Kusma Neden Olur? Kusmaya Ne İyi Gelir?

Kusma mide içeriğinin istemsizce dışarı çıkarılmasına neden olan bir sindirim sistemi rahatsızlığıdır. Genellikle meydana gelmeden önce mide bulantısı hissedilir. Birçok patolojik durumun bir belirtisi olarak meydana gelebilir. Enfeksiyon, kafa travmaları, kanser tedavileri, bazı ilaçlar, zehirlenmeler, tıbbi müdahaleler ve hastalıklar sonucunda kusma görülebilir. Kustuktan sonra vücuttan aşırı su ve elektrolit kaybı söz konusu olmasından dolayı yeterli hidrasyon sağlanmalıdır. Mide bulantısı hissedildiğinde kusmayı önlemek için bazı yöntemlere başvurulabilir. Bununla beraber kustuktan sonra ise vücuttaki kayıpları ve hasarları telafi etmek için de bazı uygulamalara yapılabilir. Özellikle vücutta yarattığı etkileri en aza indirmek için birkaç yöntem uygulanmalıdır. Bunlardan en önemlisi vücuttan aşırı sıvı kaybedilmesinden dolayı kustuktan sonra tolere edebilecek düzeyde su tüketmek önemlidir. Kusma sık sık ve sürekli olarak yaşanıyorsa mutlaka uzman bir sağlık hekime başvurulmalıdır.

Kusma Neden Olur?

Kusma mide içeriğinin ağızdan dışarı istemeden atılmasıdır. Bu durum sırasında mide kasları güçlü şekilde kasılır ve mide içeriğini ağıza iter. Bu özelliği ile vücuttaki zararları uzaklaştırmayı sağlayan bir reflekstir. Bunun yanı sıra kusma bir hastalıktan ziyade semptom olarak ortaya çıkar. Birçok tıbbi durumunun belirtisi olarak süresine bağlı akut veya kronik kusma meydana gelebilir. Akut ve kronik kusmaya enfeksiyon, ağrı, stres, bazı ilaç ve hastalıklar neden olabilir.

Akut Kusma Nedenleri

Akut kusma; iki günden az süren veya aniden ortaya çıkan nöbetler şeklinde görülür. Bu durumu tetikleyici faktörler şunlardır:

Hepatit, pankreatit, menenjit ve gastroenterit gibi enfeksiyon hastalıklar
Gıda zehirlenmesi
Taşıt ve deniz tutması
Diyabetik ketoasidoz
Apandisit
Ameliyat sonrası
Beyin hasarı, sarsıntısı, menenjit ve tümör gibi kafa içi basıncı artıran hastalıklar

Kronik Kusma Nedenleri

Kronik kusma; iki günden uzun süren ve tekrarlayan ataklar meydana gelmesi durumudur. Genellikle tıbbi müdahale gerektiren bir rahatsızlıktır. Bu rahatsızlığın nedenleri şunlardır:

Radyoterapi (Radyasyon terapisine dayalı kanser tedavisidir.)
Kemoterapi (İlaç tedavisine dayalı kanser tedavisidir.)
Yüksek doz vitamin alımı
Gebelik
Migren (şiddetli baş ağrısı)
Çölyak gibi gıda alerjileri
Reflü gibi üst sindirim sistemi bozukluğu
Gastroparez (Midenin geç boşalması hastalığıdır.)
Böbrek taşı
Bazı ilaçlar
Anksiyete ve depresyon gibi psikolojik hastalıklar

Kusmaya Ne İyi Gelir?

Kusma hastalıkların semptomu olarak meydana gelmesinin yanı sıra refleks olarak da meydana gelebilir. Özellikle zehirlenmeye bağlı vücuttan zararlı besinleri uzaklaştırmak amacıyla ortaya çıkabilir. Bu durumlarda zararlı besinleri vücuttan uzaklaştırmak için refleks olarak gerçekleştirmek en doğru yöntemdir. Ancak sık sık yaşanması vücudun su ve elektrolit dengesinin bozulmasına neden olabilir. Bu nedenle kusmayı önleyecek ve zararlarını en aza indirecek yöntemler şunlardır:

Mide bulantısı hissedildiğinde ayakta ve hareketli aktiviteler yapılıyorsa oturmak ve aktiviteler kısıtlamak mide bulantısına iyi gelebilir.
Zencefilli içecekler içmek mideyi rahatlatır.
Buz parçaları emmek ve çiğnemek bulantıyı hafifletmeye yardımcı olur.
Mide bulantısı hissedildiğinde baharatlı ve yağlı besin tüketiminden kaçınılmalı ve daha yumuşak besinler tüketmek mideyi rahatsız etmez.
Zor sindirilen besinlerin tüketiminden kaçınmak midenin dinlenmesine yardımcı olur.
Yavaş yavaş ve daha küçük porsiyonlarda tüketmek mide bulantısını önler.
Stres ve kaygıya bağlı mide bulantısı hissediliyorsa derin nefes egzersizleri uygulamak mideyi rahatlatır.

Çocuklarda Mide Bulantısı ve Kusmaya Ne İyi Gelir?

