Gluten hassasiyeti buğday, arpa ve çavdar gibi tahıllarda bulunan gluten proteinine karşı vücudun olumsuz reaksiyon göstermesi durumudur. Çölyak hastalığından farklı olarak bağırsaklarda kalıcı bir hasar oluşturmayan durum hazımsızlık, şişkinlik, baş ağrısı ve kronik yorgunluk gibi semptomlara neden olabilir. Gluten hassasiyeti olan kişilerin gluten içeren gıdalardan kaçınması semptomları hafifletir ve yaşam kalitesini artırır. Tedavi yöntemi olarak özel bir ilaç bulunmasa da gluten içermeyen diyet uygulanması ve bağırsak sağlığını destekleyici takviyeler alınması önerilir. Düzenli beslenme alışkanlıkları ve bağırsak florasını koruyucu önlemler almak da tedavi sürecine katkı sağlayabilir.
Vücudun gluten proteinine karşı bağışıklık tepkisi geliştirdiği ve sindirim sistemi ile birlikte birçok farklı bölgede semptomlara yol açan bir durumdur. Çölyak hastalığından farklı olarak, bağırsak duvarına doğrudan zarar vermez. Ancak bağışıklık sistemi aşırı tepki göstererek çeşitli belirtilerin ortaya çıkmasına neden olabilir. Genellikle karın ağrısı, şişkinlik, mide krampları, ishal veya kabızlık gibi sindirim sistemi şikayetleriyle kendini gösterir. Bazı hastalarda baş ağrısı, halsizlik, cilt döküntüleri, eklem ağrıları ve depresyon gibi belirtiler de görülebilir. Gluten intoleransı bağırsak geçirgenliğini artırarak kronik iltihaplanmaya yol açabilir. Bu durum uzun vadede bağışıklık sistemi rahatsızlıklarını ve sindirim bozukluklarını tetikleyebilir. Semptomların şiddeti hastadan hastaya değişmekle birlikte, gluten içermeyen bir diyetle belirtiler kontrol altına alınabilir.
Kesin nedeni tam olarak bilinmez. Bağışıklık sistemi, genetik faktörler ve bağırsak mikrobiyotası önemli rol oynar. Bağışıklık sisteminin gluten proteinini zararlı bir madde olarak algılaması, aşırı reaksiyon göstermesine neden olabilir. Bu durum, bağırsak florasının dengesizleşmesine ve sindirim sisteminde iltihaplanmaya yol açabilir. Bazı hastalarda gluten intoleransı, çölyak hastalığı veya buğday alerjisiyle karıştırılabilir.
Aşırı işlenmiş gıdalar, bağırsak geçirgenliğinin artması, bağırsak bakterilerindeki dengesizlikler (disbiyozis) ve genetik yatkınlık, gluten hassasiyetinin ortaya çıkmasında etkili olabilir. Ayrıca stres, beslenme alışkanlıkları ve çevresel toksinler de gluten intoleransını tetikleyebilir.
Sindirim sistemi başta olmak üzere bağışıklık, sinir ve cilt sistemlerini etkileyebilen geniş kapsamlı belirtilerle kendini gösterebilir. Bazı hastalarda sindirim sorunları ön planda olurken bazıları nörolojik veya ciltle ilgili belirtiler yaşayabilir. Semptomlar genellikle gluten içeren gıdalar tüketildikten birkaç saat veya gün sonra ortaya çıkabilir. Gluten hassasiyetinin yaygın belirtileri şöyledir:
Gluten intoleransının teşhisi, çölyak hastalığı veya buğday alerjisi ile karıştırılabileceğinden dolayı dikkatli yapılmalıdır. İlk olarak çölyak hastalığını ekarte etmek için kan testleri (anti-TTG ve EMA testleri) uygulanır. Eğer bu testler negatif çıkarsa, ancak belirtiler devam ediyorsa, gluten intoleransı şüphesi değerlendirilir. Gluten intoleransının kesin bir laboratuvar testi olmamakla birlikte, hastanın semptomları ve diyetle ilişkisi incelenerek teşhis konur. Eliminasyon diyeti uygulanarak gluten içeren gıdalar belirli bir süre tüketilmez ve belirtilerde düzelme olup olmadığı gözlemlenir. Ayrıca bağırsak geçirgenliğini ve inflamasyonu değerlendirmek için bağırsak mikrobiyota testleri ve dışkı analizleri de yapılabilir.
