Geçirgen Bağırsak Sendromu Nedir? Belirtileri ve Tedavisi

Herkesin bağırsakları yarı geçirgendir. Bağırsakların mukoza zarı, yiyeceklerdeki su ve besinleri kan dolaşımı ile emecek şekilde tasarlanmıştır. Ancak bazı kişilerde bağırsak geçirgenliği veya aşırı geçirgenliği değişkenlik gösterebilir. Geçirgen bağırsak sendromu, bağırsak bariyerinin bozulduğu ve bağırsaklardaki toksinlerin kan dolaşımına girmesine izin verdiği fikrine atfedilen bir dizi semptomdur. Şu anda tanınmış bir tıbbi tanı olmasa da, bağırsak geçirgenliğinin artmasının çeşitli semptomlara ve koşullara katkıda bulunduğu fikrinin, devam eden daha fazla araştırmayla bazı bilimsel kanıtları vardır. Belirtileri spesifik bir şekilde belli olmayan bu hastalığın teşhisi ve tedavisi için çeşitli yöntemler bulunur.

Geçirgen Bağırsak Sendromu Nedir?

Geçirgen bağırsak sendromu, bağırsakların iç yüzeyini etkileyen bir gastrointestinal bozukluktur. Geçirgen bağırsak, göreceli bağırsak geçirgenliği kavramını veya nesnelerin bağırsak astarından geçme yeteneğini ifade eder. Geçirgen bağırsak sendromu, bağırsak geçirgenliğinin yalnızca gastrointestinal hastalığın bir belirtisi değil, aynı zamanda bağımsız olarak gelişen altta yatan bir neden olduğunu öne süren bir teoridir. Bağırsak bariyeri bozulmuşsa, toksinlerin kan dolaşımına girmesine izin veriyor olabileceği öne sürülür.

Bağırsak geçirgenliği; inflamatuar bağırsak hastalığı ve çölyak hastalığı da dahil olmak üzere sindirim sistemini etkileyen çeşitli inflamatuar ve otoimmün hastalıkların bilinen bir özelliğidir. Bu vakalarda bilim insanları genellikle bunun bir neden değil, bir semptom olduğunu düşünür. Bu hastalıklar bağırsaklarda kronik inflamasyona neden olur. Bu da zamanla bağırsak bariyerinin kademeli olarak aşınmasına yol açar. Bu hastalıklara teşhis konmadan önce insanlarda bağırsak geçirgenliğinin bulunduğu durumlar olmuştur. Bu durum, bağırsak geçirgenliğinin bu hastalıklardan bağımsız olarak gelişebileceği, hatta katkıda bulunan bir neden olabileceği yönünde bazı spekülasyonlara yol açmıştır. Ancak bu vakalarda bağırsak geçirgenliğinin tek başına hastalığa neden olmak için yeterli olmadığı sonucuna varılmıştır. Hastalığın erken belirtisi olma ihtimalinin daha yüksek olduğu düşünülmüştür.

Geçirgen Bağırsak Sendromu Belirtileri Nelerdir?

Bağırsak geçirgenliğinin artması olarak da bilinen geçirgen bağırsak Sendromu, bağırsak zarının tehlikeye girerek zararlı maddelerin kan dolaşımına sızmasına izin verdiği bir durumdur. Bağırsak geçirgenliğiyle doğrudan ilişkili herhangi bir semptom yoktur. Ancak bağırsak geçirgenliği genellikle bağırsak astarının yaralanmasından kaynaklanır ve bundan dolayı semptomlar görülebilir. Geçirgen bağırsak sendromu belirtileri ise şu şekildedir;

Şişkinlik
Gaz
İshal
Kabızlık
Yorgunluk
Cilt sorunları (akne gibi)
Gıda hassasiyeti
Anksiyete
Depresyon
Eklem ağrısı
Sık enfeksiyon görme
Baş ağrısı
Karışıklık ve konsantre olma zorluğu
Demans

Geçirgen bağırsak sendromu semptomlarının yoğunluğu değişebilir ve çölyak gibi sağlık sorunlarıyla örtüşebilir, bu da tanıyı zorlaştırabilir.

Geçirgen Bağırsak Sendromu Neden Olur?

Geçirgen bağırsak sendromunun kesin nedeni hala bir araştırma konusudur, ancak çeşitli faktörlerin katkıda bulunduğuna inanılmaktadır. Geçirgen bağırsak sendromu nedenleri hakkında detaylı bilgi için yazının devamına göz atılabilir.