Çocuklarda bulantı bulantı ve kusma sık sık görülen bir rahatsızlıktır. Genellikle enfeksiyonlar ve kısa süreli hastalıklarda meydana gelir. Çocuklarda kusma ve bulantı çoğunlukla kendiliğinden iyileşir. Özellikle çocuklar yetişkinlere göre daha çok susuz kalma eğilimindedir. Bu nedenle hastalık boyunca çocuğun elektrolit ve su dengesini korumak için şunlar uygulanabilir:

Çocuk tolere edebildiği kadar su içmeye teşvik edilmelidir.
Çocuk sakinleştiğinde ve kendini iyi hissetmeye başladıktan sonra küçük miktarda besinler beslenmeye eklenebilir.
Tahıllar, krakerler ve ekmek gibi yumuşak besinlerin sindirimi daha kolay olması nedeniyle beslenmeye küçük miktarlarda eklenecek ilk besinler olabilir.
Çocuklarda kusma sık sık enfeksiyona nedeniyle meydana gelmektedir. Bu nedenle çocuğun ellerini sık sık ve sabunla yıkadığından emin olunmalıdır.
Eğer ishalde gözleniyorsa şekerli besin ve içecekler çocuğa verilmemelidir. Bu besinler ishali daha da kötüleştirir.

Bebeklerde sıklıkla regürjitasyona (Mide ve yemek borusu arasındaki kapakçığın açılıp mide içeriğin ağıza gelmesidir.) bağlı beslenme sırasında yenilen yiyecekler ağızdan geri gelebilir. Regürjitasyon bebeklerin mide kasları tam gelişmemesinden dolayı normal olarak görülebilir. Bu durumu önlemek için bebeklerin beslenmesinde şu uygulamalar yapılabilir:

Bebek yatar pozisyon yerine dik pozisyonda beslenmesi yapılmalıdır.
Beslendikten sonra bebek hemen yatırılmamalıdır. Arkasına destek konulup dik durması sağlanmalıdır.
Bebek beslendikten sonra zıplatma gibi hareketli aktivitelerden kaçınılmalıdır.
Yemeklerin ağıza gelmesini önlemek için bebeğin yemeklerine bebek maması koyulaştırıcı konularak kıvamlı hale getirilmelidir.
Kusmadan sonra rahatsızlık olması halinde bebeğe küçük miktarlarda su veya süt verilerek hidrasyon sağlanmalıdır.
Bebek emzirilerek besleniyorsa kustuktan sonra anne sütü verilmeye devam edilmelidir.
Bebeğin maması için kullanılan araç ve gereçler sanitasyonu iyi yapıldığına emin olunmalıdır.

Hamilelerde Kusmaya Ne İyi Gelir?

Hamilelerde günün herhangi bir saatinde mide bulantısı ve kusma görülebilir. Özellikle sıklıkla sabahları mide bulantısı ve kusma meydana gelebilir. Bu durum sıklıkla sabah bulantısı olarak adlandırılır. Hamilelerde meydana gelen bu durum fiziksel ve hormonal değişimlerden kaynaklı ileri gelmektedir. Genellikle hamileliğin ilk üç ayında yaygın olarak görülen bir rahatsızlıktır. Üç ay sonunda gebelerin çoğunda iyileşme gözlenir fakat bazen kalıcı olabilir. Bu süreçte mide ve bulantı şikayetinden daha az etkilenmek için şunlar yapılabilir:

Yatağın yanında birkaç kraker bulundurmak ve kalkmadan önce onları yemeniz mideyi rahatlatmaya yardımcı olur.
Öğünler küçük porsiyonlarda birkaç öğüne paylaştırmak ve öğün atlamamak mide bulantısını önler.
Baharatlı ve yağlı besinlerin tüketimi kaçınılması mide bulantısını önler.
Ara öğün olarak şekerli ve besleyici değeri düşük besinler yerine fındık, elma, peynir, yoğurt ve fıstık ezmesi gibi protein açısından zengin besinler tüketmelidir.
Keskin ve rahatsız edici kokulara maruziyetten kaçınmak.
Sabah uyandığında odayı havalandırmak ve temiz hava almak mide bulantısına iyi gelir.
Yemek yedikten sonra uzanmak yerine oturmak ve yürüyüş yapmak iyi gelir.
Hamilelik boyunca almanız gereken vitaminleri ara öğünleriniz ile beraber almak mideyi daha az rahatsız eder.

Hangi Durumda Doktora Başvurulmalıdır?

Kusma genellikle zararsız bir rahatsızlıktır. Vücudun kendini iyi hissetmek için başvurduğu bir yoldur. Ancak sık yaşanması vücuttan kayıpların artmasına neden olmaktadır. Bu kayıplar ciddi boyutlara ulaştığında yaşamı tehdit edici olabilir. Bu nedenle şu durumlarda doktora başvurulmalı:

İki günden daha fazla sürdüğü durumlarda,
Göğüste ağrı ve karın ağrısı eşlik ediyorsa,
Ciddi baş ağrısı,
Baş dönmesi ve bilinç bozukluğu,
Ateş,
Dehidrasyon belirtileri (baş ağrısı, ağızda kuruluk, aşırı susama),
Kas krampları,
Kusmukta kan,
İshal,
Uzun süre idrara çıkamama.

Bebeklerde kusma fizyolojik olarak meydana gelmektedir. Ancak bu durumun sık sık meydana gelmesi yani kronikleşmesi büyüme ve gelişme görülüğü olmasına, idrar miktarında azalma ve ağlarken gözyaşı gelmemesi durumunda doktora başvurulmalıdır. Eğer bebeğiniz ve siz bahsedilen semptomları, sürekli mide bulantısı ve kusma şikayetleriniz varsa uzman bir sağlık hekimine başvurunuz. Mide bulantısı hissedildiğinde ve kusma sonrasında yapmanız gerekenler hakkında bilgi edininiz.

Son güncellenme tarihi: 17 Nisan 2024

Yayınlanma tarihi: 17 Nisan 2024