Gluten intoleransının kesin bir ilaç tedavisi bulunmaz. Tedavinin temel prensibi, gluten içeren tüm gıdalardan kaçınılarak beslenme düzeninin değiştirilmesidir. Aşağıdaki ipuçları tedaviye destek olabilir:
Gluten hassasiyeti olanlar içeriğinde gluten bulunan yiyeceklerden tamamen kaçınmalıdır. Özellikle işlenmiş gıdalarda gizli gluten olabileceğinden etiketleri dikkatlice okumak önemlidir. Gluten içeren besinlerden bazıları buğday, arpa, çavdar ve bunlardan yapılan ekmek, makarna, unlu mamuller, bulgur, irmik, kuskus, tarhana, şehriye, hazır soslar, çorbalar ve işlenmiş gıdalar olarak sayılabilir.
Tahılları ve gluten içerebilecek tüm gıda ürünlerini dikkatlice seçmeyi gerektirir. Diyet sürecinde en önemli nokta,işlenmiş gıdaların içeriğindeki gizli gluten kaynaklarını tanımak ve etiket okumaya dikkat etmektir. Glutensiz beslenmede besin çeşitliliğini korumak ve sağlıklı bir diyet sürdürmek için glutensiz alternatiflere yönelmek gereklidir.
Glutensiz beslenirken işlenmiş gıdaların içerik etiketlerini dikkatlice incelemek gerekir. Birçok hazır ürün, gluten içermese bile üretim sırasında çapraz bulaşma riski taşıyabilir. Etiketlerde şu ifadeleri kontrol etmek önemlidir:
Gluten içeren tahılları hayatınızdan çıkarırken, eksik kalan vitamin ve mineralleri tamamlamak için dengeli bir beslenme planı oluşturmanız gerekir. Buğdayın içerdiği B vitamini ve demiri eksik etmemek için et, yumurta, koyu yeşil yapraklı sebzeler ve baklagiller tüketilmelidir. Gluten içeren tahıllar yerine, lif açısından zengin sebzeler, meyveler ve baklagiller tüketilmelidir. Yoğurt, kefir, turşu gibi fermente ürünler bağırsak florasını destekler ve sindirimi kolaylaştırır. Glutensiz diyet yaparken dışarıda yemek yerken veya market alışverişi yaparken ekstra dikkatli olunmalıdır. Restoranlarda yemek sipariş ederken içeriğinde gluten olup olmadığını sormak gereklidir. Evde yemek hazırlarken, glutensiz malzemelerle yemek yapmaya özen gösterilmelidir. Glutensiz ekmek, un ve makarna gibi alternatifler kullanılarak diyetin sürdürülebilirliği artırılabilir.
Son güncellenme tarihi: 03 Mart 2025
Yayınlanma tarihi: 03 Mart 2025
Beslenme ve Diyet
Beslenme ve Diyet
Beslenme ve Diyet
Beslenme ve Diyet
Beslenme ve Diyet
Beslenme ve Diyet
Beslenme ve Diyet
Beslenme ve Diyet
19 Ağustos 2023 Cumartesi
Coronavirüs’e Karşı Bağışıklık Sistemini Güçlendirmenin 8 Yolu
19 Ağustos 2023 Cumartesi
Ketojenik Diyet Nedir? Ne İşe Yarar? Nasıl Yapılır?
19 Ağustos 2023 Cumartesi
Ayva'nın Faydaları
19 Ağustos 2023 Cumartesi
Hindistan Cevizi Yağı: Faydaları, Etkileri, Kullanım Alanları
19 Ağustos 2023 Cumartesi
Kanser ve Beslenme
19 Ağustos 2023 Cumartesi
Kantaron Yağı: Faydaları, Çeşitleri, Kullanım Alanları
19 Ağustos 2023 Cumartesi
Nasıl Kilo Alınır? Sağlıklı Kilo Alma Yöntemleri
19 Ağustos 2023 Cumartesi
Kişiye Özel Beslenme Programları
19 Ağustos 2023 Cumartesi
B12 Vitamini Eksikliği Belirtileri Nelerdir?
