Sivrisinek Isırığı (Kaşıntısı): Neden Olur, Ne İyi Gelir, Korunma Yolları

Sivrisinekler küçük, kısa ömürlü, ince ve uzun bacaklarıyla kolayca tanınan, kanatlı böcek grubuna dahil narin hayvanlardır. Genellikle yaz geceleri hayatımıza dahil olan sivrisinekler, ısırdıktan sonra deride bırakmış oldukları kaşıntılı tümsekler ile bilinir. Belirgin olarak görülen kaşıntılı tümsekler, sivrisineklerin kan emmek için kullandıkları bir kimyasal sonucunda gelişen alerjik tepkilerdir. Kan emme yöntemiyle beslenen sinekler genellikle dişi sivrisinekler olarak bilinir. Dişi sivrisinekler, üremelerini gerçekleştirmek için insan veya hayvan kanında bulunan proteine ihtiyaç duyar. Erkek sivrisinekler ise daha çok çiçek ve bitki öz suları ile beslenir. Sivrisinek ısırığı ortalama yirmi dört saat içinde geçer ve ciddi problemler yaratmaz. Fakat alerjik reaksiyonlar açısından takip edilmesi gerekir. Ayrıca endemik bölgelerde sıtma, batı nil virüsü, denk hastalığı, fil hastalığı, sarı humma, zika virüsü gibi ciddi hastalıklar görülebilir.

Sivrisinek Isırığı Kaşıntısı Neden Olur?

Dişi sivrisinekler, üreme oluşumu için kana yumurta bırakma ihtiyacı duyarlar. Genellikle iki yaşamlılar, sürüngenler, kuşlar, hayvanlar ve insanlardan kan emerler. Sivrisinek türlerinden bazıları ise yumurta bırakmak için kan emme ihtiyacı duymazlar. Sivrisineklerin hortumunun ince olması sebebiyle deri içerisinden kolaylıkla kan emerler. Emilen kanda pıhtılaşma olmaması için sivrisinekler tarafından damara tükürük salgısı bırakılır. Damar içerisine bırakılan tükürük salgısı, dokudaki sinir uçlarını uyarır ve ısırılan alanda acı ve kaşıntı hissine sebep olur. Sivrisinek ısırığı sonucunda 2-10 mm büyüklüğünde şişlik oluşur. Aynı zamanda sivrisineklerin damarda bırakmış oldukları tükürük sıvısı, bazı hastalıkların bulaşmasındaki ana etmendir. Emilen kan miktarı arttıkça kaşıntı etkisinde azalma gözlemlenir.

Sivrisinek ısırığı kaşıntısı, ısırılan bölgeye uygulanan özel jeller sayesinde daha hızlı iyileşir. Kaşıntı olan bölgeye alkol içerikli parfüm, kolonya vb. ürünler kullanımı deride tahrişe neden olur ve leke oluşumuna zemin hazırlar. Ayrıca sivrisinekler tarafından ısırılan bölge kaşındığı zaman deride kızarıklık ve kanamalara sebep olabilir. Böyle bir durumda deri kanatılarak açıldığı için enfeksiyon oluşumuna zemin hazırlar.

Sivrisinek Isırığı Enfeksiyon Belirtileri

Sivrisinek ısırıkları, her yaz döneminde karşılaşılabilen önemsiz bir durum gibi görülse de ciddi problemlere neden olabilir. Özellikle düzenli aralıklarla seyahat edenler, dere yataklarına yakın mesafede ikamet edenler, bağışıklık sistemi zayıf olanlar ya da açık alanlarda çalışan kişiler enfeksiyon oluşumuna daha çok yatkındır. Diyabet, kanser, hipertansiyon ve böbrek hastalığı gibi kronik hastalıklara sahip olanlar ise daha ciddi enfeksiyon belirtileri gösterebilir. Ciddi enfeksiyon belirtileri gösteren hastalar zaman kaybetmeden en yakın sağlık kuruluşuna başvurmalıdır. Sivrisinek ısırığı enfeksiyon belirtileri şu şekilde sıralanabilir:

