gibi önemli sağlık sorunlarına ilerleyebileceği için dikkatli olunmalıdır.
Göz çevresinde oluşan zona hastalığı, oftalmik herpes zoster olarak isimlendirilir ve bu rahatsızlığa sahip bireylerin yaklaşık olarak %10’unu etkileyen bir durumdur. Göz kapağı, alın ve burnun üst taraflarında oluşan döküntüler sebebiyle gözde batma, ağrı, yanma, ödem ve bulanık görme gibi çeşitli problemler görülebilir. Döküntünün kaybolması sonrasında gözde ağrı hissinin devam etmesi hastalık esnasında göz ile ilgili sinirlerin etkilenmesine bağlıdır. Zaman içerisinde bu ağrı hissinde gerileme meydana gelebilir.
Gözde oluşan zona hastalığına tedavi verilmemesi halinde uzun dönemli görme kaybı ve korneada kalıcı hasar gibi ciddi durumlar meydana gelebilir. Göz ile ilgili belirtilere sahip zona hastalarının bu belirtiler konusunda bilinçli olmaları ve en kısa sürede tıbbi destek almaları önerilir. Tedaviye belirtilerin oluşumunu takiben ilk 72 saat içerisinde başlanması, istenmeyen olumsuz durumların önüne geçmek adına atılabilecek adımların başında gelir.
Yüzün bir yarısında göz ve çevresini içine alan ve saçlı deri tepe bölgesine kadar uzanan döküntü ile birlikte şiddetli ödeme bağlı gözün kapanması oldukça tipiktir. Döküntüye kulak önünde lenf bezi şişliği eşlik edebilir.
Kulak da göz gibi zona hastalığına bağlı olarak tutulabilen bir diğer duyu organıdır. İşitme kaybı, tek kulakta meydana gelen yoğun ağrı, baş dönmesi ve tat kaybı gibi belirtiler kulakta zonaya bağlı olarak ortaya çıkan Ramsay Hunt Sendromu adı verilen bir hastalık tablosunun özellikleri arasında yer alır ve bu durum da acil olarak tedavi gerektirmesi nedeniyle önem arz eder.
Yüz zonası, ortalama 2-4 hafta süren gövde zonasına göre daha uzun sürede geriler.
Ağız bölgesinde ortaya çıkan zona lezyonları oldukça ağrılı olabilir. Bu lezyonlar aynı zamanda kişinin beslenmesini zorlaştırır.
Zona döküntüleri genellikle gövde üst kısım ve bel çevresi hizasında meydana gelme eğilimindedir. Sırtta oluşan zona lezyonları bir hat şeklinde alt sırt bölgesinin bir tarafında ortaya çıkar. Sırt bölgesi dışında zona hastalığı lezyonları kişinin kalça bölgesinde de meydana gelebilir. Diğer bölgelerin aksine kalçada oluşan lezyonlarda ani olarak kaşınma, karıncalanma ve ağrı hissi duyulabilir.
Klasik, sınırlı zona lezyonlarının bulaşıcılığı düşüktür. Su çiçeğindeki damlacık yoluyla bulaşma zonada beklenen bir durum değildir. Ancak aktif su kabarcıklarının içinde bulunan virüsler bulaşıcı olduğu için temas yoluyla bulaşma nadiren de olsa görülebilir. Lezyonlar kuruyup kabuklandıktan sonra bulaşıcılık tamamen kaybolur.
Varisella Zoster Virüsü’nün daha önce bu virüs ile karşılaşmamış bireylere geçmesi halinde bu bireylerde su çiçeği hastalığının gelişimi ile sonuçlanabilir.
Varisella Zoster Virüsü’nün bulaşması hastalık sırasında ortaya çıkan lezyonların içeriği ile temas sonrasında gerçekleşebileceğinden lezyonlara temas edilmemesi ve el hijyenine önem verilmesi önerilir.
Zona hastaları özellikle bağışıklığı baskılanmış veya gebe olan kişilerin yanında bulunmaktan kaçınmalıdır.
Zona hastalığının tanısı genel olarak bu rahatsızlığa bağlı oluşan tipik lezyonların görülmesi ve klinik belirtiler ışığında gerçekleştirilir. Aynı zamanda tanıda zorlanıldığında kullanılabilen bazı tetkikler de mevcuttur. Tzanck testi, lezyonların içeriğindeki sıvının mikroskop altında incelenmesi ve çok çekirdekli dev hücrelerin tespit edilmesini tanımlayan tetkiktir. Zona tanısı için başvurulabilecek bir diğer tanı yöntemi de kişide bu virüse karşı oluşturulan antikorların düzeyinin tespit edilmesidir. PCR testi zona tanısı için en güvenilir tetkiktir ve bu test vasıtası ile kişinin lezyonlarında virüse ait kalıtım materyali olup olmadığı incelenebilir.
