Narın Faydaları Nelerdir? Nar Neye İyi Gelir?

Günümüzde endüstriyel gelişmelere ve teknolojinin hızla ilerlemesine bağlı olarak, insanlar sağlıklı bir yaşam biçimi sürmeye ve sağlığı destekleyici gıdalar tüketmeye yönelmiştir. Buna bağlı olarak meyve çeşitlerinin önemi giderek artmıştır. Meyve türleri içerisinde yer alan hem lezzetiyle hem de sağlığa etkileriyle çok önemli bir besin kaynağı olan nar, dünya genelinde popülerliği en çok artan meyvelerden biridir. Punicacae familyasına mensup olan ve latince adı Punica granatum L. olan nar, antik çağlardan beri varlığını koruyan, tıbbi faydalarından dolayı halk sağlığında yaygın olarak kullanılan bir meyvedir. Nar; folik asit, potasyum, fosfor, demir, C vitamini ve lif bakımından oldukça yüksek içeriklere sahiptir. Bu özelliklerine bağlı olarak Japon patentli ilaçlarda yer alan 9 bitkisel gıdadan biridir. Narın sadece etli kısmı değil; köklerinden, çiçeğinden, kabuğundan ve çekirdeğinden de aktif olarak sağlık sektöründe yararlanılır.

Narın Faydaları Nelerdir?

Son yıllarda yetiştirme koşullarındaki ve gıda teknolojisindeki gelişmelere, taşıma sektöründeki yeniliklere bağlı olarak meyve çeşitleri daha çok tanınmaya, yayılmaya başlamıştır. Buna bağlı olarak meyve yetiştiriciliği de artmıştır. Özellikle meyvelerin tıbbi faydalarının yapılan bilimsel araştırmalarla ön plana çıkarılması, meyve talebini arttırmıştır. Sevilen meyve türlerinden biri olan nardan fonksiyonel tıpta çok uzun yıllardır yararlanılmaktadır. Bunun yanında renginden, şeklinden dolayı yemeklerde dekorasyon malzemesi olarak ve gıda sanayinde koruyucu olarak da kullanımı mevcuttur.

Nar meyvesinden elde edilen ekstre; akciğer, meme, kolon, prostat kanserlerinin agresif etkilerinden korunmayı destekleyebilir. Nar suyu ekstresinde bulunan biyoaktif kimyasal bileşikler hücresel anormal çoğalmayı ve tümör yayılımını önlemeye yardımcı olabilir. Ayrıca bazı kanser türlerinde programlanmış hücre ölümünü yani apoptozisi destekleyerek kanser hücrelerinin imha edilmesine katkıda bulunabilir. Narın bu etkilerinin faz 1 üzerindeki reaksiyonları bloke etmesiyle meydana geldiği düşünülmektedir.

Halk arasında iyi kolesterol olarak bilinen LDL ve kötü kolesterol olarak bilinen LDL’nin yüksek düzeyleri ile karakterize bir hastalık olan dislipidemi, koroner kalp hastalıklarının gelişimine zemin hazırlayabilir. Nar çekirdeğinden çıkarılan yağın içeriğinde bulunan punisik asit, hidrolize tanen, ellagik asit ve ürolit kalp hastalıklarından korunmaya yardımcı olabilir.

Narda bulunan ve antosiyanin olarak adlandırılan bileşikler sahip oldukları antioksidan aktivite nedeniyle birçok kronik hastalığın hem önlenmesinde hem de tedavisinde etkili olabilir. Yapılan çalışmalar nar suyunun antioksidan aktivitesinin yeşil çaydan neredeyse 3 kat daha fazla olduğunu ortaya koymuştur. Nar suyunda antioksidan aktiviteye sahip fenol bileşikleri yer alır. Fenol bileşikleri hücre yenilenmesini uyararak vücut direncini arttırmayı ve bağışıklığı güçlendirmeyi destekleyebilir.

Antibiyotiklere direncin büyük oranda artması ile tıbbi etkiye sahip besinlere yönelim artmıştır. Nar meyvesi de antimikrobiyal özellik gösteren gıdalardan biridir. Nar kabuğunun kurutulmuş ve toz haline getirilmiş hali bir mantar türü olan Candida albicans'ın faaliyetlerini inhibe ederek antifungal etki gösterir. Birçok antibiyotiğe duyarlı bir bakteri cinsi olan Staphylococcus aureus ürettiği toksinler ile yüksek oranda hastaneye yatışa ve ölüme sebep olan bir türdür. Nar kabuğu ekstresinin bakır iyonları ile kombine hali bu bakteriye karşı da antimikrobiyal aktivite gösterir.

Narın temel bileşenlerinden biri olan ellagik asit gösterdiği antimutajenik aktivite ile mutasyonları önleyebilir. Aynı zamanda antiöstrojenik etki göstermesi sebebi ile meme kanserinin önlenmesinde ve tedavisinde önemli etkiler gösterebilir.

Nar Neye İyi Gelir?