Kötü Beslenme: İşlenmiş gıdalar ve şeker açısından zengindir.
Kronik Stres: Bağırsak dengesini ve bariyer fonksiyonunu bozabilir.
İlaçlar: NSAID'ler gibi bazı ilaçlar bağırsak astarını etkileyebilir.
Enfeksiyonlar ve Toksinler: Bağırsaktaki bakteriyel dengesizlikler
Genetik Faktörler: Bireyleri bağırsak geçirgenliği sorunlarına yatkın hale getirebilir.

Tüm bunların yanı sıra bağırsak geçirgenliğinin değişmesi, kısmen sindirilmiş gıda parçacıklarının, zehirli atıkların ve hatta bakterilerin doğrudan kan dolaşımına geçmesine izin vererek alerjilere ve diğer kronik hastalıklara yol açar. Bağışıklık sistemi devreye girerek yabancı parçacıkların etrafında antikorlar oluşturur.

Bu kümeler vücudun her yerine yayılarak egzama, astım, artrit, hassas bağırsak, migren vb. gibi çok çeşitli semptomlara neden olur. Bağışıklık sisteminin sürekli tükenmesi, sonunda bağışıklığın tükenmesine, kronik hastalıklara ve otoimmün hastalıklar (romatoid artrit, tiroidit, kardiyovasküler hastalıklar) sebep olabilir. Karaciğerin üzerindeki yük de kanı detoksifiye etmeye çalıştığı için büyük ölçüde artar. Gıdaların optimal sindirimi ve parçalanması için gerekli olan mide asidi ve pankreas enzimlerinin azalması, sağlık durumunu daha da tehlikeye atar. Stres sırasında adrenal bezlerden aşırı miktarda kortizol salgılanması, geçirgen bağırsak sendromunu ağırlaştıracaktır.

Geçirgen Bağırsak Sendromu Nasıl Teşhis Edilir?

Piyasadaki birçok test, geçirgen bağırsak sendromunu teşhis etme potansiyeline sahip denilebilir. Ancak bu testler klinik olarak kanıtlanmamıştır. Geçirgen bağırsak sendromu teşhisi birkaç yöntemle gerçekleştirilebilir. Geçirgen bağırsak sendromu testleri genellikle farklı belirteçleri ölçmek için dışkı veya idrar örneklerini kullanır.Dışkı testleri bağırsaktaki bakteri, parazit ve patojen türlerini ölçer. Bu testler mikrobiyom dengesizliği olup olmadığını ortaya çıkarabilir.

Geçirgen bağırsak sendromu için yapılan idrar testleri, mannitol ve laktuloz içeren bir solüsyonun içilmesini ve ardından her birinin idrarla atılan miktarlarının ölçülmesini içerir. Laktuloz, sağlıklı bağırsak astarlarına sahip kişilerde emilime direnç gösteren büyük bir moleküldür. İdrardaki yüksek laktuloz seviyeleri, sızdıran bağırsak teşhisini gösterir.

Bununla birlikte, sızdıran bağırsak sendromu klinik bir tanıdır. Bu, belirtilere göre teşhis konulduğu anlamına gelir. Endoskopik bir prosedür, inflamasyonu belirleyerek ve biyopsi alarak geçirgen bağırsak tanısını doğrulamaya yardımcı olabilir.

Geçirgen Bağırsak Sendromu Nasıl Tedavi Edilir?

Geçirgen bağırsak sendromu karmaşık bir durum olsa da, tedavisi genellikle çok yönlü bir yaklaşımı içerir. Geçirgen bağırsak sendromu tedavi yöntemlerinden bazıları şu şekilde aktarılabilir:

Gluten, şeker ve süt ürünleri gibi sorun yaratan gıdaları ortadan kaldırmak faydalı olabilir.
Bağırsakları tahriş etme olasılığı daha düşük olan gıdalar tercih edilmelidir. Örneğin; Lahana turşusu, kimchi, yoğurt, kefir ve turşu gibi fermente gıdalar tüketilebilir.
L-glutamin (bağırsak astarını iyileştirir), D vitamini, çinko ve omega-3 yağ asitleri (balık yağı gibi) takviyeler kullanılabilir.
İyi bağırsak bakterilerini yeniden çoğaltmak: Probiyotikler bağırsa bakterileri açısından oldukça faydalıdır.
Kırmızı et ve süt ürünlerinin kısıtlanabilir.
Şeker, yapay tatlandırıcılar ve tuz kısıtlanabilir.
Uyku düzenine dikkat edilmelidir.
Düzenli fiziksel egzersiz yapmak faydalı olur.
Stresin kısıtlanması önemlidir.

Son güncellenme tarihi: 23 Mayıs 2024

Yayınlanma tarihi: 21 Nisan 2022