Zona tedavisinde Asiklovir/Valasiklovir/Brivudin etken maddeli antiviral ilaçlar reçetelendirilir ve bu ilaçların kullanımını takiben lezyonların gerilemesi hızlanır ve ağrı hissinin kontrolü sağlanabilir. Antiviral ilaçlar dışında oluşan ağrı ve ödem kontrolü için antienflamatuar ilaçlara başvurulabilir. Uzun dönemli ve şiddetli ağrı hissinde ise narkotik ağrı kesiciler, nöbet engelleyici ilaçlar ve cilt üzerine uygulanabilen anestezik ilaçlar hekimler tarafından reçetelendirilebilir. Antihistaminik grubu ilaçlar zona hastalığında ortaya çıkan kaşıntının giderilmesinde etkilidir.
Zona hastalığı birkaç hafta içerisinde düzelme eğiliminde olan bir rahatsızlıktır. Tedaviye rağmen 10 gün içerisinde belirtiler ve şikayetlerde bir düzelme olmaması halinde hekiminize tekrar başvurmanız önerilir.
Son güncellenme tarihi: 12 Nisan 2021
Yayınlanma tarihi: 12 Nisan 2021
6 dk
Deri Hastalıkları
Deri Hastalıkları
Bölüm Doktorları
Deri Hastalıkları
Deri Hastalıkları
Deri Hastalıkları
Deri Hastalıkları
Deri Hastalıkları
Deri Hastalıkları
Deri Hastalıkları
Deri Hastalıkları
Önerilen Sağlık Yazıları
20 Ağustos 2023 Pazar
Ergenlikte lazer epilasyon yapılmalı mı?
500 kez okundu
20 Ağustos 2023 Pazar
Vücuttaki kahverengi lekeler nasıl geçirilir?
500 kez okundu
20 Ağustos 2023 Pazar
Ayak Mantarı: Nedir, Nedenleri, Belirtileri, Tedavisi
500 kez okundu
20 Ağustos 2023 Pazar
Cilt Çatlağı
500 kez okundu
20 Ağustos 2023 Pazar
Egzama Nedir? Egzama Neden Olur? Egzama Nasıl Geçer?
500 kez okundu
20 Ağustos 2023 Pazar
Güneş Alerjisi Nedir: Belirtileri, Nedenleri, Tedavisi
500 kez okundu
20 Ağustos 2023 Pazar
Kurdeşen (Ürtiker) Nedir? Kurdeşen Neden Olur, Ne İyi Gelir?
500 kez okundu
20 Ağustos 2023 Pazar
Lazer Epilasyon Nedir? Hakkında Bilinmesi Gerekenler Nelerdir?
500 kez okundu
20 Ağustos 2023 Pazar
Liken Planus Nedir: Belirtileri, Teşhis ve Tedavisi
500 kez okundu
20 Ağustos 2023 Pazar
Mantar enfeksiyonunun önüne geçme yolları
500 kez okundu
20 Ağustos 2023 Pazar
Pişik nasıl oluşur, nasıl geçer?
500 kez okundu
20 Ağustos 2023 Pazar
Gül Hastalığı (Roza Hastalığı) Nedir? Neden Olur?
500 kez okundu
20 Ağustos 2023 Pazar
Seboreik Dermatit: Nedir, Nedenleri, Belirtileri ve Tedavisi
500 kez okundu
20 Ağustos 2023 Pazar
Sedef Hastalığı (Psoriasis) Nedir? Belirtileri Nelerdir?
500 kez okundu
20 Ağustos 2023 Pazar
Tırnak Mantarı : Nedir, Belirtileri, Teşhis ve Tedavisi
500 kez okundu
20 Ağustos 2023 Pazar
Uyuz Belirtileri Nelerdir? Uyuz Hastalığı Nedir?
500 kez okundu
20 Ağustos 2023 Pazar
Vitiligo: Türleri, Belirtileri, Nedenleri, Tedavi Yöntemleri
500 kez okundu
20 Ağustos 2023 Pazar
Kaşıntı Neden Olur? Kaşıntıya Ne İyi Gelir, Nasıl Geçer?