• Isırılan alanın çevresinde kırmızı renk değişikliği
• Isırılan alanda çürük görünümlü koyu renkler
• Isırılan alanda 1-3 dk içinde oluşan küçük sert tümsek oluşumu ve ortasında bir nokta görünümü
• Kızarıklık
• Kaşıntı
• Küçük sert tümsekler yerine içi su dolu şişlik oluşumu
• Alerjik reaksiyon durumları (kurdeşen, boğazda şişme, baygınlık, hırıltı)

Genel olarak bu belirtiler haricinde hayati tehdit oluşturabilecek belirtilerin görülmesi nadirdir. Bazı durumlarda anaflaksi gibi ciddi bir reaksiyon nadir de olsa gelişebilir. Anaflaksi gelişmesi durumunda boğazda şişkinlik hissi, cilt döküntüsü, bilinç değişikliği, hırıltılı soluma gibi belirtiler oluşabileceği için yakından takip edilmesi gerekir.

Sivrisinek Isırmasına Ne İyi Gelir?

Sivrisinek ısırıklarının yarattığı kaşıntılar genellikle birkaç gün içinde kaybolur. Fakat bazı kaşıntılar şiddetli olur ve hayat kalitesini engeller. Bu ısırık sonucu oluşan kaşıntı ve ağrı evde bulunan basit malzemeler sayesinde giderilir. Sivrisinek ısırığına doğal çözümler aşağıda belirtilmiştir:

• Sivrisinekler tarafından ısırılan bölgenin kaşıntısı ne kadar şiddetli olursa olsun kaşıma işlemi yapılmamalıdır.
• Kızarmış ve şişmiş alan temiz tutulmalıdır. Bu sayede yara iyileşimi hızlanır ve enfeksiyon riski azalır.
• Isırılan bölgeye kısa süreyle buz uygulaması yapılabilir.
• Limon ya da tuzlu soğuk su ile ısırılan bölgeye kısa süreli kompres uygulanabilir.
• Kullanılmış poşet çaylarını buzdolabında saklayarak, sivrisinek ısırıklarındaki kaşıntıyı önlemek için kullanabilirsiniz. Buzdolabından çıkarılan poşet çaylar ısırılan alana yerleştirilir ve böylelikle serinletici bir etki sağlar.
• Aloe vera bitkisinin yapraklarından bir parça alıp, içindeki jelimsi yapıyı çıkararak, ısırılan bölgeye direkt olarak sürebilirsiniz.
• Doğal antibiyotik olan sarımsağı ezip doğal yağlardan olan hindistan cevizi yağı ile seyrelterek ısırılan bölgeye uygulayabilirsiniz. Sarımsak, aynı zamanda ısırılan alanın dezenfekte olmasına yardımcı olur.
• Fesleğen bitkisi de sivrisinek kaşıntısına ve yarattığı alerjik etkileri ortaya kaldırmakta yardımcı olabilecek bir bitkidir. Bir miktar çiğ fesleğen yaprağıyla ısırılan bölgeye masaj yaparak cildi rahatlatabilirsiniz.
• Bal, antibakteriyel özelliği sayesinde ısırılan bölgeye uygulandığında, ısırık üzerindeki iltihabı azaltabilir.
• Taze kesilmiş soğan suyu sivrisinek ısırığının yaratmış olduğu ağrıyı ve tahribatı azaltabilir. Soğanı bölgeye uyguladıktan sonra cilt iyice temizlenmeli ve durulanmalıdır.
• Kekik yaprağının ısırılan bölgeye 10 dk boyunca uygulanması, kaşıntı hissinin azalmasına yardımcı olur.
• Papatya çayı ısırılan bölgeye uygulanarak iltihabı azaltır ve iyileştirme hızını arttırır.
• Yulaf ezmesini su ile karıştırıp lapa hale getirdikten sonra ısırılan bölgeye uygulayabilirsiniz. Bir süre bekledikten sonra yıkayıp ardından nemlendirici sürülmesi gerekir.
• Halk arasında yaygın olarak bilinen, ısırılan bölgeye kolonya, parfüm, diş macunu gibi yaklaşımlar cildi tahriş ederek şikayetleri ve enfeksiyon riskini artırdığı için önerilmemektedir.