19 Ağustos 2023 Cumartesi
Çörek Otu: Faydaları, Etkileri, Tüketimi
19 Ağustos 2023 Cumartesi
Kefirin Faydaları Nelerdir? Kefir Ne İşe Yarar?
19 Ağustos 2023 Cumartesi
Kekik Çayı: Nedir, Faydaları, Tüketimi
19 Ağustos 2023 Cumartesi
Keten Tohumu Faydaları Nelerdir?
19 Ağustos 2023 Cumartesi
Papatya Çayı : Faydaları, Etkileri, Tüketimi
19 Ağustos 2023 Cumartesi
Rezene Çayı : Nedir, Faydaları, Tüketimi
19 Ağustos 2023 Cumartesi
Semizotu Faydaları Nelerdir?
19 Ağustos 2023 Cumartesi
Yaban Mersini: Faydaları, Etkileri, Kullanım Alanları
19 Ağustos 2023 Cumartesi
Zencefilin Faydaları Nelerdir? Zencefil Nelere İyi Gelir?
20 Eylül 2023 Çarşamba
Anoreksiya
20 Eylül 2023 Çarşamba
Ginseng Nedir?
9 Kasım 2023 Perşembe
Güçlü hafıza ve beyin sağlığı için B vitamini tüketilmeli
9 Kasım 2023 Perşembe
Zerdeçalın Sağlığa 10 Faydası
11 Aralık 2023 Pazartesi
Detoks Nedir?
28 Şubat 2024 Çarşamba
Oruç Tutanlara 6 Beslenme Önerisi
6 Mart 2024 Çarşamba
Ramazan’da kaçınılması gereken 6 hata
11 Mart 2024 Pazartesi
Lavanta Yağının Faydaları Nelerdir? Ne İşe Yarar?
11 Mart 2024 Pazartesi
Yeşil Çayın Faydaları Nelerdir? Yeşil Çay Ne İşe Yarar?
11 Mart 2024 Pazartesi
Kabak Çekirdeğinin Faydaları Nelerdir? Neye İyi Gelir?
11 Mart 2024 Pazartesi
Gluten Nedir? Gluten Hangi Gıdalarda Bulunur?
26 Mart 2024 Salı
Adaçayının Faydaları Nelerdir? Adaçayı Neye İyi Gelir?
2 Nisan 2024 Salı
Ayvanın Faydaları Nelerdir? Ayva Neye İyi Gelir?
2 Nisan 2024 Salı
Cevizin Faydaları Nelerdir? Ceviz Neye İyi Gelir?
3 Nisan 2024 Çarşamba
Narın Faydaları Nelerdir? Nar Neye İyi Gelir?
3 Nisan 2024 Çarşamba
Zerdeçal Nedir, Faydaları Nelerdir? Zerdeçal Neye İyi Gelir?
17 Nisan 2024 Çarşamba
E Vitamini Faydaları Nelerdir?
27 Mayıs 2024 Pazartesi
Ihlamurun Faydaları Nelerdir? Ihlamur Nasıl Hazırlanır?
27 Mayıs 2024 Pazartesi
Avokadonun Faydaları Nelerdir? Avokado Nasıl Tüketilir?
7 Haziran 2024 Cuma
Ejder Meyvesinin Faydaları Nelerdir? Nasıl Tüketilir?
7 Haziran 2024 Cuma
Biberiyenin Faydaları Nelerdir? Biberiye Ne İşe Yarar?
9 Temmuz 2024 Salı
Chia Tohumu Nedir? Chia Tohumu Faydaları Nelerdir?
9 Temmuz 2024 Salı
Çörek Otu Yağının Faydaları Nelerdir, Nasıl Kullanılır?
17 Temmuz 2024 Çarşamba
Kapadokya Soğanı Faydaları Nelerdir? Nasıl Tüketilir?
17 Temmuz 2024 Çarşamba
Sarımsağın Faydaları Nelerdir? Sarımsak Ne İşe Yarar?
17 Temmuz 2024 Çarşamba
Hünnap Nedir? Hünnap Faydaları Nelerdir?
7 Ağustos 2024 Çarşamba
Karanfilin Faydaları Nelerdir? Karanfil Ne İşe Yarar?
7 Ağustos 2024 Çarşamba
Omega 3 Faydaları Nelerdir? Omega 3 Ne İşe Yarar?