500 kez okundu
20 Ağustos 2023 Pazar
Akne (Sivilce) Nedir? Akne Belirtileri, Nedenleri ve Tedavisi
500 kez okundu
20 Ağustos 2023 Pazar
Altın İğne (İğneli Radyofrekans)
500 kez okundu
20 Ağustos 2023 Pazar
Bölgesel İncelme ve Selülit Tedavisi
500 kez okundu
20 Ağustos 2023 Pazar
Botoks
500 kez okundu
20 Ağustos 2023 Pazar
Cilt Bakımında Hydrafacial MD Power ve Aquapeel Cilt Bakımı
500 kez okundu
20 Ağustos 2023 Pazar
Annelik Estetiği Nedir, Türleri ve Uygulama Teknikleri
500 kez okundu
20 Ağustos 2023 Pazar
Dolgu
500 kez okundu
20 Ağustos 2023 Pazar
DUAL (HIFU)
500 kez okundu
20 Ağustos 2023 Pazar
Exilis Elite Hakkında Bilmeniz Gerekenler
500 kez okundu
20 Ağustos 2023 Pazar
Fraksiyonel Karbondioksit Lazer
500 kez okundu
20 Ağustos 2023 Pazar
Göz Çevresi (Light Eyes)
500 kez okundu
20 Ağustos 2023 Pazar
Hydrafacial Cilt Bakımı
500 kez okundu
20 Ağustos 2023 Pazar
Kalıcı Makyaj
500 kez okundu
20 Ağustos 2023 Pazar
Kimyasal Peeling
500 kez okundu
20 Ağustos 2023 Pazar
Lazer Epilasyon ve Lazerle Kılcal Damar Tedavisi
500 kez okundu
20 Ağustos 2023 Pazar
Lazer Liposuction
500 kez okundu
20 Ağustos 2023 Pazar
Leke Tedavisi
500 kez okundu
20 Ağustos 2023 Pazar
Mezolift
500 kez okundu
20 Ağustos 2023 Pazar
PRP ile Yüz Gençleştirme
500 kez okundu
20 Ağustos 2023 Pazar
Saç Dökülmesi ve Saç Canlandırma Tedavileri
500 kez okundu
20 Ağustos 2023 Pazar
Saç Ekimi
500 kez okundu
20 Ağustos 2023 Pazar
Somon DNA Aşısı
500 kez okundu
20 Ağustos 2023 Pazar
Yaz aylarında aşırı terleme ve tedavisi
500 kez okundu
20 Ağustos 2023 Pazar
Yüz PRP
500 kez okundu
20 Ağustos 2023 Pazar
Yüz ve Dudak Dolgusu Nedir? Dolgu İşlemi Nasıl Yapılır?
500 kez okundu
20 Eylül 2023 Çarşamba
Ayaklarda sık görülen 4 cilt hastalığı
20 Eylül 2023 Çarşamba
Kıl Kökü İltihabı
20 Eylül 2023 Çarşamba
Cüzzam Hastalığı
17 Ekim 2023 Salı
Anti-Aging | Mezolifting / Yüz Mezoterapisi
11 Aralık 2023 Pazartesi
Cilt Lekeleri Neden Olur? Cilt Lekeleri Nasıl Geçer?
17 Ocak 2024 Çarşamba
Yanığa Ne İyi Gelir? Yanık Dereceleri Nelerdir?
17 Ocak 2024 Çarşamba
Güneş Yanığına Ne İyi Gelir?
17 Ocak 2024 Çarşamba
Saç Dökülmesine Ne İyi Gelir? Saç Dökülmesi Nasıl Geçer?
9 Şubat 2024 Cuma
Ayak Kokusuna Ne İyi Gelir? Ayak Kokusu Nasıl Geçer?
9 Şubat 2024 Cuma
Dil Yarasına Ne İyi Gelir? Dil Yarası Neden Olur?
9 Şubat 2024 Cuma
Nasıra Ne İyi Gelir? Nasır Nasıl Geçer?
9 Şubat 2024 Cuma
Pişiğe Ne İyi Gelir? Pişik Neden Olur? Pişik Nasıl Önlenir?
9 Şubat 2024 Cuma
Uçuğa Ne İyi Gelir? Uçuk Nasıl Geçer? Uçuk Neden Olur?
3 Nisan 2024 Çarşamba
Mezoterapi Nedir? Mezoterapi Ne İşe Yarar?
17 Nisan 2024 Çarşamba
Nioli Yağı Nedir? Nioli Yağının Faydaları Nedir?
17 Temmuz 2024 Çarşamba
Behçet Hastalığı Nedir? Behçet Hastalığı Belirtileri Nelerdir?
7 Ağustos 2024 Çarşamba
Köpek Memesi Hastalığı Nedir? Köpek Memesi Hastalığı Tedavisi
20 Ağustos 2024 Salı
Retinol Nedir? Retinol Ne İşe Yarar?
23 Ağustos 2024 Cuma
PRP Nedir? PRP Tedavisi Ne Amaçla Uygulanır?
11 Kasım 2024 Pazartesi
Kelebek Hastalığı (Lupus) Nedir? Belirtileri Nelerdir?
12 Kasım 2024 Salı
Bit Nedir? Belirtileri Nelerdir? Bit En Hızlı Nasıl Geçer?
Öne Çıkan Kanser Yazıları