Bebeklerde Sinek Isırığına Ne İyi Gelir?

Yenidoğan bebekler ve küçük çocukların bağışıklık sistemi yetişkinlere kıyasla daha zayıftır. Bağışıklığın düşük olması sivrisinek ısırığı sonrasında ciddi problemlere neden olabilir. Sivrisinek ısırıklarının çocuklar veya bebekler üzerinde herhangi bir alerjik reaksiyon göstermesi durumunda kan ve deri üzerinden testler yapılır. Yapılan alerji testleri kesin tanıyı koymak için yardımcı olur. Bebekler ve çocukların bağışıklık sistemi gelişene kadar gerekli önlemler ebeveynler tarafından alınması gerekir. Uyku esnasında bebeği korumaya almak için yatağın üst ve kenarları şeffaf bir örtü ya da cibinlik ile kapatılabilir. Örtü üstüne koruyucu ilaç sıkılması korunma oranını arttırır. 2 aydan büyük bebekler için sivrisinek uzaklaştırıcı spreyler kullanılabilir. Sivrisinek ısırığından koruyucu uzun kollu kıyafetler tercih edilebilir. Yaşanılan yerin su birikintisi, göl, dere yatağı ya da yeşillikli alanlardan uzakta olması da koruyucu yöntemler arasında yer alır.

Sivrisinek ısırığından sonra 3 cm’den geniş bölgesel kabarıklıklar oluşabilir. Oluşan kabarıklık bir müddet sonra su toplayabilir. Bununla beraber ateş çocuklarda yaygın olarak görülür. Bu bölgesel kabarıklıklar genellikle 3-10 gün içinde iyileşir. Bazı çocuklarda ise nadiren akut yaygın ürtiker, alerjik şok, serum hastalığı gibi alerjik reaksiyonlar görülebilir.

Sivrisinek ısırığının sebep olduğu kaşıntıyı azaltmak için çocuklarda genelde antihistaminik kremler tercih edilir. Ancak sistemik alerji bulguları olan çocuklarda tedavi değişir..

Tedavide öncelikli olarak sivrisinek ısırığı sonrasında gelişen alerjik belirtiler yakından takip edilmelidir, ve bebeğin ya da çocuğun sivrisineklerden uzak tutulması gerekir. Alerjik belirti gözlemlenen çocuk ya da bebek için aşağıdaki tedavi yöntemleri uygulanır:

• Antihistaminik içeren ilaçlar ağızdan verilmeli ve ısırılan bölgeye kortizonlu kremler reçete edildiyse ince bir tabaka halinde doktorunuzun önerdiği süre boyunca istemiyle sürülmelidir.
• Sistemik reaksiyon belirtileri gösteren çocuklarda ise ağız yoluyla kortizon kullanımı hekim istemiyle uygulanır.
• Bölgesel reaksiyonlar ateş ile birlikte gerçekleşiyorsa ateş düşürücü ilaçlar da kullanılır.
• Enfeksiyon durumu olmadığı sürece antibiyotik kullanımı önerilmez.

Şiddetli alerjik belirtiler gösteren çocuklar genellikle bağışıklık sistemi düzelene kadar sivrisinek ısırığından etkilenir. Çocuklar genellikle 5 yaşından sonra bağışıklık sisteminin gelişmesi ile birlikte alerjik belirti göstermezler.

Kendinizde veya çocuğunuzda sivrisinek ısırması sonucunda şiddetli allerjik belirtiler gözlemliyorsanız bir sağlık kuruluşuna başvurarak uzman hekimlerin muayenesinden geçebilirsiniz. Hekiminizin önerileri doğrultusunda gerekli tetkikleri yaptırarak olası hastalıklarınızın erken dönemde teşhis edilmesini sağlayabilirsiniz.