Nar; içerdiği biyolojik aktiviteye sahip bileşenlerin sağlık üzerine faydalarının ortaya çıkmasından sonra son yıllarda oldukça popüler bir meyve haline gelmiştir. Buna bağlı olarak narın üretimi ve tüketimine yüksek bir talep artışı meydana gelmiştir. Nar üzerine yapılan farmakolojik çalışmaların artması ile narın insan sağlığı üzerine etkileri aydınlatılmış ve tıbbi öneminin farkına varılmıştır. Narın iyi geldiği durumlar arasında şunlar yer alır:

Kalp ve damar hastalıklarının önlenmesine yardımcı olur,
Kolesterolü dengeleyebilir,
Kandaki glikoz seviyesini dengeleyerek şeker hastalığının önlenmesine yardımcı olabilir,
Sistolik kan basıncını düşürücü etki gösterebilir,
Damar hasarının önlenmesine yardımcı olur,
Prostat kanserininin önlenmesine katkıda bulunur,
Kireçlenmenin önlenmesine yardımcı olur,
İshali semptomlarını giderebilir,
Otooksidasyonla meydana gelen hücre hasarının önlenmesine yardımcı olabilir,
Hücreler arası iletişimde görev alan proteinlerin oluşumuna katkı sağlar,
Kemik ve eklem iltihaplarının önlenmesine yardımcı olur,
Karaciğer üzerinde koruyucu etki gösterir,
İnfertilitenin (kısırlık) önlenmesine katkıda bulunur,
Kas ağrılarının hafiflemesine yardımcı olur ve ağır antrenmanlardan sonra vücudun toparlanmasını kolaylaştırır,
Ağız sağlığının korunmasına katkı sağlayabilir.

Nar Nasıl Tüketilir?

Nar sıklıkla taze haliyle bir meyve olarak tüketilir. Ancak besin olarak veya tıbbi amaçlarla narın kullanımı yalnızca etli kısmı ile sınırlı değildir. Taze haline ek olarak nar; pekmez haline getirilerek, ekşi sosu yapılarak veya meyve suyu, sirke gibi farklı formlara dönüştürülerek de tüketilebilir. Narın çekirdeğinden elde edilen yağ hem masaj yağı olarak hem de diğer tıbbi amaçlar için kullanılabilir. Ayrıca nar, çeşitli içecek gruplarına ferahlatıcı bir aroma katmak amacıyla da eklenebilir. Narın tüketim şekillerinden biri de çay haline getirilerek kullanımıdır. Nar çayı; ezilmiş nar taneleri, kurutulmuş nar çiçekleri veya nar suyu konsantresinin sıcak suya eklenmesi ile kolayca demlenebilir.

Narın Besin Değeri

Nar oldukça besleyici bir meyvedir ve içerik bakımından oldukça zengindir. İyi bir fruktoz (meyve şekeri), sakkaroz (sofra şekeri) ve glikoz kaynağıdır. Ayrıca askorbik asit, sitrik asit, fumarik asit ve malik asit gibi organik asitleri bol miktarda barındırır. Nar proteinlerin yapı taşı olan aminoasitler açısından da dengeli bir içeriğe sahiptir. En çok prolin, metionin ve valin olmak üzere birçok aminoasitten küçük miktarlarda içerir. Hem taze sıkılmış nar suyu hem de narın kabuk kısmı sağlığa yararlı organik bileşik grubu olan polifenolleri yüksek miktarda içerir. Polifenol grubu içerisinden en çok bulundurduğu bileşikler ise tanenler ve flavonoidlerdir.

Bu çalışmalarla nar, besin değeri iyi tanımlanmış bir meyve haline gelmiştir. 100 gr taze nar yaklaşık olarak 61 kilokalori enerji değerine sahiptir. Bu değer narın büyüklüğüne, yetiştiği yerin koşullarına ve benzeri durumlara bağlı olarak 57 ile 64 kilokalori arasında değişebilir.

100 gram nar;

0.12 ile 0.38 gram arasında protein,
0.19 ile 0.23 gram arasında yağ ve yağ asidi,
9.52 ile 10.72 gram arasında lif,
0.21 ile 0.86 miligram arasında demir (Fe)
156 ile 326 miligram arasında potasyum (K),
4.3-9.6 miligram arasında C vitamini,
10 ile 16 miligram arasında kalsiyum (Ca),
0.18 ile 0.35 miligram arasında çinko içerir.

100 gram nar yetişkin bir kişinin ihtiyacı olan günlük C vitamini dozunun yaklaşık %16’sını tek başına karşılar. Ayrıca nar; B vitaminlerinden biri olan pantotenik asit (B5), potasyum ve fenolik maddeler açısından da oldukça zengindir. (1)

Nar tıbbi açıdan oldukça çeşitli faydalara sahip olan bir meyve olsa da kontrolsüz tüketiminden kaçınılması gerekir. Kronik hastalığı olan veya birden fazla çeşitte ilaç kullanan kişiler yan etki ve ilaç etkileşimi açısından risk altında bulunurlar. Bu yüzden bu kişiler, nar tüketimi konusunda hekimlerine danışarak hareket edebilir.

Son güncellenme tarihi: 15 Ocak 2024

Yayınlanma tarihi: 15 Ocak 2024