7 Ağustos 2024 Çarşamba
İğdenin Faydaları Nelerdir? İğde Neye İyi Gelir?
20 Ağustos 2024 Salı
D Vitamini Nelerde Var? D Vitamini Kaynakları Nelerdir?
23 Ağustos 2024 Cuma
Cennet Hurması Faydaları Nelerdir?
23 Ağustos 2024 Cuma
Yer Elması Faydaları Nelerdir? Yer Elması Neye İyi Gelir?
23 Ağustos 2024 Cuma
Udi Hindi Nedir? Udi Hindi Yağı Faydaları Nelerdir?
23 Ağustos 2024 Cuma
Alıç Sirkesi Nedir? Alıç Sirkesi Nasıl Kullanılır?
26 Ağustos 2024 Pazartesi
Karabaş Otu Nedir? Karabaş Otu Faydaları Nelerdir?
26 Ağustos 2024 Pazartesi
Vegan Ne Demek? Vegan Beslenme Nedir?
26 Ağustos 2024 Pazartesi
Brokolinin Faydaları Nelerdir?
26 Ağustos 2024 Pazartesi
Hibiskus Faydaları Nelerdir? Hibiskus Çayı Faydaları
26 Ağustos 2024 Pazartesi
Karadut Özü Faydaları Nelerdir?
26 Ağustos 2024 Pazartesi
Isırgan Otunun Faydaları Nelerdir? Neye İyi Gelir?
26 Ağustos 2024 Pazartesi
Dut Kurusu Faydaları Nelerdir? Dut Kurusu Neye İyi Gelir?
10 Eylül 2024 Salı
Kuşburnunun Faydaları Nelerdir?
27 Eylül 2024 Cuma
Magnezyumun Faydaları Nelerdir? Magnezyum Ne İşe Yarar?
30 Eylül 2024 Pazartesi
Muzun Faydaları Nelerdir? Muz Neye İyi Gelir?
30 Eylül 2024 Pazartesi
Dut Yaprağının Faydaları Nelerdir? Neye İyi Gelir?
12 Kasım 2024 Salı
Bromelain Nedir? Bromelain Ne İşe Yarar?
12 Kasım 2024 Salı
Tahinin Faydaları Nelerdir? Tahin Neye İyi Gelir?
12 Kasım 2024 Salı
Probiyotik Nedir? Probiyotik Ne İşe Yarar?
12 Kasım 2024 Salı
Ananas Faydaları Nelerdir? Ananas Neye İyi Gelir?
12 Kasım 2024 Salı
Sodyum Nedir Sodyum Hangi Gıdalarda Bulunur
28 Kasım 2024 Perşembe
Akdeniz Diyeti Nedir? Akdeniz Diyeti Nasıl Yapılır?
17 Aralık 2024 Salı
Yulafın Faydaları Nelerdir? Yulaf Neye İyi Gelir?
17 Aralık 2024 Salı
Hurmanın Faydaları Nelerdir? Hurma Neye İyi Gelir?
17 Aralık 2024 Salı
İncirin Faydaları Nelerdir? İncir Neye İyi Gelir?
26 Aralık 2024 Perşembe
Kudret Narı Faydaları Nelerdir? Kudret Narı Ne İşe Yarar?
26 Aralık 2024 Perşembe
A Vitamini Nelerde Var? A Vitamini Ne İşe Yarar?
26 Aralık 2024 Perşembe
Soğan Suyu Neye İyi Gelir? Soğan Suyu Faydaları Nelerdir?
6 Ocak 2025 Pazartesi
Antioksidan Nedir? Antioksidan İçeren Besinler Nelerdir?
28 Ocak 2025 Salı
İlikli Kemik Suyu Faydaları Nelerdir?
28 Ocak 2025 Salı
Kozalak Şurubunun Faydaları Nelerdir?
24 Şubat 2025 Pazartesi
Su Diyeti Nedir? Su Diyeti Nasıl Yapılır?
25 Şubat 2025 Salı
Yeme Bozukluğu Nedir? Nasıl Tedavi Edilir?
25 Şubat 2025 Salı
Aralıklı Oruç Diyeti Nedir? Aralıklı Oruç Nasıl Yapılır?
Öne Çıkan Kanser Yazıları
Bunları da oku
Doktorlar
